Giao dịch chứng khoán phái sinh giống và khác gì với giao dịch cổ phiếu?

L.T - 10:26 | 30/08/2017

Để giúp nhà đầu tư hiểu về thị trường chứng khoán phái sinh (CKPS) một cách đơn giản nhất, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) đã so sánh những điểm giống và khác nhau khi giao dịch hợp đồng tương lai chỉ số VN30 trên TTCKPS và giao dịch cổ phiếu trên thị trường cổ phiếu niêm yết HNX.

Giao dịch chứng khoán phái sinh giống và khác gì với giao dịch cổ phiếu?

Ảnh minh họa

	Giao dịch cổ phiếu niêm yết HNX	Giao dịch hợp đồng tương lai VN30
Mở tài khoản	Nhà đầu tư mở một tài khoản tại các công ty chứng khoán (CTCK) là thành viên giao dịch cổ phiếu của HNX.	Nhà đầu tư mở tài khoản giao dịch tại các CTCK là thành viên giao dịch CKPS và mở tài khoản ký quỹ tại các CTCK là thành viên bù trừ CKPS. Nhà đầu tư có thể sử dụng tài khoản giao dịch cổ phiếu để giao dịch CKPS trong trường hợp CTCK nơi nhà đầu tư mở tài khoản đồng thời là thành viên giao dịch CKPS. Khi đó, nhà đầu tư chỉ cần mở thêm 1 tài khoản ký quỹ tại CTCK là thành viên bù trừ được chỉ định. Nhà đầu tư vẫn có thể giao dịch chứng khoán phái sinh tại các CTCK không phải là thành viên giao dịch CKPS thông qua ủy thác đầu tư cho CTCK thực hiện các giao dịch tại thành viên giao dịch CKPS.
Ký quỹ (Margin)	Nhà đầu tư phải có đủ 100% tiền và cổ phiếu trong tài khoản trước khi giao dịch. Nhà đầu tư có thể vay ký quỹ (margin) để mua cổ phiếu. Chỉ các cổ phiếu đủ tiêu chuẩn mới được thực hiện các giao dịch ký quỹ.	Nhà đầu tư chỉ cần ký quỹ một tỷ lệ nhất định so với giá trị các hợp đồng giao dịch. Hiện tại tỷ lệ ký quỹ theo quy định của VSD là 10% nhưng để phòng ngừa rủi ro, các CTCK thường yêu cầu mức ký quỹ cao hơn, từ 13,5-15%. Ký quỹ trong giao dịch chứng khoán phái sinh là việc nhà đầu tư đặt cọc 1 khoản tiền để đảm bảo cho các giao dịch của mình.
Thời gian giao dịch	9h00-14h45	8h45-14h45
Kết cấu phiên giao dịch	Gồm 2 phiên: khớp lệnh liên tục và định kỳ đóng cửa.	Gồm 3 phiên: khớp lệnh định kỳ mở cửa, khớp lệnh liên tục, và khớp lệnh định kỳ đóng cửa.
Thời hạn sở hữu của nhà đầu tư	Không giới hạn thời gian sở hữu.	Nhà đầu tư sở hữu hợp đồng cho đến ngày đáo hạn. Ngày giao dịch cuối cùng được quy định trong mẫu hợp đồng và thông báo trên lịch giao dịch, hiện tại là ngày thứ Năm thứ ba trong tháng.
Khối lượng phát hành	Theo quy mô vốn của các doanh nghiệp	Không giới hạn
Khối lượng giao dịch tối thiểu	100 cổ phiếu	1 hợp đồng
Khối lượng giao dịch tối đa/lệnh	Không giới hạn	500 hợp đồng/lệnh
Khối lượng nắm giữ tối đa	Không giới hạn, trừ một số trường hợp đặc biệt hạn chế tỷ lệ nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài.	Giới hạn vị thế nắm giữ tối đa với nhà đầu tư cá nhân là 5.000 hợp đồng, tổ chức là 10.000 hợp đồng, nhà đầu tư chuyên nghiệp là 20.000 hợp đồng.
Đơn vị yết giá/ bước giá	1.000 đồng	Tính theo điểm chỉ số cơ sở của hợp đồng. Bước giá tối thiểu của hợp đồng tương lai chỉ số VN30 là 0,1 điểm chỉ số.
Biên độ dao động giá	10%. Ngày giao dịch đầu tiên của cổ phiếu niêm yết: 30%	7%
Phương thức giao dịch	Khớp lệnh và thỏa thuận	Khớp lệnh và thỏa thuận
Các loại lệnh giao dịch	ATO, ATC, LO, MAK, MOK, MTL	ATO, ATC, LO, MAK, MOK, MTL
Nguyên tắc khớp lệnh	Ưu tiên về giá và thời gian	Ưu tiên về giá và thời gian
Giá tham chiếu	Là giá đóng cửa của cổ phiếu trong phiên giao dịch liền trước. Ngày giao dịch đầu tiên: mức giá do doanh nghiệp đăng ký và HNX phê duyệt.	Là giá thanh toán cuối ngày của hợp đồng tương lai trong ngày giao dịch liền trước. Ngày giao dịch đầu tiên: là giá lý thuyết (do VSD tính toán và công bố).
Thời gian thanh toán	T+2 tiền về tài khoản. T+3 chứng khoán về tài khoản. Nhà đầu tư thanh toán tiền và cổ phiếu cho người bán qua hệ thống thanh toán bù trừ với giá trị đúng bằng giá trị khớp lệnh.	T+0 ghi nhận sở hữu vị thế (ngay trong ngày và theo thời gian thực). T+1 tiền về tài khoản. Việc thanh toán được thực hiện vào cuối giờ giao dịch hàng ngày. Nếu tài khoản phái sinh của nhà tư lỗ ròng khiến cho số dư ký quỹ dưới mức quy định, trung tâm bù trừ sẽ gọi ký quỹ và nhà đầu tư sẽ phải thanh toán đầy đủ toàn bộ số tiền bổ sung ký quỹ vào sáng ngày giao dịch hôm sau, nếu không CTCK sẽ tiến hành đóng một phần vị thế hợp đồng của nhà đầu tư. Nếu tài khoản phái sinh của nhà đầu tư lãi ròng, tài khoản ký quỹ có số dư, nhà đầu tư sẽ được nhận toàn bộ số lãi phát sinh đó vào sáng ngày hôm sau.
Chốt lãi/lỗ	Nhà đầu tư bán cổ phiếu để thu tiền về.	Sau khi mua hoặc bán hợp đồng tương lai thì nhà đầu tư phải giao dịch đóng vị thế để chốt lãi/lỗ, nghĩa là thực hiện lệnh giao dịch ngược với giao dịch trước đó. Ví dụ: nếu trước đó nhà đầu tư bán hợp đồng tương lai chỉ số VN30 thì để đóng vị thế, nhà đầu tư sẽ phải mua lại hợp đồng tương lai cùng kỳ hạn với số lượng đúng bằng số lượng đã bán trước đó.

L.T

Tags: chứng khoán phái sinh chứng khoán

Tin khác

Tháo gỡ pháp lý, M&A Việt Nam tăng tốc với hơn 700 triệu USD trong tháng 11

Năm 2025 đang mở ra một chương mới cho thị trường mua bán - sáp nhập (M&A) tại Việt Nam, khi những điểm nghẽn pháp lý kéo dài nhiều năm qua từng bước được tháo gỡ. Khác với giai đoạn trước đó, khi nhà đầu tư phải đối mặt với hàng loạt rào cản hành chính, sự chồng chéo trong quy hoạch và quy trình phê duyệt kéo dài, bức tranh năm nay cho thấy mức độ minh bạch cao hơn và sự chủ động rõ rệt từ phía cơ quan quản lý. Điều này không chỉ cải thiện môi trường đầu tư mà còn tạo tiền đề để nguồn cung dự án quay trở lại sau thời gian dài đình trệ.

Phố Wall chao đảo cuối tuần, cổ phiếu AI lao dốc

Phiên giao dịch cuối tuần ngày 12/12/2025 khép lại trong sắc đỏ bao trùm Phố Wall, khi tâm lý thận trọng quay trở lại mạnh mẽ và dòng tiền rút khỏi nhóm cổ phiếu công nghệ, đặc biệt là các cổ phiếu liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI).

Dow Jones và S&P 500 đồng loạt lập đỉnh

Phiên giao dịch ngày 11/12 (kết thúc rạng sáng 12/12 theo giờ Việt Nam) trên thị trường chứng khoán Mỹ khép lại với một bức tranh đầy tương phản, trong khi S&P 500 và Dow Jones đồng loạt xác lập đỉnh lịch sử, thì Nasdaq lại đảo chiều giảm do cú sụt mạnh của cổ phiếu Oracle. Diễn biến này phản ánh rõ rệt nhịp xoay trục của dòng tiền khi nhà đầu tư cân nhắc lại kỳ vọng đối với nhóm công nghệ và đặc biệt là các cổ phiếu hưởng lợi từ làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI).

Áp lực bán lan rộng, VN-Index mất mốc 1.700 điểm

Áp lực bán tại hàng loạt cổ phiếu bluechip tuy đã phần nào hạ nhiệt so với phiên giảm gần 30 điểm trước đó, nhưng tâm lý thận trọng tiếp tục bao trùm toàn thị trường trong phiên 11/12. Thanh khoản sụt giảm mạnh cùng việc thiếu vắng nhóm cổ phiếu dẫn dắt đã khiến VN-Index nối dài nhịp điều chỉnh, chính thức đánh mất mốc tâm lý quan trọng 1.700 điểm vào cuối phiên.

Ngân hàng dẫn dắt đà hồi phục thị trường trái phiếu tháng 11

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tháng 11/2025 ghi nhận sự hồi phục rõ nét với vai trò dẫn dắt nổi bật của nhóm ngân hàng, theo số liệu Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA) tổng hợp đến ngày 30/11/2025.

Thị trường vốn Việt Nam trong “định dạng mới”

Những tháng cuối năm 2025 cho thấy nền kinh tế Việt Nam tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực, với các trụ cột sản xuất – đầu tư – dịch vụ đồng thời khởi sắc và lạm phát được kiểm soát. Trên nền tảng đó, Báo cáo Chiến lược Tháng 12/2025 của SSI Research nhận định thị trường vốn và thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước sang một “định dạng mới”, trong đó tăng trưởng không chỉ được đo lường bằng điểm số, mà được định hình bởi cải cách thể chế, điều hành chính sách linh hoạt và năng lực tạo lợi nhuận bền vững của doanh nghiệp, hướng tới năm 2026.

Phố Wall bùng nổ sắc xanh sau quyết định cắt giảm lãi suất của Fed

Phiên giao dịch ngày 10/12 (kết thúc rạng sáng 11/12 theo giờ Việt Nam) trên Phố Wall khép lại trong sắc xanh rực rỡ, đánh dấu một trong những ngày bứt phá mạnh nhất của thị trường chứng khoán Mỹ trong nhiều tuần trở lại đây.

HDBank chốt quyền chia gần 30% cổ tức và cổ phiếu thưởng

Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HDBank, mã HDB) thông báo chốt quyền chi trả gần 30% cổ tức và cổ phiếu thưởng vào ngày 19/12/2025 - khi cả nước khởi công và khánh thành 245 dự án lớn với tổng mức đầu tư hơn 1,34 triệu tỷ đồng, chào mừng Đại hội XIV của Đảng. Trong bối cảnh nền kinh tế bước vào giai đoạn tăng tốc và vươn tầm cao mới, mức chi trả vượt kỳ vọng này tiếp tục phản ánh sức tăng trưởng ổn định và năng lực tạo giá trị của HDBank đối với cổ đông.

VN-Index mất 28 điểm, dòng tiền rời bluechips tìm đến cổ phiếu nhỏ

Sau những chuỗi tăng liên tiếp và tiến sát vùng đỉnh cũ, thị trường chứng khoán Việt Nam đã bước vào nhịp điều chỉnh mạnh khi tâm lý chốt lời gia tăng. Phiên 10/12 ghi nhận mức giảm sâu nhất trong vòng một tháng, đồng thời khiến chứng khoán Việt Nam trở thành thị trường giảm mạnh nhất châu Á trong ngày.

Từ "bước ngoặt" nâng hạng đến khát vọng tăng trưởng kép: Cần chiến lược dòng vốn cho kỷ nguyên mới

Thị trường vốn Việt Nam đang đứng trước một "thời điểm vàng" mang tính lịch sử. Sự kiện FTSE Russell nâng hạng thị trường lên nhóm mới nổi không chỉ là một danh xưng, mà là tín hiệu kích hoạt cho một chu kỳ chuyển mình toàn diện về chất lượng. Trong bối cảnh đó, mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số cho năm 2026 không còn là viễn cảnh xa vời mà đang dần hiện hữu nhờ sự cộng hưởng của nội lực vĩ mô và sự sẵn sàng của các định chế tài chính.

Cà phê với CEO

Dự thảo thay thế Thông tư 32/2024/TT-NHNN: Cơ hội “vẽ lại bản đồ” mạng lưới ngân hàng

Dự thảo Thông tư thay thế đã kế thừa hợp lý cấu trúc của Thông tư 32, đồng thời điều chỉnh nhiều nội dung để phù hợp hơn với bối cảnh pháp lý và thực tiễn hiện nay.

Thị trường chứng khoán năm 2026 được dự báo sẽ bước vào chu kỳ tăng trưởng mới…

Bất động sản dưỡng lão sẽ là mỏ vàng mới nếu Việt Nam kịp thời mở cửa chính sách

Thị trường dịch vụ chăm sóc người cao tuổi sẽ tăng từ 2,3 tỷ USD năm 2024 lên 3,6 tỷ USD năm 2032.

ĐỌC NHIỀU

Triển vọng đồng USD kém khả quan trước kỳ vọng Fed sẽ giảm thêm lãi suất

Đồng USD vừa khép lại tuần giảm giá thứ ba liên tiếp khi thị trường kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất thêm 2 lần nữa vào năm tới. Theo các nhà phân tích, kỳ vọng này sẽ tiếp tục đè nặng lên đồng bạc xanh trong tuần tới, nhất là khi NHTW châu Âu được dự báo sẽ giữ nguyên lãi suất, còn NHTW Nhật sẽ tăng lãi suất.

Thị trường chứng khoán trải qua tuần giảm sâu hiếm thấy

Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa khép lại một tuần giao dịch đầy biến động, để lại nhiều cảm xúc trái chiều cho giới đầu tư. Từ kỳ vọng hưng phấn đầu tuần, thị trường nhanh chóng chuyển sang trạng thái bi quan khi VN-Index liên tục lao dốc mạnh, đánh dấu tuần giảm sâu nhất kể từ sau cú sốc thuế quan hồi tháng 4/2025.

Những dấu hiệu sớm của hội chứng chuyển hóa và cách khắc phục

Hội chứng chuyển hóa hiếm khi bắt đầu bằng những dấu hiệu cảnh báo rõ rệt. Nó thường bắt đầu âm thầm, với những thay đổi nhỏ trong cơ thể thoạt đầu có vẻ vô hại. Nhiều người bỏ qua những dấu hiệu này vì họ không cảm thấy "ốm". Theo thời gian, những thay đổi ban đầu này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim và đột quỵ. Phát hiện sớm sẽ giúp cơ thể có cơ hội phục hồi thực sự.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Ngọc Cảnh được bầu làm Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt - Anh khóa V

Sáng 14/12/2025, tại trụ sở Học viện Ngân hàng, Hội Hữu nghị Việt – Anh long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ V, nhiệm kỳ 2025–2030.

Mở đường hình thành đô thị thể thao Olympic tại phía Nam Thủ đô

Ngày 14/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 29, HĐND TP. Hà Nội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về Quy hoạch phân khu đô thị thể thao Olympic, tỉ lệ 1/2.000, với tổng diện tích nghiên cứu hơn 9.171ha. Đây được xác định là một đồ án quy hoạch có ý nghĩa chiến lược, tạo nền tảng hình thành quần thể đô thị thể thao hiện đại tại khu vực phía Nam Thủ đô.

Những sai lầm lớn nhất khi chống đẩy khiến chúng trở nên vô dụng

Chống đẩy là một trong những bài tập thường bị thực hiện sai cách nhất. Động tác chống đẩy trông có vẻ dễ. Nằm xuống, gập tay, đẩy người lên. Không cần máy móc hiện đại. Không cần thẻ thành viên phòng gym. Không có lý do gì để bào chữa. Thế nhưng, đây lại là một trong những bài tập bị thực hiện sai nhiều nhất. Mọi người tập chống đẩy mỗi ngày mà vẫn tự hỏi tại sao cánh tay không khỏe hơn, ngực không phát triển, và cơ bụng thì dường như không được tác động gì. Vấn đề không phải là động tác chống đẩy mà là cách chúng ta thực hiện chúng.

Ba quy hoạch lớn định hình diện mạo Thủ đô trong giai đoạn mới

Kỳ họp thứ 29, HĐND TP. Hà Nội khóa XVI đã xem xét những nội dung quan trọng nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 258/2025/QH15 của Quốc hội, trong đó đáng chú ý là 3 quy hoạch lớn, thể hiện tầm nhìn mới, tư duy trăm năm trong kiến tạo không gian, cảnh quan hiện đại của Thủ đô.

Hình thành cửa ngõ hàng không thế hệ mới của miền Bắc

Với đa số ý kiến tán thành, Quốc hội đã chính thức thông qua Dự thảo Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình. Sự kiện đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hình thành một trung tâm hàng không quốc tế mới tại miền Bắc, nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng, hỗ trợ chiến lược phát triển vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ; đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành hàng không Việt Nam trong bối cảnh kinh tế hội nhập sâu rộng.