Nhận trách nhiệm vì chất lượng, sức cạnh tranh của nền kinh tế thấp

Ngày 22/3: Quốc hội nghe các báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XIII

“Lập hiến, lập pháp là nhiệm vụ trọng tâm, nặng nề của Quốc hội khóa XIII. Quốc hội đã tập trung, nỗ lực thực hiện tốt chức năng này và đạt được kết quả nổi bật, hết sức quan trọng, kịp thời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn cuộc sống, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, hội nhập quốc tế, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nói.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng

Thực hiện tốt chức năng lập hiến, lập pháp

Quốc hội khóa XIII đã hoàn thành trọng trách xây dựng và thông qua bản Hiến pháp 2013, thể chế hóa đường lối của Đảng, đặc biệt là Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011).

Với quá trình chuẩn bị khoa học, công phu, chặt chẽ trong 3 năm 2011-2013, bản Hiến pháp mới được thông qua đã kế thừa và phát triển các giá trị cốt lõi, nền tảng của các bản Hiến pháp năm 1946, 1959, 1980, 1992, đồng thời bổ sung, làm rõ, đầy đủ và sâu sắc hơn nhiều nội dung mới, quan trọng, phù hợp với đường lối, định hướng phát triển đất nước, đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng, bảo vệ đất nước và hội nhập quốc tế trong thời kỳ mới.

Hiến pháp 2013 thể hiện rõ quy định Đảng phải gắn bó mật thiết với nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, phục vụ nhân dân. Đảng viên hoạt động trong khuôn khổ của Hiến pháp và pháp luật. Những quy định này mang đậm tinh thần đổi mới để giữ vững nền tảng ổn định, đưa đất nước ngày một phát triển.

Về bộ máy Nhà nước, Hiến pháp 2013 tiếp tục khẳng định mô hình Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa với các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp, đồng thời phát triển và làm rõ hơn nguyên tắc thống nhất quyền lực nhà nước, phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp, tạo nền tảng pháp lý minh bạch rõ ràng về bộ máy Nhà nước.

Đặc biệt, Hiến pháp quy định rõ trách nhiệm của Nhà nước phải tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Hiến pháp cũng khẳng định trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc Việt Nam của mọi công dân, lực lượng vũ trang trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân, làm lực lượng nòng cốt huy động sức mạnh đại đoàn kết toàn dân để tạo thành sức mạnh tổng hợp bảo vệ Tổ quốc.

Hiến pháp mới tạo cơ sở chính trị - pháp lý quan trọng để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi các mục tiêu xây dựng, bảo vệ, phát triển và hội nhập quốc tế của đất nước; thể hiện sự đổi mới đồng bộ cả về kinh tế và chính trị, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Khẳng định và thể hiện rõ, đầy đủ hơn quyền làm chủ của nhân dân; bản chất dân chủ, tiến bộ của Nhà nước và chế độ ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Tiếp tục bảo đảm, bảo vệ, tôn trọng quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; khẳng định, làm rõ hơn các nguyên tắc quyền lực Nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp và các nội dung quan trọng về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; quy định rõ ràng, đầy đủ về chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường, bảo vệ Tổ quốc.

Cùng với việc thông qua Hiến pháp mới, Quốc hội khóa XIII đã ban hành một khối lượng văn bản quy phạm pháp luật lớn nhất từ trước đến nay với chất lượng ngày càng nâng cao. Tính đến hết kỳ họp thứ 10 (tháng 11/2015), Quốc hội khóa XIII đã ban hành 100 luật, bộ luật. Dự kiến kỳ họp thứ 11, Quốc hội tiếp tục xem xét, thông qua 7 dự án luật (Nhiệm kỳ Quốc hội khóa IX thông qua được 53 luật, nhiệm kỳ Quốc hội khóa XI thông qua được 84 luật, bộ luật; nhiệm kỳ Quốc hội khóa XII thông qua được 67 luật, bộ luật). Đặc biệt, ngay sau khi Hiến pháp mới được thông qua, Quốc hội khóa XIII đã khẩn trương triển khai thực hiện đưa Hiến pháp vào cuộc sống…

Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động lập pháp vẫn còn không ít hạn chế. Việc thường xuyên phải điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh chưa được khắc phục. Một số đạo luật còn có quy định chưa phản ánh đầy đủ, sát thực nhu cầu cuộc sống nên hiệu quả điều chỉnh và tính khả thi không cao. Một số quy định vẫn còn mang tính nguyên tắc chung nên khi triển khai thực hiện vẫn phải phụ thuộc vào văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành. Giữa các văn bản khác nhau vẫn còn có trường hợp quy định thiếu tính thống nhất. Công tác chuẩn bị đối với một số dự án luật chưa bảo đảm tiến độ, chất lượng văn bản trình Quốc hội.

Nhận trách nhiệm đối với những tồn tại, yếu kém của đất nước

Về thực hiện chức năng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho biết, trong bối cảnh tình hình kinh tế - xã hội, ngân sách Nhà nước còn nhiều khó khăn, Quốc hội khóa XIII đã tập trung trí tuệ, lắng nghe ý kiến, kiến nghị của cử tri, thực hiện vai trò quyết định những chủ trương lớn của đất nước từ đổi mới nền kinh tế, đưa nền kinh tế vượt qua khó khăn thách thức.

Quốc hội đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng quyết định việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; điều chỉnh các mục tiêu, nhiệm vụ kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011 - 2015 sát thực tiễn hơn; tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, tái cơ cấu nền kinh tế để nâng cao chất lượng, hiệu quả và đề ra những chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể đối với các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp, tạo chuyển biến tích cực, hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Từ tình hình thực tiễn, Quốc hội kịp thời quyết định các chính sách mang tính quốc kế dân sinh, phù hợp với yêu cầu thực tiễn của đất nước.

Trong điều kiện kinh tế khó khăn, Quốc hội đã có nhiều quyết sách đồng bộ để ứng phó kịp thời; thực hiện chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa thận trọng, linh hoạt; quyết định giảm các khoản chi tiêu chưa thật cần thiết và kém hiệu quả; quyết liệt bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, giữ ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, phục hồi và tạo đà tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, tiếp tục cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Nhiều quyết sách giải quyết kịp thời những bức xúc từ cuộc sống như: công tác quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng, vận hành khai thác công trình thủy điện; tăng cường các biện pháp đấu tranh, phòng chống tội phạm; dành ngân sách hỗ trợ đóng tàu đánh bắt xa bờ, bảo vệ chủ quyền biển đảo; tiếp nhận người nghiện ma túy vào các cơ sở tiếp nhận đối tượng xã hội; tăng lương cho các đối tượng hưởng lương từ ngân sách còn khó khăn... được đông đảo cử tri hoan nghênh…

Bên cạnh những kết quả đạt được, Quốc hội cũng nhận rõ phần trách nhiệm đối với những tồn tại, yếu kém của đất nước đó là: chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp; sản xuất nông nghiệp gặp nhiều khó khăn; cơ cấu ngân sách chưa hợp lý, bội chi cao, nợ công tăng; tái cơ cấu kinh tế chậm; ô nhiễm môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm đang là những vấn đề bức xúc; cải cách hành chính, phòng, chống tham nhũng, lãng phí chưa đạt yêu cầu; kỷ luật, kỷ cương công vụ chưa nghiêm; tình hình tội phạm, trật tự an toàn xã hội còn diễn biến phức tạp; nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo đứng trước những thách thức mới...

“Những vấn đề này Quốc hội đã có nhiều giải pháp nhưng chưa đạt hiệu quả, chưa tạo được chuyển biến tích cực. Nguyên nhân của những hạn chế nêu trên một phần là do tác động của cuộc khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế thế giới và những hạn chế, yếu kém vốn có của nền kinh tế. Mặt khác cũng có phần do Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội chưa quan tâm thỏa đáng đến việc thực hiện chức năng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Bên cạnh đó, quy trình, thủ tục để Quốc hội xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng chưa được quy định đầy đủ, thống nhất; đại biểu Quốc hội chưa được cung cấp đầy đủ thông tin, thiếu thời gian nghiên cứu, chưa có điều kiện sử dụng chuyên gia tư vấn, phản biện để phân tích trước khi biểu quyết”, Chủ tịch Quốc hội cho biết.