Tháng Năm này về với Điện Biên

Những người nông dân làm nên lịch sử

Lạ lắm, chỉ đặt chân đến đèo Pha Đin - một trong tứ đèo nổi tiếng quanh co hiểm trở vùng Tây bắc là tôi lại thấy nao lòng. Không chỉ bởi con đèo hùng vĩ này vẫn trở thành tuyến huyết mạch giao thông chính lên Điện Biên, chẳng phải vì cuộc sống đã vô cùng khởi sắc, mà còn bởi dưới chân tôi, trong tâm khảm và hồi tưởng của tôi là hàng vạn bước chân, như vẫn dồn dập bước lên phía trước năm nào…

Hương sắc Điện Biên

Và cũng bởi tôi đã gặp không ít những cựu chiến binh, dân công hỏa tuyến là nông dân lành hiền ở xứ Thanh, đóng góp sức người, sức của, thồ gạo, gánh hàng vượt hàng trăm cây số đường rừng ra chiến trường.

Trèo đèo lội suối mấy chục cây số, tôi tìm đến bản Suối Mau xã Mường Lý, Mường Lát (tỉnh Thanh Hóa), gặp được hai ông Hà Thanh Thế và Ngân Văn Thúy, hồi ấy là những người ở tận miệt rừng sâu, khi được vận động chở hàng ra tiền tuyến, đã chẳng tiếc công sức. Rồi trở về cuộc sống đời thường, các ông vẫn làm ruộng nương, trồng rừng, hễ có điều kiện thì lại gom tiền trở về thăm Điện Biên.

Đây nữa, ông Hà Văn Nhậm, ở Bản Sại (xã Phú Lệ) ngày ấy đã làm dân công triền miên nhiều tháng, dù bị thương nhưng vẫn nhiệt tình tham gia dân công “trung tuyến”. Sau chiến thắng trở về, ông Nhậm làm Phó chủ tịch xã, công an viên, rồi nhiều năm đảm nhiệm chức trưởng thôn, và đến nay, ông vẫn sống cuộc sống thanh đạm.

Ông hồi tưởng: “Bản của tôi huy động được 100 người tham gia dân công. Giờ chỉ mỗi tôi còn sống. Ngày đó, từ việc gánh 25kg, sau tăng lên 50kg, tôi được phong Chiến sĩ thi đua. Hiện đôi bồ gánh gạo của tôi trở thành hiện vật, trưng bày ở bảo tàng Cách mạng tại Hà Nội đấy. Tôi thật sự xúc động mỗi khi đi qua cung đường xưa mình đã đi, và thăm mảnh đất đã ghi tên biết bao người anh hùng…”.

Còn ông Trần Văn Tiến, hiện sống ở nhà số 100 Đinh Công Tráng (TP Thanh Hóa) cho biết: “Ngày ấy, mặc dầu tôi vừa trở về sau chiến dịch Thượng Lào (5/1953), bị sốt rét phải điều trị, nhưng sau Tết 1954, tôi và xe thồ của gia đình đã tức tốc tham gia chiến dịch Điện Biên. Chúng tôi thồ gạo cho đến Lai Châu thì được lựa tuyển vào phục vụ tuyến Vinh Quang. Xe hỏng nhiều, phải vác hàng lên vai.

Hàng tới đích, chúng tôi tiếp tục được điều động thu gom chiến lợi phẩm do máy bay địch thả dù xuống, lọt ra ngoài hàng rào dây thép gai (bên trong hàng rào do bộ đội xử lý), vác pháo phục vụ chiến đấu, khiêng cáng thương binh về trạm Quân y…”.

Về công lao to lớn của lực lượng thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến đóng góp cho chiến dịch Điện Biên Phủ, PGS. Ngô Đăng Tri, Chủ nhiệm Bộ môn Lịch sử Đảng (trường Đại học KHXH&NV, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, chiến thắng có được là do chúng ta mạnh vượt trội đối phương. Đó là sức mạnh tổng hợp của các nhân tố chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật, quân sự.

Các chiến trường Bình - Trị - Thiên, chiến trường Lào, chiến trường chính Bắc Bộ lấy Thanh - Nghệ - Tĩnh làm đất đứng chân, đều nhận được từ ba tỉnh này nguồn nhân lực, vật lực to lớn. Có lúc tới 80% lực lượng dân công, xe đạp thồ, lương thực trong đợt ba của Chiến dịch Điện Biên là từ đây.

Cho xứ núi nở hoa

Chúng ta có thể cảm nhận rất rõ những nỗ lực trong phát triển kinh tế, văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần của người dân Điện Biên. 62 năm, hơn nửa thế kỷ qua đi, nhiều người yêu mảnh đất này đã ở lại cùng bà con các dân tộc nơi đây xây dựng, cải tạo đất, khai hoang đất đồi sỏi đá, cùng làm nên cuộc sống ấm no hôm nay.

Xã Tỏa Tình (huyện Tuần Giáo), địa điểm đầu tiên khi tôi đặt chân đến tỉnh Điện Biên, giờ cuộc sống đã thực sự khởi sắc. Xưa kia, nơi đây là túi bom đạn, sau năm 1954, và mãi cho đến năm 2000, đời sống bà con vẫn vô cùng khó khăn.

Hay như xã Mường Phăng (huyện Điện Biên), nơi Đại tướng Võ Nguyên Giáp chọn làm Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ, những năm trước còn nghèo lắm. Hơn chục năm trở lại đây, nhiều cựu chiến binh trở lại thăm, đã nhận thấy sự thay đổi vượt trội của mảnh đất anh hùng lịch sử.

Bí thư Đảng ủy xã Mường Phăng Trần Văn Hải cho biết: “Đường lớn từ thành phố vào đây đã được xây dựng xong. Hai bên đường là rừng nguyên sinh tuyệt đẹp. Khách đến du lịch cội nguồn về Mường Phăng ngày một tăng lên.

Mường Phăng đã kết nối, xây dựng được các tuyến tham quan là những điểm di tích trên địa bàn, kết hợp với các bản văn hóa. Thế nhưng chúng tôi cũng nhận thấy, việc phát triển như vậy còn chưa xứng tầm. Mường Phăng tới đây sẽ cùng với Mường Thanh, nỗ lực xây dựng thương hiệu gạo nổi tiếng!”.

Từ đầu tháng 4/2016 đến nay, nhiều du khách đã trở về thăm Điện Biên, trước là để tham dự Lễ hội Hoa ban được tổ chức thật hào sảng và xúc động. Bên cạnh đó, nhiều cựu chiến binh, học sinh, giáo viên… cũng muốn thăm lại chiến trường xưa. Cựu chiến binh Tạ Văn Lễ, ở Hà Nội lên thăm đồi A1 chia sẻ: “Nay núi rừng khởi sắc, đượm hương hoa. Chúng tôi tự hào đã sống, chiến đấu và góp phần làm nên chiến thắng…”.

Đó cũng là niềm vui của nhiều du khách. Khắp lòng chảo Điện Biên, đâu đâu cũng là chứng tích lịch sử ghi lại chiến thắng oanh liệt của quân và dân ta. Cũng tại nơi này, còn có những nhân chứng lịch sử đã lặng lẽ cống hiến và nay vẫn tiếp tục làm đẹp thêm cho thành phố.

Từng đoàn người tham quan, gặp gỡ và chia sẻ. Những lời nhắn nhủ với cháu con mai sau đã được cất lên, để muôn sau để “đêm đêm rì rầm trong tiếng đất. Những buổi ngày xưa vọng nói về”.