Ô tô nhập khẩu tràn vào, đường nào cho xe nội?

Lô ô tô đầu tiên nhập về Việt Nam này được hưởng thuế 0% và những chiếc xe miễn thuế đầu tiên đã được bán đến tay người tiêu dùng Việt, mở ra một thời kỳ mới cho xe nhập từ ASEAN.

Ngay khi những chiếc xe thuế nhập khẩu 0% được các hãng bán ra, thị trường xe trong nước cũng bắt đầu giảm giá, nhiều mẫu xe đã giảm tới cả trăm triệu đồng so với trước đó. Đây là kết quả sau gần nửa năm gỡ vướng Nghị định 116 và các thông tư liên quan đến điều kiện nhập khẩu, kinh doanh ô tô ở Việt Nam.

Với kết quả trên, từ đầu tháng 6/2018, hầu hết các hãng xe đã xin được giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ô tô nhập khẩu (VTA). Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, từ đầu năm đến hết 15/7, cả nước đã nhập 16.061 ô tô nguyên chiếc các loại, tổng trị giá trên 405 triệu USD. Trong đó, chủ yếu là ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống với 10.195 chiếc, tổng trị giá 222 triệu USD.

Tốc độ tăng nhập khẩu nhanh, và thị trường được kỳ vọng sẽ sớm về với quy mô nhập khẩu trước đây, đem đến hy vọng về sự khởi sắc của nguồn cung. Nó cho thấy nhiều doanh nghiệp nhập khẩu ô tô đã nhanh chóng đáp ứng được các quy định của Nghị định 116 của Chính phủ và Thông tư 03 của Bộ Giao thông Vận tải hướng dẫn thực hiện Nghị định 116, bao gồm các quy định về VTA, cũng như rất nhiều các quy định về điều kiện dịch vụ khác.

Cụ thể như các quy định về: có cơ sở bảo hành, bảo dưỡng ô tô theo tiêu chuẩn (có thể đi thuê); có giấy ủy quyền triệu hồi từ nhà sản xuất nước ngoài; có giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại từ nơi sản xuất; cam kết linh kiện, phụ tùng đúng chuẩn xe; phải kiểm tra chất lượng 1 xe trong mọi lô hàng nhập khẩu; bảo hành tối thiểu 2 năm hoặc 50.000 km đối với ô tô con nhập khẩu đã qua sử dụng; có đủ giấy tờ nhập khẩu theo quy định từ 1/1/2018.

Nhưng ở khía cạnh khác, khi những chiếc xe chịu thuế nhập khẩu 0% đã chính thức lăn bánh trên các nẻo đường của Việt Nam cũng đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp lắp ráp, sản xuất xe trong nước phải nhanh chóng điều chỉnh chiến lược sản xuất, kinh doanh của mình để theo kịp và cạnh tranh được với xe nhập từ ASEAN.

Theo các chuyên gia thì với việc đưa các dòng thuế nhập khẩu ô tô về 0% trong năm 2018 theo cam kết với ASEAN, các sản phẩm ô tô nguyên chiếc (CBU) sẽ được nhập khẩu từ ASEAN về Việt Nam với mức giá rất cạnh tranh, khiến cho cơ hội của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp trong nước ngày càng bị thu hẹp.

Trên thực tế, tỷ trọng sản phẩm nhập khẩu từ ASEAN đã tăng từ mức dưới 20% trong năm 2016 lên 62% trong năm 2017. Và ngay trong 6 tháng đầu năm 2018 vừa qua, doanh số xe nhập từ ASEAN đã tăng “chóng mặt” với hơn 16.000 chiếc.

Theo tính toán của doanh nghiệp, mức giảm giá các sản phẩm lắp ráp theo cơ sở từ Nghị định 125 (sửa đổi biểu thuế xuất khẩu, nhập khẩu ưu đãi; danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch) tối đa từ 12-15 %, trong khi đó thuế nhập khẩu giảm từ 30% về 0% khiến sản phẩm nhập khẩu nguyên chiếc có cơ hội thể hiện ưu thế hơn.

Đây là sức ép không hề nhỏ với các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp trong nước. Bởi bên cạnh chi phí sản xuất, các doanh nghiệp này phải gánh rất nhiều chi phí khác nhau liên quan đến đầu tư, vận hành nhà máy, các chi phí kho bãi để đáp ứng được khối lượng linh kiện nhập khẩu rất lớn cũng như các chi phí để truyền thông, quảng bá, phân phối sản phẩm...

Vậy, ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước “có cửa” để cạnh tranh về giá với ô nhập khẩu nguyên chiếc?

“Sẽ không có sự chênh lệch lớn về giá bán giữa xe nhập và xe sản xuất trong nước, bởi giá xe ô tô nhập khẩu miễn thuế từ ASEAN về vẫn cao do sau khi cập cảng, riêng việc thử nghiệm từng lô xe đã mất tới 2 tháng và tốn thêm khoản chi phí 10.000 USD”, anh Nguyễn Thành Vinh, Chủ một đại lý xe tại Hà Nội nhận định.

Không chỉ có vậy, nhà nhập khẩu sau đó cũng phải cộng thêm chi phí ở khâu phân phối, bao gồm: chi phí vận chuyển nội địa, kho bãi, thêm trang bị cho xe, chi phí tài chính, duy trì hệ thống bộ máy đơn vị nhập khẩu, marketing, bảo hành, dự phòng rủi ro, thuế thu nhập doanh nghiệp cùng lợi nhuận hãng.

“Tất cả các khoản đó khiến ô tô bán ở Việt Nam luôn có giá cao so với các thị trường khác”, anh Vinh nói thêm.

Có thể nhận thấy ô tô miễn thuế đã tạo ra một sức sống mới cho thị trường ô tô vốn đang trầm lắng. Nó cũng là động lực để thúc đẩy các doanh nghiệp nội địa nhanh chóng đổi mới công nghệ, gia tăng sức cạnh tranh. Chỉ có cạnh tranh công bằng bằng chính chất lượng sản phẩm doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước mới có cửa “sống” trước làm sóng ô tô nhập khẩu thuế 0%.