Kỳ vọng về một nhiệm kỳ mới

	Chất lượng tăng trưởng: Những thách thức cần hóa giải
	Kinh tế Việt Nam: Sự trở lại với quỹ đạo tăng trưởng
	Bức tranh sáng và những nét vẽ mới

Động lực chưa thay đổi

“Việt Nam bước vào năm 2016 với khá nhiều lạc quan. Kinh tế vĩ mô ổn định và được củng cố ngày một vững chắc hơn. Niềm tin của cộng đồng DN và nhà đầu tư chuyển biến tích cực. Một bộ máy điều hành mới cũng sẽ sớm được thiết lập, đưa Việt Nam thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội gắn với cải cách trong giai đoạn 2016-2020”.

Đây là những kết luận đầu tiên của cuốn Báo cáo Kinh tế Vĩ mô 2015 vừa được Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương (CIEM) công bố chiều ngày 28/1/2016.

Ảnh minh họa

Báo cáo cho thấy tăng trưởng kinh tế phục hồi nhanh và liên tục qua các quý, và còn dư địa để tiếp tục khởi sắc. Tăng trưởng kinh tế đi kèm với cải thiện niềm tin của nhà đầu tư, DN và nhà đầu tư nước ngoài lạc quan hơn vào môi trường kinh doanh ở Việt Nam. Nhưng báo cáo cũng cho rằng “đây chỉ là nền tảng bước đầu”.

Ông Nguyễn Anh Dương - Phó trưởng Ban Chính sách kinh tế vĩ mô chỉ ra đồ thị tăng trưởng vẫn đang chiều đi lên nhưng độ dốc nhỏ cho thấy tăng trưởng chưa vượt nhiều so với xu thế dài hạn. Tăng trưởng của ngành nông lâm ngư nghiệp thiếu ổn định, lúc tăng lúc sụt. Dịch vụ thì thiếu chuyển biến rõ nét.

Tổng cầu có tăng nhưng không tăng nhanh, xuất khẩu năm 2015 có tăng hơn so 2014 nhưng không đạt mục tiêu đề ra và tốc độ tăng trưởng xuất khẩu đang giảm dần. Và xuất khẩu đang đứng trước những lo ngại khi vẫn quá phụ thuộc vào dầu thô, và bị thiệt hại vì giá dầu giảm sâu.

Tăng trưởng tín dụng hàng tháng (nguồn CIEM)

Bên cạnh đó, tình hình tài khóa năm 2015 đã căng thẳng hơn. Tiến độ thu ngân sách trong năm rất chậm, mãi đến sát cuối năm mới chạm mục tiêu và cả năm tuy thu vượt dự toán nhưng mức vượt rất nhỏ. Ngân sách 2015 căng thẳng còn do thiếu kiểm soát tiết kiệm chi.

TS. Nguyễn Đình Cung – Viện trưởng CIEM nói rằng “động lực chưa thay đổi, tiềm năng vẫn tận khai” trong khi yêu cầu đang đòi hỏi tăng trưởng phải cao hơn. Theo ông, nhìn từng chỉ tiêu thấy đều tốt lên nhưng khi xâu chuỗi các chỉ tiêu lại thì thấy vẫn còn nhiều điều bất cập.

Kỳ vọng nhiệm kỳ mới

Dự báo năm 2016, CIEM đưa ra kịch bản rất lạc quan khi cho rằng, khả năng đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% mà Chính phủ đặt ra là cao, dự báo của CIEM là 6,82%. Mục tiêu lạm phát là 5%, theo CIEM khả năng lạm phát chỉ 4,37%, mức tăng xuất khẩu 10,4% (chỉ tiêu 10%) và nhập siêu chỉ ở mức 4,1% (chỉ tiêu dưới 5%).

CIEM cho rằng, đầu tư tư nhân và FDI tăng do triển vọng kinh tế và môi trường thông thoáng hơn. Đầu tư công có thể tăng nhanh. Tiếp nối đà cải cách vi mô và tái cơ cấu nền kinh tế.

Khả năng thực hiện mục tiêu KT-XH 2016

Tuy nhiên báo cáo lưu ý đến những bất định còn đến từ môi trường chính sách trong nước. Báo cáo nhắc đến áp lực đối với tỷ giá và lãi suất trong nước (khi USD và lãi suất ở Mỹ tăng), áp lực trả nợ của NSNN khi vẫn tiếp tục vay nợ và phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP). Bên cạnh đó là rủi ro lạm phát do thâm hụt NSNN kéo dài, do lộ trình tăng giá các mặt hàng, dịch vụ nhà nước kiểm soát giá và lộ trình tăng lương làm tăng chi phí cho DN…

Báo cáo khuyến nghị Việt Nam cần khẩn trương tiến hành các cải cách sâu rộng hơn về nền tảng kinh tế vĩ mô, hệ thống pháp lý nhằm tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt động sản xuất – kinh doanh.

Ông Nguyễn Anh Dương cũng nêu lên vấn đề, năm 2016 sẽ tiếp nối đà cải cách vi mô và tái cơ cấu nền kinh tế nhưng liệu cải cách có thể thực chất hơn từ nửa sau 2016 khi có một đội ngũ lãnh đạo mới, bắt đầu một giai đoạn mới. Và liệu có thay đổi được nhiều và cải cách “có chất lượng” trong 6 tháng đầu năm 2016?

Báo cáo nhấn mạnh lại thông điệp về việc ưu tiên chính sách cần tiếp tục tập trung vào cải thiện nền tảng kinh tế vĩ mô và đổi mới hệ thống thể chế kinh tế cho một nền kinh tế thị trường hiện đại.

Việt Nam cần chủ động đẩy mạnh một cách thực chất hơn quá trình cải thiện môi trường kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm chi phí, tự do hóa thị trường, tạo thuận lợi cho kinh doanh, khuyến khích và cải thiện năng lực công nghệ gắn với tăng năng suất bền vững – ngay cả trước khi các yêu cầu này trở thành cam kết chính thức theo các điều ước hội nhập kinh tế quốc tế.

Báo cáo kiến nghị chính sách cần ưu tiên: Tiếp tục bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô một cách thực chất. Định hướng, ưu tiên xử lý các nút thắt về thể chế và cơ cấu kinh tế nhằm thúc đẩy quá trình tái cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao khả năng cạnh tranh. Tư duy về vai trò của nhà nước và thị trường, và tương tác giữa nhà nước và thị trường trong nền kinh tế hiện đại vẫn cần được làm rõ.

Quan trọng là cần giảm tính chi phối của chính sách tài khóa. Hướng dần đến giảm thâm hụt NSNN còn 4% GDP, ngay cả trước Luật NSNN (sửa đổi) có hiệu lực. Bảo đảm kỷ luật chi đã được nhấn mạnh trong thông điệp đầu năm của Bộ trưởng Tài chính và kỷ luật phát hành TPCP. Nhất là “tăng thu NSNN từ DN không nên coi là thành tích”.

Một kiến nghị quan trọng nữa là “Ổn định lạm phát là ưu tiên cao nhất của chính sách tiền tệ, giảm bớt các chỉ tiêu có tính chất hành chính với việc điều hành chính sách tiền tệ. Tránh yêu cầu giảm lãi suất cho vay một cách hành chính, bởi áp lực truyền tải từ việc FED có thể tăng lãi suất còn hiện hữu trong năm 2016.

TS. Lê Đăng Doanh – nguyên Viện trưởng CIEM nói rằng, năm 2016 rất nhiều thách thức nhưng “dân tộc Việt Nam có truyền thống càng thách thức càng vượt lên nên tôi hy vọng năm 2016 với nhiệm kỳ mới, sẽ có những thay đổi mới mạnh mẽ vượt qua các thách thức”.

Đây là thời khắc chuyển giao lịch sử. Giai đoạn 2015-2016 là thời kỳ chuyển giao giữa hai kỳ kế hoạch 5 năm. Là sự chuyển giao từ ổn định và phục hồi (2011-2015) sang thời kỳ cải cách và phát triển (2016-2020); Từ ưu tiên vào chính sách kinh tế vĩ mô (2011-2015) sang tập trung cải cách vi mô (2016-2020).

Viện trưởng Nguyễn Đình Cung phát biểu: Cải cách trong nước là điều kiện tiên quyết, nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh có ý nghĩa quan trọng đối với DN. Tôi tin là với hệ thống mới, bắt đầu nhiệm kỳ mới sẽ có nhiều sáng kiến mới, chính sách mới.