Giao thông tĩnh cho Thủ đô: Bài toán khó cần tìm lời giải

	Ùn tắc giao thông: Bài toán nan giải của đô thị hóa
	Huy động các nguồn lực để xây dựng tuyền đường sắt Hà Nội – sân bay Nội bài
	TP.HCM: Thí điểm triển khai đầu tư 3 dự án BT giải tỏa ách tắc giao thông

Quá tải vì đâu?

Theo thống kê từ Phòng Cảnh sát giao thông, Công an TP.Hà Nội thì Hà Nội hiện có 5,1 triệu xe máy và 0,5 triệu ô tô, mỗi tháng con số này tăng thêm 28 nghìn phương tiện đăng ký mới (trong đó xe máy là 20 nghìn và ô tô là 8 nghìn). Trong khi, trên địa bàn Hà Nội hiện mới có 178 điểm đỗ xe công cộng được cấp phép.

Cũng theo tính toán của các nhà chuyên môn, công suất của các điểm đỗ tại Thủ đô mới chỉ đáp ứng được gần 10% nhu cầu giao thông tĩnh, ngoài ra các điểm trông xe tại các trung tâm thương mại, tầng hầm của các tòa nhà cao tầng cũng chỉ đáp ứng được từ 3-4% nhu cầu. Như vậy còn trên 80% lượng xe còn lại tại Hà Nội chủ yếu đang đỗ tự do.

Cần phải nhìn rõ những nguyên nhân dẫn đến tình trạng Hà Nội thiếu nhiều điểm đỗ xe công cộng. Trước tiên cần nói đến là quy hoạch không theo kịp với tốc độ gia tăng dân số và tốc độ phát triển của các phương tiện giao thông. Theo đó, hiện tỷ lệ đất dành cho giao thông tĩnh quá thấp trong khi tốc độ gia tăng về phương tiện, đặc biệt xe con cá nhân đang tăng cao đột biến.

Đặc biệt, Hà Nội thiếu các điểm đỗ và bãi đỗ cho các loại xe lớn như xe tải, xe du lịch, các bãi đỗ xe hiện tại chỉ phù hợp với xe con, xe vận tải nhỏ là chính. Các bến xe vận tải liên tỉnh cũng vậy, thường có quy mô nhỏ, gắn kết hệ thống chợ chính, chưa có bến xe tải đầu mối quy mô lớn. Tại các khu vực cửa đầu ngõ, đầu mối giao thông thiếu các điểm dừng hỗ trợ cho các tổ chức giao thông nên phương tiện phải đỗ dưới lòng, lề đường càng gây ách tắc giao thông.

Cần có quỹ đât và nguồn vốn cho các nhà đầu tư điểm đỗ công cộng tai Thủ đô

Bên cạnh đó, mạng lưới các điểm đỗ xe không hợp lý về mật độ, vị trí và khoảng cách. Nhiều đô thị mới chưa tính đúng, tính đủ cho bãi đỗ xe mà mới chỉ bố trí riêng biệt cho các nhà cao tầng. Nhiều khách sạn, trung tâm thương mại không có chỗ đỗ xe, hiện tượng chiếm dụng đường phố làm nơi đỗ xe khá phổ biến.

Quá trình xây dựng luôn chạy theo nhu cầu, ngay cả trong việc xác định vị trí và quy mô quỹ đất. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật của điểm đỗ xe và bãi đỗ xe còn nghèo nàn, hình thức bãi đỗ đơn điệu, chủ yếu trên mặt đất, trang thiết bị phục vụ thiếu và chưa đồng bộ…

Nhiều tổ chức, cá nhân tham gia kinh doanh, khai thác điểm đỗ xe dẫn đến tình trạng không kiểm soát và quản lý nổi, gây lộn xộn, mất an toàn, phá vỡ quy hoạch và làm Nhà nước thất thu. Tổ chức, quản lý còn phân tán và hạn chế. Mặc dù quy hoạch bến bãi đỗ xe đã được UBND TP.Hà Nội phê duyệt nhưng quá trình triển khai quy hoạch còn chậm, những chính sách đi kèm thiếu và chưa đồng bộ, nhất là tình trạng thiếu vốn…

Rõ ràng, giao thông tĩnh đang là một bài toán phát triển đô thị cho Thủ đô. Làm thế nào để giải quyết bài toán này đang là một thách thức đối với chính quyền và các đơn vị quản lý, quy hoạch.

Lời giải nào cho bài toán giao thông tĩnh?

Xã hội hóa các dự án đầu tư xây dựng bãi đỗ xe nhằm giải quyết giao thông tĩnh cho Thủ đô đã được Hà Nội tính đến từ nhiều năm qua. Thành phố đã xây dựng kế hoạch kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng 5 bãi đỗ xe mới có quy mô lớn, hiện đại tại các quận nội thành với tổng kinh phí lên tới 3.000 tỷ đồng nhằm giải quyết nhu cầu giao thông tĩnh đang vừa thiếu, vừa yếu của Thủ đô.

Cụ thể, bãi đỗ xe ở phần không gian ngầm tại số 295 Lê Duẩn, quận Đống Đa với quy mô 1,03ha, tổng mức đầu tư dự kiến 600 tỷ đồng; bãi đỗ xe trước cổng và trong Công viên Thống Nhất, giáp phố Trần Nhân Tông, quận Hai Bà Trưng với quy mô 0,3ha, tổng mức đầu tư dự kiến 450 tỷ đồng; bãi đỗ xe Công viên Tuổi trẻ (Thanh Nhàn, quận Hai Bà Trưng) với quy mô 1,12ha, tổng mức đầu tư dự kiến 800 tỷ đồng; bãi đỗ xe Quảng trường 19/8 (cả phạm vi dưới vườn hoa) quận Hoàn Kiếm với quy mô 0,32ha, tổng mức đầu tư dự kiến 350 tỷ đồng; bãi đỗ xe ngầm sân vận động Quần Ngựa, quận Ba Đình với quy mô 1,12ha, tổng mức đầu tư dự kiến 800 tỷ đồng.

Lãnh đạo Sở Giao thông vận tải Hà Nội khẳng định, Chính quyền Hà Nội đã có những chỉ đạo rất sát sao, cụ thể đến từng dự án; liên tục đôn đốc các cơ quan chuyên môn phải đồng hành, cùng DN tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án giao thông tĩnh trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, vẫn còn những vấn đề nằm ngoài thẩm quyền, thành phố phải đề xuất để các bộ ngành Trung ương cùng phối hợp giải quyết.

Chủ trương là vậy nhưng thực tế việc triển khai xã hội hóa điểm đỗ xe hiện vẫn gặp nhiều khó khăn. Theo tính toán của các nhà đầu tư điểm đỗ xe, bỏ tiền vào lĩnh vực này là “bỏ tiền chẵn thu tiền lẻ.” Việc bỏ số vốn đầu tư ban đầu lớn nhưng 40-50 năm sau mới có thể hoàn vốn, sau đó mới có lãi thì khó có nhà đầu tư nào tham gia.

Với những khó khăn trên, cần phải có cơ chế, chính sách khuyến khích, phá vỡ các rào cản, thu hút nhà đầu tư tham gia. Theo đó, cần phải có quỹ đất sạch để bàn giao cho người đầu tư và có cơ chế miễn giảm tiền thuê đất hàng năm. Thành phố cũng cần có một nguồn vốn đối ứng ưu đãi từ quỹ phát triển giao thông để cùng chia sẻ gánh nặng về vốn cho các nhà đầu tư bởi hiện các dự án đầu tư bãi đỗ xe không nằm trong danh mục công trình được ưu tiên, trong khi các nhà đầu tư nếu vay vốn thương mại thì sẽ khó kham nổi. Đặc biệt, cần có chính sách chuyển cơ chế thu phí trông giữ phương tiện hiện nay sang giá dịch vụ thì mới có thể hấp dẫn được các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Các cơ quan chức năng cũng cần sớm nghiên cứu, ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn một cách cụ thể cho các dự án điểm, bãi đỗ xe để các nhà đầu tư thực hiện.

Thành phố cần ưu tiên đầu tư các khu vực đỗ tập trung tại khu vành đai. Tận dụng bố trí điểm đỗ xen kẽ trong khu vực cây xanh công viên và những điểm đỗ ngầm dưới công trình xây dựng mới. Sử dụng một số tuyến phố ở khu vực phụ cận để đỗ xe ban đêm. Đối với khu vực hạn chế phát triển và mở rộng phát triển, quỹ đất không nên chuyển đổi sang sử dụng vào mục đích khác mà cần ưu tiên cho đất đỗ xe, giữ lại các điểm đỗ hiện trạng có vị trí hợp lý. Có thể xây gara ngầm dưới vườn hoa công viên và cả hồ nước. Đất của nhà máy, xí nghiệp trong nội thành phải di dời ra ngoại thành có thể sử dụng một phần làm bãi đỗ xe theo hình thức lấy toàn bộ hoặc một phần lô đất để xây gara cao tầng hoặc lấy tầng ngầm làm điểm đỗ tùy theo quy mô.

Đồng thời yêu cầu bắt buộc các công sở, các trung tâm thương mại dịch vụ công cộng phải tự giải quyết nhu cầu đỗ và khuyến khích có dịch vụ công cộng. Sử dụng một số tuyến phố, các trụ sở cơ quan hành chính có khuôn viên rộng trong khu vực làm điểm đỗ xe, nhất là về đêm...

Có thể khẳng định, giao thông tĩnh trên địa bàn Hà Nội là một bộ phận quan trọng của tổ chức giao thông đô thị, là một loại hình dịch vụ, phục vụ không thể thiếu của mỗi đô thị. Bởi vậy quy hoạch giao thông muốn đạt hiệu quả cao không những phải giải quyết tốt về cấu trúc, lựa chọn loại phương tiện, phan bố vận tải… mà còn phải giải quyết hợp lý và đầy đủ về bố trí một hệ thống giao thông tĩnh, thuận tiện, thuận lợi và an toàn.