Tiền lương và bài toán năng suất lao động

	Luẩn quẩn trong chính sách lao động
	Sẽ tính tiền lương vào giá dịch vụ y tế thanh toán bảo hiểm
	Chính sách lao động, tiền lương: “Ổ gà” trên đường hội nhập

TS. Bùi Sỹ Lợi

Ông có thể đánh giá về cải cách biên chế và cải cách tiền lương của chúng ta đã làm trong những năm qua?

Đến nay, chúng ta đã trải qua hàng chục năm cải cách tổ chức bộ máy nhà nước và cải cách chính sách tiền lương. Nhưng chính sách tiền lương được cải cách từ năm 2004 đến nay không có gì thay đổi. Tiền lương phần cứng thấp hơn phần mềm, lương tối thiểu thấp hơn lương phụ, chính vì vậy nó không tạo được động lực cho người lao động.

Suy cho cùng, thu nhập chủ yếu dựa vào tiền lương và phải căn cứ vào năng suất lao động. Có thể đánh giá một cách khái quát rằng, công cuộc cải cách, đổi mới tổ chức bộ máy của chúng ta cho đến giờ phút này hiệu quả chưa cao và chưa đạt yêu cầu. Cải cách tiền lương chưa đáp ứng được kỳ vọng, chưa thể hiện rõ bản chất của nó là trả theo số lượng và chất lượng lao động. Tốc độ tiền lương tăng nhưng chậm hơn tốc độ tăng năng suất lao động.

Vậy những quyết tâm chính trị trong tinh giản biên chế, cải cách bộ máy nhà nước và cải cách tiền lương có ý nghĩa như thế nào trong giai đoạn hiện nay, thưa ông?

Tại Hội nghị Trung ương VI vừa qua, bên cạnh bàn về tổ chức, sắp xếp bộ máy của hệ thống chính trị, còn có nội dung quan trọng khác là nghiên cứu đề án về đổi mới đơn vị sự nghiệp công lập. Đây là bộ phận có số lượng viên chức chiếm tỷ trọng lớn nhất trong phần chi ngân sách của nhà nước. Nếu đề án này được thực thi thì bộ máy của các đơn vị sự nghiệp công lập sẽ tinh gọn và đi theo hướng xã hội hóa. Nó sẽ góp một phần để tạo nguồn cho chúng ta cải cách chính sách tiền lương cho khu vực công chức nhà nước.

Chúng ta cũng thấy rằng năm 2017, năng suất lao động xã hội tăng 5,87%, cao hơn so với các năm. Đây chính là cơ sở để chúng ta cải cách tốt bộ máy thì sẽ là điều kiện để cải cách chính sách tiền lương.

Tôi nghĩ rằng, đã đến lúc chúng ta phải nghiên cứu đề án cải cách chính sách tiền lương để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công chức nhà nước. Đó là một trong những yếu tố để tăng năng suất lao động và là một trong những yếu tố làm cho bộ máy nhà nước của chúng ta tinh gọn hơn, hiệu lực hơn, tạo động lực phát triển cho đất nước.

Vậy chúng ta nên cải cách thế nào để tiền lương xứng đáng với những đóng góp của họ, thưa ông?

Tiền lương có bản chất là trả theo số lượng và chất lượng lao động. Muốn thúc đẩy tăng năng suất lao động, tăng hiệu quả thì quan trọng là phải có chính sách tiền lương phù hợp. Tuy nhiên, tốc độ tăng tiền lương bình quân cũng phải tăng chậm hơn mức độ tăng năng suất lao động để nó có quá trình tích tụ và có quá trình tái sản xuất mở rộng.

Để cải cách chính sách tiền lương, chúng ta phải xác định được vị trí việc làm của công chức. Tôi nghĩ rằng chúng ta phải gắn chặt chức năng, nhiệm vụ, vị trí việc làm của từng công chức để xác định mức tiền lương tương ứng như thế nào. Nếu đáp ứng đúng yêu cầu như vậy thì nó chính là đòn bẩy và là động lực để chúng ta phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của công chức nhà nước. Đó cũng chính là điều kiện để tăng năng suất lao động.

Có ý kiến cho rằng, tốc độ tăng trưởng biên chế của chúng ta đang rất cao. Vậy theo ông nó ảnh hưởng gì đến cải cách tiền lương hay không?

Hiện nay, so với chức năng, nhiệm vụ, lượng công chức của chúng ta có tốc độ tăng tương đối tương đồng với năng suất lao động, điều này rất nguy hiểm cho nền kinh tế. Cho nên vấn đề quan trọng bây giờ là phải bố trí, sắp xếp làm sao cho bộ máy tinh gọn và phải đáp ứng yêu cầu hiệu lực, hiệu quả.

Tôi nghĩ rằng, muốn cải cách, muốn phát triển đất nước không có con đường nào khác là phải cải cách từ chính bộ máy, kể cả hệ thống chính trị, kể cả hệ thống các đoàn thể và tổ chức chính trị xã hội. Bộ máy cồng kềnh, đông người không hoàn thành nhiệm vụ, đông người nhưng không tập trung để giải quyết công việc có khi lại cản trở sự phát triển.

Chính vì vậy, cải cách tiền lương là một yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay và trong tương lai. Nếu chúng ta không cải cách tiền lương thì việc huy động sức mạnh để phát huy năng lực và tạo động lực phát triển xã hội là không thể. Tiền lương chính là động lực để phát triển đất nước và là động lực để tăng năng suất lao động.

Xin cảm ơn ông!