Khoảng sáng phía sau những gam màu nhạt

	Nói chất lượng tăng trưởng thấp là không công bằng
	Bước đệm cho tăng trưởng dài hạn
	Cơ cấu nền kinh tế và lấy lại đà tăng trưởng đã đạt mục tiêu

Điểm sáng hiếm hoi

Việc thiếu hoàn toàn dự án tỷ đô đã khiến dòng vốn FDI vào Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2018 chững lại rất nhanh, theo lý giải của Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Cùng kỳ năm ngoái, dự án Samsung Display Việt Nam tăng vốn thêm 2,5 tỷ USD và dự án đường ống dẫn khí Lô B - Ô Môn (Kiên Giang) đầu tư mới 1,27 tỷ USD, đã góp phần đưa vốn FDI tăng trưởng ấn tượng. Tuy nhiên tới năm nay, Nhà máy LG Innitek Hải Phòng (Hàn Quốc) là dự án điều chỉnh tăng vốn lớn nhất, có quy mô chỉ 501 triệu USD; các dự án có quy mô lớn thứ hai, thứ ba cũng có vốn tăng thêm hoặc đầu tư mới chỉ khoảng 200 triệu USD.

Việt Nam có nhiều lợi thế so với các quốc gia khác trong khu vực nhờ ổn định chính trị, xu hướng hoàn thiện hệ thống chính sách

Trong bối cảnh đó, thu hút FDI 4 tháng đầu năm không tăng trưởng ấn tượng, với tổng vốn đăng ký cấp mới, tăng thêm và góp vốn mua cổ phần của NĐT nước ngoài giảm tới 23,9% so với cùng kỳ năm 2017. Trong đó riêng vốn đăng ký mới chỉ bằng 76,1%, vốn đăng ký tăng thêm chỉ bằng 51,5% so với cùng kỳ năm 2017. Tổng vốn đăng ký cấp mới và tăng thêm trong 4 tháng đầu năm nay chỉ đạt 5,79 tỷ USD, giảm mạnh 37,3% so với con số 9,24 tỷ USD của cùng kỳ năm 2017.

Điểm sáng hiếm hoi là số vốn góp, mua cổ phần của NĐT nước ngoài trong 4 tháng đầu năm 2018 vẫn tăng 67% so với cùng kỳ năm 2017. Tuy nhiên cần nhắc lại rằng cùng kỳ năm ngoái con số này tăng tới 148%. Như vậy, tốc độ tăng vốn qua hình thức mua bán và sáp nhập DN dường như cũng đang giảm tốc.

Mặc dù thu hút FDI không ghi nhận những con số tăng trưởng ấn tượng, song GS. Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội DN đầu tư nước ngoài vẫn đánh giá tích cực về xu hướng chung của dòng vốn ngoại. Ông nhắc lại quan điểm vốn đăng ký không có nhiều ý nghĩa, quan trọng là chất lượng.

“Với tư cách gắn bó với FDI 30 năm nay, tôi khẳng định vốn FDI thực hiện chắc chắn sẽ tăng ít nhất 10%, đạt khoảng 19 tỷ USD”, ông Mại dự báo. Thực tế cũng cho thấy, trong 4 tháng đầu năm nay, giải ngân FDI cũng là một điểm sáng trong bức tranh chung, với con số đạt được là 5,1 tỷ USD, tăng 6,3% so với cùng kỳ năm 2017.

Đồng thời nhìn dài hạn hơn đến năm 2020, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn của các NĐT nước ngoài. “Ông bạn lớn bên cạnh chúng ta là Trung Quốc trước đây là nơi không ai địch nổi thì bây giờ đã có câu chuyện chúng ta có thể tìm kiếm các nhược điểm của ông bạn này để kéo NĐT tiềm năng vào Việt Nam”, GS. Nguyễn Mại khẳng định.

Chú ý xu thế mới

Từ góc độ đơn vị tư vấn đầu tư, ông Nguyễn Công Ái, Phó tổng giám đốc Công ty kiểm toán KPMG lại có cảm nhận rất tích cực về sự quan tâm của NĐT nước ngoài đối với thị trường Việt Nam. Ông chia sẻ, trong thời gian khoảng 1 năm gần đây, đặc biệt các tháng đầu năm 2018, DN này chưa bao giờ bận rộn tiếp đón các NĐT sang tìm hiểu thị trường và tìm kiếm các thương vụ mua bán và sáp nhập, hoặc mở DN mới như vậy.

Ông khẳng định, sự quan tâm của NĐT tới thị trường Việt Nam rất lớn, đặc biệt là các NĐT từ khu vực Bắc Á, gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc. Trong khi đó NĐT từ Mỹ, châu Âu còn tương đối ít, do đặc điểm, tập quán thị trường của họ khác nên chưa quan tâm nhiều đến Việt Nam.

Ông Ái cho biết thêm, các NĐT nước ngoài gần đây tập trung vào xu hướng thành lập liên doanh, mua cổ phần các DN Việt Nam đang hoạt động. Sở dĩ xu hướng này được ưa chuộng nhiều hơn là bởi chính sách, pháp luật của Việt Nam ngày càng tạo điều kiện cho NĐT nước ngoài, trong khi đó phía DN Việt Nam có các lợi thế rõ ràng về hiểu biết thị trường, kết nối với khách hàng, nguồn nhân lực…

Các thương vụ mua bán và sáp nhập hiện nay tập trung nhiều ở các địa phương như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội hay một số tỉnh, thành phố lớn. Đó có thể là dự án đầu tư vào một bệnh viện, trường học tư nhân, trung tâm ngoại ngữ nhỏ… nhìn chung là lĩnh vực dịch vụ đang thu hút sự quan tâm của NĐT nước ngoài. “Nhiều ý kiến cho rằng phải thu hút NĐT lớn nhưng tôi nghĩ với sự tham gia của các DNNVV, đặc biệt từ Nhật Bản, họ tham gia nhiều sẽ có NĐT chất lượng, làm động lực cho kinh tế tư nhân Việt Nam phát triển, kết nối nhịp cầu giữa NĐT trong nước và nước ngoài”, ông Ái khuyến nghị.

TS. Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, cũng đánh giá lạc quan về triển vọng dài hạn của dòng vốn ngoại. Theo đó, lượng cung vốn FDI bao giờ cũng lớn hơn khả năng và nhu cầu hấp thụ của các quốc gia. Trung bình 1 năm khoảng 50% lượng vốn FDI toàn cầu chảy vào khu vực châu Á – Thái Bình Dương, trong đó tập trung vào các quốc gia khu vực Đông Nam Á khoảng 25-30%. Vì vậy dù tình hình chính trị, kinh tế thế giới biến động thế nào thì lượng cung vẫn dao động quanh khoảng 1.500-2.000 tỷ vào khu vực này, lượng rất lớn nên không quá lo ngại.

Ông cho rằng Việt Nam có nhiều lợi thế so với các quốc gia khác trong khu vực nhờ ổn định chính trị, xu hướng hoàn thiện hệ thống chính sách… Đồng thời NĐT nước ngoài vẫn đánh giá tích cực về sự tăng trưởng của thị trường, tạo điều kiện tăng sức tiêu thụ hàng hoá, liên thông sang các nước láng giềng trong khu vực Đông Nam Á nhờ hội nhập tương đối toàn diện trong các FTA… Đó vẫn là các yếu tố quyết định khả năng có thu hút đầu tư được không.

Với các yếu tố này, TS. Phan Hữu Thắng nhìn nhận môi trường đầu tư Việt Nam đang tiếp tục cải thiện mạnh mẽ, thể hiện ở việc các DN đang hoạt động đều theo xu hướng có lãi, mở rộng đầu tư… Trong đó các NĐT Hàn Quốc, Nhật Bản… vẫn tiếp tục vào và tiếp tục ở lại. Vì vậy lượng vốn ngoại vào không thiếu, vấn đề là môi trường đầu tư có tính cạnh tranh để tiếp tục thu hút đầu tư hay không.