“Phát sốt”chạy đua chọn trường, phụ huynh liệu có quên đi năng lực con mình?

Trong thế giới ngày nay, kiến thức đóng vai trò quan trọng trong sự thành công nên việc hoạch định phương hướng học hành cho con cái có thể là yếu tố quyết định sự thành/bại của con sau này. Tuy nhiên việc lựa chọn trường nào phải phù hợp với sở trường và ý nguyện của đứa trẻ, nếu không sẽ lợi bất cập hại.

Chọn một trường đầu cấp tốt, đó là nguyện vọng chính đáng của mỗi phụ huynh và học sinh. Bởi các trường điểm luôn là một môi trường học tập lí tưởng về trang thiết bị, đội ngũ giáo viên, chất lượng học sinh. Học tập và sinh hoạt trong một môi trường năng động, canh tranh sức học là tiền đề vững chắc cho các nấc thang học tập tiếp theo của con em. Chính vì vậy, đích nhắm vào trường điểm của phụ huynh là lẽ tất nhiên.

Tuy nhiên, vai trò của mỗi phụ huynh chỉ nên dừng lại ở sự định hướng chọn trường đầu cấp. Đừng áp đặt con phải vào trường này, nhất định phải vào trường kia. Bởi còn tùy thuộc vào điều kiện gia đình, xem xét sức học của con cái,… cho phù hợp với con chứ không phải theo tiêu chí của xã hội.

“Vắt chân lên cổ” tìm trường cho con

Sau những cuộc chạy đua âm thầm nhẫn nại, đã đến lúc “sức nóng” của việc chọn trường cho con vào lớp 1 đạt độ “cháy bỏng”. Chọn trường công hay trường tư? Chọn trường rồi chọn lớp, chọn cô giáo… Trăm thứ lựa chọn khiến cho phụ huynh đau đầu.

Năm nay con chị Hạnh (Gia Lâm, Hà Nội) sẽ vào cấp 2. Vì chị chủ quan không “ngắm” từ đầu nên vào giai đoạn nước rút này, chị mới “phát sốt” tìm trường cho con sao cho phù hợp.

Bạn chị Hạnh khuyên, nên cho con vào trường dân lập cao cấp, có xe ô tô đón đưa. Tuy nhiên cân nhắc tình hình tài chính gia đình, chị khá băn khoăn, không dám quyết. Còn xin vào được trường điểm gần nhà tầm này, nhiều người khuyên chị Hạnh đã khá “chậm chân” vì nhiều người đã “xếp chỗ” từ lâu.

Cũng như bao bà mẹ khác có con chuẩn bị vào học lớp 1, chị Phạm Như Thảo (khu đô thị Đặng Xá, Gia Lâm, Hà Nội) cho biết: “Để chọn trường cho con như ý, tôi học các chị đi trước, cần phải lập kế hoạch thật tỉ mỉ và khá tốn nhiều công sức. Đó là cần phải biết trường đó tuyển bao nhiêu suất, ai là người quản lý những suất đó, sau đó là… “chạy”.

Tâm lý muốn con mình phải được học trường điểm đã khiến các bậc phụ huynh dù thế nào, công của bao nhiêu cũng cố đua để tìm cách chạy trường, chọn trường.

Để nuôi giấc mơ vào trường điểm, không ít phụ huynh đã đầu tư sớm cho con. Nhiều trẻ mới 4 - 5 tuổi nhưng đã phải xếp lịch học hết tiếng Anh đến Toán, Tiếng Việt rồi các lớp nghệ thuật… Ra sức tìm hiểu những địa chỉ học thêm tốt, đua nhau cho con bằng chúng, bằng bạn là tiêu chí hàng đầu của nhiều cặp vợ chồng trẻ.

Chạy theo cuộc đua của cha mẹ, các em phải gồng mình lên để học cấp tốc, nhọc nhằn ôn luyện khi đang còn ở độ tuổi thơ bé.

Dưới góc nhìn của một độc giả, phụ huynh Việt Nam có thể chia làm 2 nhóm. Một là sùng bái trường chuyên lớp chọn, sẵn sàng làm đủ cách để nhét con mình vào, bất kể khả năng của đứa trẻ. Kết quả là làm con thui chột vì quá tải.

Hai là cho rằng, quan trọng là quản được con, học ở đâu cũng thế. Chỉ cần đỗ đại học là được. Quan niệm này cũng rất sai lầm vì đỗ đại học đâu phải là đích cuối cùng trong đời đứa trẻ, đấy mới chỉ là điểm khởi đầu. Không có công thức cho sự thành công và không bố mẹ nào, dù yêu thương con đến đâu, sống thay con cái mình được.

Chúng ta chỉ tạo điều kiện cho con bằng việc cho con thêm cơ hội thành công và rõ ràng là môi trường học, các mối quan hệ ở trường chuyên, lớp chọn cho con có thêm cơ hội thành công sau này. Đơn giản việc thấy bạn bè du học nhiều thì chính các em cũng phải cố gắng hơn. Các sinh viên xuất thân từ những trường chuyên có sức bật, sự năng động, vốn hiểu biết khá hơn nhiều so với sinh viên của các trường khác…

Bố mẹ ở Việt Nam rất thương con nhưng quá nhiều người cứ muốn sống thay chúng. Rất ít phụ huynh để ý đến khả năng của con mình khi quyết định. Nếu chúng ta sinh con ra, nuôi chúng lớn để cướp mất quyền sống của con thì đấy chính là tội ác lớn nhất. Không nên nhân danh tình yêu để làm hại con cái.

Phải dựa vào sở trường và ý nguyện của đứa trẻ

Từ kinh nghiệm của những bậc phụ huynh có con đã học lớp 1, rất nhiều ý kiến trao đổi được đề cập. Một điểm chung được nhiều người tâm huyết chia sẻ là cha mẹ không nên quá quan trọng việc chọn trường cho con vì việc chạy trường dễ dẫn đến việc trẻ ngay từ lớp học đầu tiên đã ỷ lại vào cha mẹ và việc học của con như cuộc bày đặt của phụ huynh.

Cũng nhiều trẻ do không phù hợp với môi trường ở trường điểm, trường chọn mà không muốn đến lớp, gặp trở ngại trong việc tiếp thu khi trường đòi hỏi chất lượng học phải cao.

Cô giáo Đỗ Thị Ninh (Trường Tiểu học Sài Đồng, Hà Nội) chia sẻ: Thay vì ráo riết chọn trường cho con, các bậc phụ huynh nên chuẩn bị cho con về tâm lý, sức khỏe, tinh thần thoải mái, vui vẻ khi bước vào lớp 1. Mục tiêu giáo dục tiểu học rất rõ ràng, các em được học kỹ năng sống, đạo đức sống và học vấn, trong đó học kỹ năng là ưu tiên số 1 ở lớp 1. Cha mẹ và thầy cô cần hướng trẻ đến việc tự giác học tập, không ép buộc bằng mọi giá khiến các em ngại vào lớp, đến trường.

Cũng theo cô giáo Đỗ Thị Ninh, thực tế đứng trên lớp, các thầy giáo, cô giáo cũng không muốn học trò lớp 1 được học trước chương trình. Vì nhiều em đến lớp, bài đã được luyện học trước nên kém háo hức, dễ dẫn đến chủ quan, thờ ơ với bài học, giờ học. Tốt nhất là gia đình nên tạo niềm vui cho trẻ, trong đó có niềm vui được tới lớp, tới trường.

Đã có những gia đình nhờ quen biết mà đưa con vào trường tốt, rồi đứa bé bị stress vì luôn có cảm giác thua kém bạn bè, không phát triển được. Vì vậy, có nhiều lớp/trường tốt giành cho những trình độ khác nhau. Là bố mẹ, chúng ta cần sáng suốt lựa chọn cái gì là phù hợp nhất cho con cái mình.

Công bằng mà nói, để vào được những trường/lớp như vây, các em phải chịu những áp lực và hy sinh rất lớn, không được vui chơi nhiều như các bạn khác. Gia đình cũng phải hy sinh nhiều cả về tài chính, thời gian và thường phải chăm sóc các em nhiều hơn. Hiển nhiên là các em giỏi hơn các học sinh khác về mặt kiến thức nhưng lại kém hơn về kỹ năng sống, nhất là khả năng chăm sóc người khác vì quen với việc được mọi người chăm sóc mình, coi việc học của mình là trên hết. Các em phải hiểu, việc các em vào được những trường lớp đó đúng là thành công, nhưng không phải của riêng các em mà của cả gia đình, nhà trường nữa, mà thành công đó chỉ là bước đầu. Muốn đứng được trong đời, cần biết nhiều thứ hơn là kiến thức nên đừng để cái tôi của mình che lấp mọi thứ. Lịch sử đã chứng kiến vô số người thông minh bất tài và bất hạnh vì không tìm được chỗ đứng trong đời.

Một phụ huynh chia sẻ kinh nghiệm chọn trường cho con: “Hãy chọn trường/lớp có cơ sở vật chất đảm bảo việc học vì “vật chất quyết định ý thức”. Hãy tìm lớp có giáo viên có kiến thức và công tâm vì nếu giáo viên dốt hoặc ngoắt nghéo, con mình sẽ bi thui chột quá sớm. Chọn lớp có bạn bè ngoan và trình độ tương đồng với con mình. “Học thầy không tày học bạn”, nếu bạn quá giỏi, con mình sẽ không theo nổi, dễ bị stress. Bạn quá kém con mình cũng không có động lực cố gắng”.

Vị phụ huynh này cũng cho rằng, chọn trường cho con không bắt buộc đó là trường lớp tốt nhất mà là cái tốt nhất chúng ta có thể lo cho con mình. Ngược lại, dù bản thân đang học ở đâu, làm gì, học sinh cũng phải hiểu là cuộc sống hạnh phúc, có ý nghĩa là một thành tựu đòi hỏi nỗ lực, chứ không phải là thứ từ trên trời rơi xuống vì các em là người tốt hay vì cha mẹ đưa đến tận tay các em. Hãy đứng dậy, bước ra bên ngoài, tự mình khám phá, tìm kiếm cảm hứng cùng niềm đam mê và hãy giữ chắc nó bằng cả hai bàn tay. Và khi đó, các em sẽ phát hiện sự thật vĩ đại và lạ lùng của cuộc sống. Đó là lòng vị tha, sống vì người khác, và đó là điều tuyệt vời nhất các em có thể làm được cho bản thân. Những niềm vui ngọt ngào nhất trong cuộc sống chỉ đến khi các em nhận ra rằng mình không có gì là đặc biệt.

Một lời khuyên cũng được đưa ra từ chính các thầy cô giáo ở các trường điểm là phụ huynh không nên đầu tư cho con theo học vượt quá khả năng tài chính, điều này ảnh hưởng rất lớn đến đời sống gia đình cũng như tâm lý học tập của con trẻ. Cha mẹ cần lắng nghe và tìm hiểu khả năng của con để chọn trường phù hợp hơn là những cảm quan choáng ngợp về trường điểm, trường “hot”.

Tóm lại, tỉnh táo định hướng chọn trường cùng con là điều cần thiết nhất đối với bố mẹ để nâng bước con trên hành trình học vấn.