Quy hoạch - Giao thông: Thực trạng và giải pháp cho Hà Nội

	Nhân rộng mô hình xe buýt nội đô
	Hà Nội: Du lịch đạt 14 triệu lượt khách trong 6 tháng

Áp lực lên hạ tầng giao thông Hà Nội ngày càng gia tăng

Cùng với tốc độ đô thị hóa nhanh, thì tỷ lệ tăng dân số đô thị trung bình hàng năm từ 2 - 3,4% đang tạo áp lực lên hạ tầng đô thị tại Việt Nam. Theo số liệu mới đây, Việt Nam hiện có khoảng 25,5 triệu hộ gia đình (trong thời kỳ 2009 - 2017, tỷ lệ tăng bình quân hàng năm về số hộ là 1,5%/năm); trong đó quy mô gia đình nhỏ (có 2 - 4 người) là phổ biến nhất (chiếm gần 65%). Số hộ độc thân chiếm tỷ trọng nhỏ (8%) lại đang có xu thế tăng nhanh trong 5 năm trở lại đây.

Với riêng Thủ đô, thì mỗi năm, dân số tăng khoảng 200 nghìn người. Tính đến cuối 2018, dân số Hà Nội đạt khoảng 7,8 triệu người và dự báo đến năm 2050 sẽ tăng gấp đôi với mật độ trung bình lên tới gần 2.300 người/km2. Dân cư phân bố không đều, thường tập trung đông tại các quận nội thành với mật độ cao gấp 4,9 lần so với trung bình toàn thành phố (cao nhất là quận Đống Đa trên 42 nghìn người/km2, thấp nhất là quận Long Biên với gần 5 nghìn người/km2).

Mật độ dân số cao tại Hà Nội, đặc biệt tại “vùng lõi” (các quận nội thành), đang tạo áp lực lớn đối với hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng đô thị và hạ tầng xã hội, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người dân, dù hệ thống hạ tầng giao thông của thành phố cũng đã được đầu tư xây dựng, mở rộng khá nhiều. Việc có nhiều khu đô thị ở bên ngoài nội đô, nhưng các công sở lại ở trung tâm thành phố làm cho số lượng phương tiện di chuyển của người dân giữa nội đô và khu vực ngoại thành rất lớn, gây ra hiện tượng ùn tắc thường xuyên tại các tuyến đường cửa ngõ Thủ đô như đường Nguyễn Trãi, đường 32, đường Nguyễn Văn Cừ…

Trong khi đó, việc di dời các cơ sở sản xuất, trường học, bệnh viện, cơ quan nhà nước ra khỏi nội đô diễn ra rất chậm. Quỹ đất sau khi di dời lại được thay bằng các khu đô thị, tòa nhà chung cư cao tầng, vô hình trung càng gia tăng mạnh hơn áp lực cho giao thông, quá tải hạ tầng xã hội… Tình trạng tắc đường, kẹt xe, ngập nước, ô nhiễm môi trường, thiếu khu vui chơi, trường học, bệnh viện… đang rất nan giải.

Sở dĩ như vậy là do sự kết hợp giữa quy hoạch chung và hạ tầng giao thông đô thị chưa chặt chẽ. Mặc dù thời gian qua, Hà Nội đã tập trung giải quyết bài toán này, nhưng kết quả đạt được chưa như mong đợi, nhiều giải pháp trong cả dài hạn và ngắn hạn còn hạn chế về tính hiệu quả và bền vững. Quy hoạch - giao thông luôn là vấn đề thách thức trong quá trình phát triển Thủ đô hiện nay.

Để phát triển bền vững thì tư duy khoa học phải là nguyên tắc cốt lõi và bắt buộc. Trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến việc tổ chức lại trung tâm điều hành giao thông theo đúng mô hình chuyên môn và nghiên cứu triển khai kết nối giao thông trong môi trường đô thị thông minh. Bởi nhu cầu đi lại hàng ngày của người dân đô thị phải thực hiện nhiều chuyến đi khác nhau với nhiều mục đích khác nhau, nên cần tích hợp quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch giao thông.

Điều này không những cung cấp sự lựa chọn phương thức giao thông, làm tăng tỷ lệ các chuyến đi lại bằng các phương tiện giao thông công cộng, mà còn giúp cơ quan chuyên môn quản lý nhu cầu đi lại như giảm thiểu số lượng chuyến đi, giảm chiều dài của chuyến đi.

Ông Tô Anh Tuấn, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội, Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Hà Nội cho rằng, giao thông - quy hoạch là hai vấn đề quan trọng trong lĩnh vực phát triển đô thị.

Theo ông Tuấn, vấn đề lớn nhất đối với Hà Nội hiện nay là việc thực hiện quy hoạch chưa tốt dẫn đến quá tải giao thông, ô nhiễm môi trường. Nếu thực hiện đúng theo quy hoạch thì các vấn nạn này sẽ giảm đi rất nhiều. Bởi việc tổ chức thực hiện quy hoạch luôn là công việc khó khăn, phức tạp, là nguyên nhân làm phát sinh nhiều hệ lụy gây bức xúc thời gian qua.

Ví dụ, phát triển nhiều khu đô thị mới nhưng tỷ lệ lấp đầy dân cư còn thấp do chưa được đồng bộ hóa về hạ tầng, dẫn đến khu vực nội thành vẫn đang trong tình trạng quá tải. Việc tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển đô thị đang thiếu sự chủ động của các nhà quản lý...

Theo PGS-TS. Hồ Ngọc Hùng (Đại học Xây dựng Hà Nội), các quyết định đầu tư hạ tầng giao thông đô thị thời gian qua chỉ mới giải quyết được các vấn đề trong quá khứ, mà chưa đủ để đối phó với các thách thức trong tương lai, nhất là đáp ứng sự gia tăng về nhu cầu giao thông cùng với quá trình đô thị hóa. Để tìm ra các đặc thù, phát hiện chính xác các vấn đề của giao thông Hà Nội, cần phải có quy định về việc phải định kỳ thực hiện các điều tra khảo sát về dân số và nhu cầu giao thông của toàn thành phố.

Để giải bài toán quá tải cho hạ tầng giao thông, Hà Nội vừa đưa ra các kiến nghị về ưu tiên phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn; Khuyến khích đầu tư xây dựng, khai thác bến xe, bãi đỗ xe ô tô và các phương tiện cơ giới khác; áp dụng công nghệ cao trong quản lý, điều hành hệ thống giao thông vận tải, đồng thời rốt ráo tìm giải pháp “giảm tải” cho giao thông Thủ đô.