Hàng lậu, hàng giả, hàng nhái đua nhau chèn ép hàng Việt
Tình trạng các đối tượng vận chuyển, buôn bán hàng lậu vào nội địa với đủ các mặt hàng như quần áo, bánh kẹo, mỹ phẩm, điện gia dụng thậm chí thực phẩm hôi thối hết hạn sử dụng thải loại của Trung Quốc chứa nhiều chất độc hại, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm gây ung thư đang ngày càng gia tăng.
Chỉ cần dạo qua một vài tuyến phố, chợ cóc, cửa hàng, siêu thị, quán ăn… không khó phát hiện những mặt hàng này bày bán trên thị trường. Nhiều sản phẩm nhập lậu được ngụy trang khá tinh vi, bên ngoài gắn mác Made in Việt Nam nhưng bóc những chiếc tem đó ra thì bên trong xuất hiện chữ Made in China. Nhiều chủ cửa hàng tinh vi hơn thì bóc bỏ mác Made in China và đính vào đó tem Made in Việt Nam, chỉ có người tiêu dùng có kinh nghiệm mới có thể phát hiện.
Lực lượng chức năng đang xử lý một vụ sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng |
Qua khảo sát trên thị trường cho thấy, hiện nay hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng có mặt ở rất nhiều phân khúc của thị trường, từ các mặt hàng tạp hóa trên các chợ vùng sâu, vùng xa, đến hè phố tại các đô thị, thậm chí còn trà trộn vào các siêu thị cao cấp ở đô thị lớn.
Hiện hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng được tuồn vào thị trường nội địa bằng nhiều con đường như đường hàng không, đường thuỷ, đường bộ và các đường mòn tự phát dọc các tuyến biên giới...
Tuy nhiên, công tác đấu tranh với sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế do nhiều nguyên nhân.
Cụ thể là phương thức, thủ đoạn vi phạm ngày càng tinh vi. Việc sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái có sự phân công chặt chẽ, có đối tượng chuyên sản xuất các loại bao bì, tem, nhãn giả; hàng giả được sản xuất dưới dạng gia công sản phẩm chưa hoàn chỉnh (bán sản phẩm) ở một nơi, sau đó đặt gia công ở một nơi khác để lắp ráp, đóng gói thành phẩm; thành phẩm sau khi có đơn đặt hàng mới được gắn nhãn mác giả mạo nhãn hiêu, nguồn gốc xuất xứ hàng hóa và giao liền cho khách hàng đặt mua, sản xuất đến đâu tiêu thụ đến đó, không cất trữ chờ tiêu thụ; đăng ký tên doanh nghiệp trùng với nhãn hiệu đã được bảo hộ để lừa dối người tiêu dùng...
Thêm vào đó, các đối tượng vi phạm ngày càng đa dạng, lẩn khuất trong các làng nghề, các khu công nghiệp, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các hợp tác xã... nên rất khó phát hiện; xuất hiện có yếu tố móc nối với cá nhân và tổ chức nước ngoài làm hàng giả, nhất là giả mạo xuất xứ đưa vào Việt Nam.
Song song với đó là chế tài xử lý vi phạm chưa đủ sức răn đe, chủ yếu vẫn là xử lý vi phạm hành chính, ít vụ việc bị khởi tố hình sự.
Bên cạnh đó, hiện có rất nhiều cơ quan thực thi có thẩm quyền xử lý hàng giả dẫn đến chức năng nhiệm vụ bị chồng chéo; cơ chế phối hợp vẫn chưa được đồng bộ, chặt chẽ, lực lượng phân tán, hoạt động rời rạc.
Ngoài ra, vẫn còn một số chủ thể quyền bị xâm phạm chưa hợp tác với lực lượng chức năng vì tâm lý cho rằng phát hiện hàng giả đối với sản phẩm của mình sẽ làm ảnh hưởng đến uy tín sản phẩm.
Một nguyên nhân nữa được chỉ ra là kiến thức và trình độ nghiệp vụ của các cán bộ, công chức quản lý thị trường còn hạn chế, đặc biệt là kiến thức về luật pháp quốc tế mà Việt Nam đã tham gia và kinh nghiệm giải quyết các tranh tụng có yếu tố nước ngoài.
Không thể không nhắc đến việc trang thiết bị, phương tiện và nguồn nhân lực của quản lý thị trường phục vụ công tác kiểm tra, kiểm soát hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ còn hạn chế (lực lượng quản lý thị trường cả nước chỉ có 12 đội chuyên trách chống hàng giả tập trung tại các thành phố lớn trực thuộc Trung ương), kinh phí giám định, tiêu hủy hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT chưa được đảm bảo.
Đặc biệt, ý thức cộng đồng về hàng giả, hàng nhái còn nhiều hạn chế, nhiều người phản đối hàng giả nhưng không có hành động chống hàng giả để bảo vệ mình và cộng đồng. Trong khi đó, một bộ phận người tiêu dùng lại sẵn sàng mua hàng giả, hàng nhái để sử dụng vì giá rẻ. Nhìn chung mặt bằng nhận thức người dân ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa còn thấp nên những khu vực này là thị trường cho hàng giả, hàng nhái tiêu thụ.
Để hạn chế tình trạng hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng tràn lan trên thị trường hiện nay, thiết nghĩ cần nâng cao năng lực thực thi pháp luật của các lực lượng chức năng, nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng, sự nỗi lực của các doanh nghiệp làm ăn chân chính, hoàn thiện hành lang pháp lý, xử lý nghiêm những cán bộ tha hóa, biến chất tiếp tay, bảo kê cho bọn buôn lậu… Có như vậy cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đạt hiệu quả.