Tham nhũng - đồng minh của tội phạm
Ảnh minh họa |
Đây là thông tin chính xung quanh “Hội nghị bàn tròn về phòng, chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, cơ chế thực thi pháp luật, tăng cường liêm chính” do Viện KSND Tối cao phối hợp Cơ quan Phòng chống Ma túy và Tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC), đại sứ quán Anh, Hiệp hội bảo tồn động vật hoang dã (WCS) tổ chức mới đây.
Theo nghiên cứu năm 2012 của UNODC, giá trị tài chính có được từ các hoạt động tội phạm như buôn bán ma túy, hàng giả, thuốc giả, buôn lậu gỗ, động vật quý hiếm có tổ chức xuyên quốc gia trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương vào khoảng 90 tỷ USD/năm. Đáng nói, nguồn thu này được dành một phần để “nuôi dưỡng” tham nhũng, làm xói mòn hệ thống cơ quan Nhà nước.
Đại diện UNODC tại Bangkok (Thái Lan) nhấn mạnh, tham nhũng trong ngành tư pháp là “đồng minh” của tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia. Bởi vì, tham nhũng cho phép các đường dây tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia tăng lợi nhuận nhờ giảm rủi ro (tổn thất) do bị đánh chặn và thúc đẩy các hoạt động ở quy mô lớn hơn. Nhất là, thông qua hối lộ, tham nhũng, các đường dây tội phạm xuyên quốc gia tránh bị đưa ra xét xử ở mức độ cao.
Tại Việt Nam, những năm gần đây hành vi tham nhũng và tội phạm tham nhũng có diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực. Tội phạm tham nhũng đã làm thất thoát lớn về tài sản và làm tha hóa một số cán bộ, công chức trong bộ máy Nhà nước.
Theo thống kê của Cục Thống kê tội phạm, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, trong 2 năm 2014 và 2015 (tính từ 1/10/2013 – 30/9/2015), các cơ quan bảo vệ pháp luật trên cả nước đã khởi tố 505 vụ án/1.101 bị can về tội tham nhũng; toàn ngành Kiểm sát đã thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra 973 vụ/2.270 bị can, cơ quan điều tra các cấp đã kết thúc điều tra và đề nghị Viện Kiểm sát truy tố 648 vụ/1.546 bị can; Viện kiểm sát đã ban hành cáo trạng truy tố 627 vụ/1.513 bị can…
Trên thực tế, nếu so sánh với hành vi tham ô, thì thủ đoạn, cách thức tham nhũng lại kín kẽ hơn, tinh vi hơn, xảo trá hơn, phạm vi, quy mô cũng có mức độ rộng hơn, gây hậu quả trầm trọng hơn rất nhiều. Tham nhũng hiện không chỉ dừng lại ở hành vi của một cá nhân có chức quyền, mà đâu đó còn là hành vi của cả một tập thể ban lãnh đạo cơ quan, đơn vị - những người có quyền hạn và có cả “ô dù” che chắn từ cấp cao hơn.
Có những hành vi tham nhũng không chỉ ngấm ngầm trong nội bộ một cơ quan, đơn vị mà còn là sự cấu kết một cách có tổ chức, có liên kết với một vài tổ chức khác. Hành vi tham nhũng không chỉ hoành hành ở lĩnh vực kinh tế, mà điều đáng quan ngại là nó còn len lỏi cả trong các cơ quan bảo vệ pháp luật, thậm chí cả trong các lĩnh vực vốn được coi trọng về đạo lý, như giáo dục, y tế, thực hiện chính sách xã hội, nhân đạo, từ thiện…
Nếu chỉ nói riêng những thiệt hại to lớn về kinh tế cho nền kinh tế quốc dân mà tham nhũng gây ra thì cũng đã là căn cứ đầy đủ để nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, chính thức ghi tội danh tham nhũng vào Bộ luật Hình sự của mình.
Bà Tống Thị Hoa Quỳnh (Tổng cục Hải quan) chia sẻ, ngành hải quan luôn tiếp xúc với tiền, hàng… nên cùng với cải cách hành chính, nâng cao công tác thanh, kiểm tra, giám sát trong phát hiện, xử lý nghiêm tham nhũng, thì “phải thực hiện giải pháp kiểm soát thu nhập cá nhân của cán bộ, công chức” để ngăn chặn cơ hội tham nhũng trong hoạt động của hải quan.
Dự báo trong thời gian tới, tình hình tội phạm tham nhũng có thể diễn biến phức tạp, tinh vi hơn và tập trung nhiều ở các lĩnh vực trọng yếu của bộ máy Nhà nước và nền kinh tế. Bà Hoàng Thị Thắm (Vụ Thực hành quyền công tố và Kiểm sát điều tra các vụ án tham nhũng, chức vụ,
Viện KSND Tối cao ) cho biết, cần hoàn thiện các quy định, khắc phục những sơ hở, thiếu sót trước hết là trong những lĩnh vực nhạy cảm, dễ xảy ra tiêu cực, tham nhũng.
Các chuyên gia cho rằng, xử lý tham nhũng có thể đem lại những tác động tích cực cho cuộc chiến chống tội phạm có tổ chức tội phạm xuyên quốc gia. “Cần nỗ lực liên tục, giải quyết công khai, minh bạch các vụ án tham nhũng mới đạt được chuyển biến thực sự trong phòng, chống tham nhũng”, đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam Giles Lever nhấn mạnh.
UNODC cho rằng, xử lý tham nhũng sẽ đem lại những tác động tích cực cho cuộc chiến chống tội phạm có tổ chức, tội phạm xuyên quốc gia. Ngoài các giải pháp mang tính chất tình huống ở khu vực công, thì sự vào cuộc của toàn xã hội và trao quyền cho người dân thông qua vai trò của báo chí, cơ chế khiếu nại, tố cáo đóng góp quan trọng cho công cuộc phòng, chống tham nhũng.