Lại câu chuyện tăng vốn

Tại đại hội cổ đông, ông Vũ Văn Tiền, Chủ tịch HĐQT ABBank cho biết kế hoạch năm 2015 của NH sẽ tăng vốn điều lệ lên 5.320 tỷ đồng nhằm tăng cường năng lực tài chính. Về phương án thực hiện, NH sử dụng nguồn vốn bổ sung bao gồm 449 tỷ đồng của Quỹ thặng dư vốn cổ phần của ABBank, trích từ việc chuyển đổi thành công trái phiếu phát hành cho hai nhà đầu tư nước ngoài là IFC và Maybank thành cổ phiếu năm 2013 và gần 74 tỷ đồng từ Quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ của ABBank.

VPBank cũng cho biết, vừa được NHNN gửi văn bản số 2566/NHNN-TTGSNH về việc tăng vốn điều lệ. Theo đó, NHNN chấp thuận việc VPBank tăng vốn điều lệ từ 6.347 tỷ đồng lên 7.324 tỷ đồng theo Phương án chia cổ tức bằng cổ phiếu và thưởng cổ phiếu cho các cổ đông. Cụ thể, vốn điều lệ dự kiến tăng thêm là 1.134 tỷ đồng. Tổng số cổ phần dự kiến tăng thêm là 113,4 triệu cổ phần. Các nguồn dùng để tăng vốn gồm lợi nhuận giữ lại sau khi phân phối lợi nhuận năm 2014 (1.077 tỷ đồng) và Quỹ dự trữ, bổ sung vốn điều lệ của riêng VPBank (57 tỷ đồng).

Việc tăng vốn không chỉ mang tính cạnh tranh mà các NH đang chịu áp lực khi thời điểm áp dụng chuẩn Basel II cận kề

Xét ở top NH tầm trung, tính đến nay vốn điều lệ của SCB (NH hợp nhất) đã đạt 12.295 tỷ đồng, nằm trong nhóm 7 NHTMCP lớn nhất Việt Nam, nhưng SCB vẫn tiếp tục đặt mục tiêu tăng vốn điều lệ 2.000 tỷ đồng, nâng vốn điều lệ lên trên 14.295 tỷ đồng để cải thiện thanh khoản, củng cố năng lực tài chính, bổ sung nguồn vốn kinh doanh, duy trì nợ quá hạn và nợ xấu ở ngưỡng an toàn. Theo ông Võ Tấn Hoàng Văn, Tổng giám đốc SCB, NH sẽ thực hiện việc tăng vốn thông qua thu hút vốn từ cổ đông nước ngoài.

Trong kế hoạch năm 2015, OCB, Nam A Bank, Sacombank, ACB… cũng đang gấp rút thực hiện lộ trình tăng vốn điều lệ trong năm 2015. Theo lãnh đạo các NH, việc tăng vốn không chỉ mang tính cạnh tranh mà các NH đang chịu áp lực khi thời điểm áp dụng chuẩn Basel II cận kề. Do vậy, để đáp ứng tỷ lệ an toàn vốn, các NH phải đáp ứng nhiều tiêu chí như mức độ đủ vốn, quản lý rủi ro, nên áp lực tăng vốn rất lớn.

Thừa nhận điều này, ông Vũ Văn Tiền khẳng định các NH sẽ nỗ lực hoàn thành kế hoạch tăng vốn trong năm 2015. Vì theo định hướng phát triển trở thành NHTMCP hàng đầu tại Việt Nam tập trung vào lĩnh vực bán lẻ, với nguồn vốn được bổ sung kể trên, trong năm 2015, ABBank sẽ đầu tư vào phát triển mạng lưới nâng tổng số điểm giao dịch lên 165 điểm, chú trọng đầu tư phát triển sản phẩm dịch vụ, đầu tư trang thiết bị, công nghệ, cơ cấu lại nguồn vốn theo hướng nâng cao hiệu quả, tăng quy mô tín dụng, tài trợ các dự án của tập đoàn, công ty lớn và đặc biệt là nhóm khách hàng DNNVV.

Quyết tâm là vậy, song nhìn vào lộ trình tăng vốn của các NH năm nay chủ yếu vẫn là những phương án như chia cổ tức, phát hành cổ phiếu thưởng, chào bán cho đối tác chiến lược, cho cổ đông hoặc lựa chọn hợp nhất sáp nhập với TCTD khác. Trong đó, hình thức chào bán cho cổ đông là phương án được nhiều NH sử dụng, dù rằng phương án này đã từng thất bại ở những năm trước đó.

Đơn cử, DongA Bank đã thất bại trong đợt phát hành cổ phiếu năm 2013. Khi đó, DongA Bank chào bán 100 triệu cổ phiếu tương đương 1.000 tỷ đồng nhưng quá thời hạn cho phép chỉ huy động được gần 90 tỷ đồng trong tổng số 700 tỷ đồng tiền cổ đông đăng ký và cam kết mua cổ phiếu. Nguyên nhân vì mệnh giá phát hành 10.000 đồng/cổ phiếu nhưng thị trường thời điểm đó chỉ giao dịch ở mức tối đa 8.600 đồng/cổ phiếu. Cuối cùng, NH này phải hủy bỏ đợt phát hành này vào tháng 4/2014, sau đó hoàn trả tiền kèm theo lãi suất 7,2%/năm cho các cổ đông đã nộp.

Thực tế, năm 2015, nhóm các NHTMCP hầu như tránh phương án trên mà chủ yếu hướng đến phương án phát hành cổ phiếu thưởng hoặc chào bán cho cổ đông chiến lược. Song điều này dự kiến cũng không làm sôi động thị trường hơn so với trước đây.

Chẳng hạn, Nam A Bank chào bán toàn bộ 100 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu bằng mệnh giá theo tỷ lệ 10:3,33. Tổng giá trị chào bán tính theo mệnh giá là 1.000 tỷ đồng. Mỗi cổ đông sở hữu 1 cổ phần sẽ được hưởng 1 quyền mua, 10 quyền mua sẽ được mua thêm 3,33 cổ phần mới. Theo một số nhân viên của NH, họ không mặn mà lắm với số cổ phiếu này vì lợi tức thu được của NH không đạt kỳ vọng.

Kế hoạch năm 2015, Sacombank sử dụng phương án phát hành hơn 242 triệu cổ phiếu cho cổ đông, tỷ lệ 20%, để tăng vốn điều lệ lên hơn 14.852 tỷ đồng. Kế hoạch là vậy, song việc không chi trả cổ tức trong 3 năm liền và giá trị cổ phiếu ngày càng bị pha loãng khiến câu chuyện phát hành thêm cổ phiếu của Sacombank mất đi tính hấp dẫn và không được nhiều cổ đông ủng hộ.

Suy cho cùng, thị trường chứng khoán năm nay cũng chưa ủng hộ cho việc phát hành cổ phiếu. Giá cổ phiếu của hầu hết các NH giảm xuống dưới thị giá, khiến nhà đầu tư không còn quan tâm, kể cả khi NH phát hành thêm với giá bán khá ưu đãi. Tuy nhiên, theo một số chuyên gia điểm mấu chốt không còn nằm ở thị trường mà ở chỗ phương án thực hiện của các NH.

Chủ tịch HĐQT một NH có vốn hơn 3.000 tỷ đồng tại TP. HCM chia sẻ, tăng vốn trong lúc này là điều hết sức khó khăn. Tuy nhiên, khó khăn hơn nữa là làm thế nào để sử dụng nguồn vốn hiệu quả sau khi tăng, nhất là khi tình hình tín dụng khó khăn, NH cũng không thể mở rộng đầu tư mạng lưới. Đó cũng là lý do để các NH vẫn phải suy tính kỹ trước câu chuyện tăng vốn, thậm chí khi thực hiện kế hoạch tăng vốn điều lệ đã được thông qua.

Tương tự, một lãnh đạo NH khác chia sẻ, áp lực đối với việc tăng vốn đã lớn, nhưng áp lực sinh lời của đồng vốn tăng thêm còn lớn hơn. Do đó, NH theo đúng nghĩa là đang kéo dài câu chuyện tăng vốn để có thời gian cân nhắc thiệt hơn… Điều đó lý giải vì sao lộ trình tăng vốn trong những năm gần đây của NH không có nhiều tiến triển. Dự kiến, năm 2015 các NH cũng khó mà hoàn thành kế hoạch đề ra ở câu chuyện tăng vốn.