Tại sao ngành Quản lý quỹ còn chậm phát triển?

Ở các nước thị trường chứng khoán (TTCK) phát triển như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hồng Kông, Singapore, Thái Lan… Tỷ trọng nhà đầu tư tổ chức, chủ yếu là các Công ty Quản lý qũy đầu tư chiếm tới 80% giá trị giao dịch. Trong khi tỷ lệ này ở Việt Nam theo thống kê của Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam, tính đến hết tháng 2/2019, số lượng tài khoản nhà đầu tư là 2,2 triệu tài khoản, trong đó số lượng nhà đầu tư cá nhân là 2,1 triệu tài khoản, chiếm hơn 99%.

Như vậy, tỷ trọng nhà đầu tư tổ chức rất ít, các cơ quan chủ quản cần có các chính sách thúc đẩy và chuyển dịch tỷ trọng này tiến tới tiệm cận tỷ lệ ở các thị trường chứng khoán phát triển.

Ông Cao Hoài Thanh - Tổng Giám đốc Quỹ LotusCapital chia sẻ, TTCK Việt Nam còn quá non trẻ so với các TTCK đã tồn tại tới hàng chục, thậm chí hàng trăm năm. Thêm nữa, thói quen của đại bộ phận nhà đầu tư cá nhân thường khó tin tưởng việc ủy thác cho các công ty quản lý quỹ, thay vào đó họ thích tự giao dịch và tận hưởng cảm giác “lướt sóng” đầu cơ.

Ngoài ra, ông Thanh cho rằng, có thể do chính sách thuế, ví dụ ở TTCK Singapore, Luxembourg, Hồng Kông, Malaysia… ngành quản lý quỹ được ưu đãi về thuế, miễn thuế thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng vốn và nhà đầu tư tham gia ủy thác vào quỹ được miễn thuế thu nhập cá nhân đối với khoản thu nhập từ quỹ.

Hiện tại ở Việt Nam, ngoài phải nộp thuế thu nhập cá nhân với thuế suất 20%, công ty quản lý quỹ còn phải khấu trừ 5% thuế thu nhập cá nhân trước khi chi trả lợi tức cho nhà đầu tư cá nhân đầu tư vào quỹ đầu chứng khoán. Điều này có coi là rào cản khiến việc đầu tư thông qua công ty quản lý quỹ trở nên kém hấp dẫn cũng như không quá hỗ trợ để phát triển ngành quản lý quỹ ở TTCK Việt Nam.

Theo thông kê, ở Việt Nam hiện nay có 45 công ty quản lý quỹ được cấp giấy phép hoạt động, con số này khá khiêm tốn so với sự tăng trưởng về quy mô và giá trị vốn hóa của thị trường chứng khoán.

Nhìn ra các thị trường khác có thể thấy như Hồng Kông có 2.183 quỹ mở trong tổng số 2.751 quỹ trên thị trường, Malaysia có 629 quỹ, Singapore có hơn 1.300 quỹ… Như vậy, dư địa để phát triển ngành quỹ còn rất lớn, không chỉ có ý nghĩa cho TTCK mà còn cho nhiều lĩnh vực khác của nền kinh tế.

Nhiều công ty quản lý quỹ đã gặt hái được những thành tựu lớn trên TTCK như: Công ty cổ phần Quản lý quỹ đầu tư Việt Nam (VFM), Công ty cổ phần Quản lý quỹ MB (MB Capital), Công ty cổ phần Quản lý quỹ Kỹ thương (Techcom Capital), Công ty liên doanh Quản lý quỹ đầu tư chứng khoán Vietcombank (VCBF), Công ty Quản lý quỹ Bảo Việt.

Một số công ty quản lý quỹ đã tái cấu trúc thành công từ nhân sự, chiến lược, hình ảnh cho tới danh mục ủy thác đầu tư có thể kể đến là Công ty Cổ phần Quản lý Quỹ Bông Sen (Lotus Capital).

Lotus Capital được thành lập từ năm 2009, là công ty quản lý quỹ đầu tiên thành lập quỹ mở quản lý vốn cho các nhà đầu tư Nhật Bản với quỹ Mekong Capital. Lotus Capital hiện đang quản lý quỹ Lotus Mekong River Equity Fund và đang hoàn thiện hồ sơ thành lập 2 quỹ mới, trong đó có 1 quỹ chuyên biệt về đầu tư trái phiếu là Lotus Bond Fund.

Như vậy, có thể thấy làn sóng tái cấu trúc các công ty quản lý quỹ diễn ra khá “im lặng” nhưng quyết liệt nhằm nắm bắt xu hướng đầu tư và tận dụng tối đa dòng vốn ngoại đang chảy vào Việt Nam mặc dù chưa thực sự được hỗ trợ nhiều về mặt chính sách.