Sử dụng amiang trắng - cần xác định đúng lộ trình

Ảnh minh họa

Theo Danh mục các ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện quy định tại Luật Đầu tư số 67/2014/QH13, kinh doanh sản phẩm amiang trắng thuộc nhóm serpentine là ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện. Nhiều cơ quan nghiên cứu độc lập đã thực hiện các nghiên cứu khoa học về phân tích những tác động (kinh tế, xã hội, môi trường) khi cấm hoặc sử dụng có kiểm soát sợi amiang trắng.

TS. BS. Lê Thị Hằng – Giám đốc Bệnh viện Xây dựng, Bộ Xây dựng cho biết, bệnh viện đã triển khai Chương trình khám bệnh nghề nghiệp và đo môi trường lao động cho công nhân ngành sản xuất tấm lợp fibro xi măng từ năm 2008. Tính đến nay, bệnh viện đã kiểm tra định kỳ hàng năm và khám cho tổng số gần 3.600 công nhân các nhà máy tấm lợp AC (những lao động tiếp xúc trực tiếp với amiang trắng trong sản xuất). Kết quả hội chẩn 6 năm liên tiếp được công bố cho thấy, không phát hiện tổn thương điển hình của bệnh bụi phổi liên quan đến amiang trắng.

Hiện nay có hơn 3.000 sản phẩm sử dụng sợi amiang trắng để sản xuất như: vật liệu chống ma sát, áo chống đạn và quần áo chống cháy dùng trong an ninh quốc phòng, sử dụng trong đóng và sửa chữa tàu thuỷ…

TS. John Hoskins – hoá học gia giám định, Hội Hoá học Hoàng gia Vương quốc Anh cho biết, các loại sợi khoáng amiang này có thể gây nên một số bệnh nhất định, nhưng không phải là nguyên nhân duy nhất dẫn đến các bệnh như: bụi phổi, ung thư phổi, u rung biểu mô…

Ngày nay do ngưỡng phơi nhiễm được quy định rất thấp nên những bệnh này có thể được coi là đã thuộc về quá khứ. Và hầu hết các vật liệu chứa amiang được sản xuất và sử dụng hiện nay đều được làm từ xi măng amiang có mật độ kết dính cao. Trong các sản phẩm này, amiang trắng bị kết dính bởi một ma trận chặt chẽ và không dễ dàng phát tán sợi trong quá trình sử dụng hàng ngày.

Bà Srichant Uthayopas – chuyên gia Hiệp hội sức khoẻ Công nghiệp châu Á (IHAA) Thái Lan đã chia sẻ kết quả đo nồng độ bụi sợi và các biện pháp để đảm bảo an toàn trong quá trình lắp đặt và tháo dỡ tấm lợp fibro xi măng ở Việt Nam. Theo bà, không giống như amiang nâu và xanh, amiang trắng khi thâm nhập vào cơ thể sẽ dễ dàng bị phân huỷ bởi môi trường acid do các đại bào tạo ra. “Khả năng mắc bệnh nghề nghiệp do phơi nhiễm amiang trắng thấp hơn so với các chất khác”, bà nói.

“Nếu amiang trắng bị cấm sử dụng hoàn toàn thì công tác tiêu hủy là vô cùng khó khăn và tốn kém. Chi phí tiêu hủy 1237,3 triệu m2 tấm lợp hiện có chắc chắn lớn hơn rất nhiều tổng chi phí ảnh hưởng tới người tiêu dùng và ngành sản xuất tấm lợp AC”, bà Nguyễn Minh Thảo – Phó Trưởng ban Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (CIEM) có ý kiến.

Bà cho biết tổng chi phí tác động của việc cấm amiang trắng ở Việt Nam tới ngành sản xuất tấm lợp là 359,2 tỷ đồng, trong đó ảnh hưởng tới DN sản xuất là 333,5 tỷ đồng và thu nhập mất đi của người lao động là 15,7 tỷ đồng. Bà Minh Thảo kết luận tấm lợp AC là lựa chọn phù hợp cho phân khúc thị trường thu nhập thấp, vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng hay gặp thiên tai, bão lụt.

Về khung pháp luật đối với amiang trắng, các nước không có quy định riêng nào đối với amiang, thủ tục xuất nhập khẩu amiang trắng giống như đối với hóa chất nguy hiểm. Nhưng, Ths. Ngô Vĩnh Bạch Dương, (Viện Nhà nước và Pháp luật) cho biết việc vận chuyển amiang trắng và phế thải phải tuân thủ các quy định ngặt nghèo. Trong khi amiang được ngâm cố định trong vật liệu kết dính tự nhiên hoặc nhân tạo như fibro cement, nhựa đường… thì không cần áp dụng các điều kiện trên.

“Các vấn đề liên quan đến amiang cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng, tiếp tục nghiên cứu để có những chứng cứ minh bạch, thuyết phục dựa trên cơ sở khoa học, để vừa đảm bảo không gây ảnh hưởng tới sức khỏe người dân, vừa phù hợp với lợi ích của người dân và DN”, các chuyên gia thể hiện quan điểm. TS. Nguyễn Đình Cung (Viện trưởng CIEM) cho rằng các cơ quan quản lý Nhà nước nên lưu tâm đến ý kiến các chuyên gia để xác định lộ trình đúng đắn cho các ngành sản xuất và thương mại có sử dụng amiang trắng tại Việt Nam.