Tiết kiệm chi phí nhờ không dùng tiền mặt

	Ví điện tử - cuộc chơi tốn kém
	Chuyển tiền qua Ví: Giảm dần thói quen tiêu dùng tiền mặt

Nhiều ngân hàng tiến hành bắt tay với ví để đa dạng hóa hình thức thanh toán trực tuyến

Đua hút người dùng

Thị trường ví điện tử ngày càng sôi động hơn khi nhiều ví điện tử đẩy mạnh chương trình khuyến mãi, kể cả những ví điện tử lâu năm như MoMo hay những tân binh như Zalopay. Theo đó, người dùng được “tặng” từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng cho các tài khoản liên kết với tài khoản ngân hàng, rồi mua sắm trên các kênh bán hàng có liên kết với ví, chẳng hạn như trang thương mại điện tử Tiki, hay các rạp chiếu phim như CGV, Galaxy.

Ví điện tử là mô hình được thử nghiệm từ năm 2009, được cơ quan quản lý cấp phép chính thức từ năm 2015. Đơn vị quản lý của ví không cần phải là những tổ chức tín dụng như ngân hàng, công ty tài chính. Tuy nhiên, để tiêu tiền ở ví điện tử, người dùng buộc phải kết nối tài khoản ngân hàng với tài khoản ví, sau đó mới chuyển tiền về ví để dùng.

Theo báo cáo cập nhật của NHNN, hiện có khoảng 27 công ty không phải là ngân hàng được cấp phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, đa số được cấp phép từ năm 2017. Một số ví điện tử có tên phổ biến nhiều năm như: Vimo, Bảo Kim, Bankplus, Payoo, nhưng cũng có những cái tên mới như Monpay, VIMASS.

Nhiều tập đoàn quốc tế cũng bắt đầu để ý đến mảng thanh toán dịch vụ của thị trường Việt. Chẳng hạn như hai nền tảng thanh toán lớn của Trung Quốc là Alipay đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác với Công ty cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS), trong khi đó WechatPay bắt tay với ví Vimo của Nextech (Việt Nam) để hỗ trợ du khách Trung Quốc mua hàng Việt.

Tiềm năng của thị trường thanh toán tại Việt Nam lớn đến nỗi các công ty nước ngoài cũng phải tự xây dựng riêng công cụ thanh toán cho chính mình. Chẳng hạn như ứng dụng SamsungPay trên một số dòng điện thoại Samsung giúp người dùng “quẹt” điện thoại tại các điểm bán (POS) để thanh toán dịch vụ, thay vì quẹt thẻ ngân hàng như trước đây. Còn Grab mua lại ví điện tử Moca, cũng yêu cầu khách hàng liên kết tài khoản ngân hàng để được hưởng các chương trình khuyến mãi, thay vì nạp tiền qua trung gian thanh toán khác như trước đây.

Thanh toán mọi nơi

Theo hãng nghiên cứu thị trường Statista, tổng các giao dịch thanh toán điện tử tại Việt Nam ước khoảng 6,14 tỷ USD trong năm 2017, tăng 22% so với năm trước đó. Con số này dự kiến tăng lên gấp đôi trong 5 năm tới. Xu hướng dùng điện thoại thông minh để thanh toán các dịch vụ trong cuộc sống ngày càng trở nên hiện hữu.

Trước đây, ở giai đoạn đầu ra mắt, ví điện tử MoMo định hướng trở thành trung gian giúp chuyển tiền giữa người dùng với nhau, đặc biệt là người lao động gửi tiền về quê. Tuy nhiên, MoMo ngày nay lại muốn trở thành trung gian thanh toán cho mọi loại hình dịch vụ.

Theo thời gian, nhiều loại hình dịch vụ được cộng gộp thêm khi các ví điện tử tăng cường đi liên kết với các điểm bán. Người dùng ví điện tử trước đây chỉ có thể nạp tiền điện thoại, chuyển tiền giữa các ví, nay có thể dùng cho rất nhiều loại hoạt động khác nhau như mua vé xem phim, thanh toán các dịch vụ tài chính (vay tiêu dùng, bảo hiểm), mua vé tàu xe, hoặc thanh toán hóa đơn như điện nước, viễn thông, truyền hình, Internet. Khách hàng thích ăn uống, đặc biệt là giới trẻ, có nhiều cơ hội sử dụng ví hơn, vì rất nhiều nhà hàng, quán cà phê, trà sữa cho phép thanh toán bằng ví điện tử.

Bên cạnh việc thanh toán trực tuyến qua ứng dụng điện thoại, người dùng cũng có thể thanh toán qua kênh “offline” với các loại hóa đơn tại các điểm bán như siêu thị hay chuỗi cửa hàng tiện lợi. Trong khi MoMo tập trung đi kết nối với nhiều điểm mua sắm, giải trí trực tuyến thì ví điện tử Payoo được xem là đơn vị tiên phong kết nối cho các hoạt động thanh toán hóa đơn từ năm 2011.

Trong tương lai, ví điện tử cũng sẽ mở rộng ra thêm nhiều hình thức dịch vụ khác nhau để hút khách hàng. Chẳng hạn như khách vay tiền từ Công ty tài chính Home Credit có thể nhận được tiền giải ngân vào ví điện tử MoMo, thay vì tiền mặt.

Trên thực tế, các dịch vụ thanh toán này ngân hàng vẫn cung cấp song song với các ví điện tử. Tuy nhiên, ngày càng nhiều người dùng ví điện tử hơn vì nhanh và gọn, ít các bước thao tác phức tạp hơn so với các loại hình thức thanh toán khác qua Internet Banking (ngân hàng trực tuyến) hay Mobile Banking (ứng dụng ngân hàng trên điện thoại) mà các ngân hàng cung cấp.

Tuy nhiên, việc thanh toán hóa đơn thì ngân hàng hiện vẫn đang cung cấp, thậm chí có dịch vụ tự động trích tiền tài khoản thanh toán để trả các hóa đơn, giúp chủ tài khoản thuận tiện hơn. Đây là lý do vì sao mà các ví điện tử phải tăng cường đi kết nối thêm nhiều dịch vụ khác nhau để hút khách.

Theo các chuyên gia, các ngân hàng chưa tiếp cận phân khúc này vì chi phí đi kết nối các dịch vụ cao hơn. Thay vào đó, đa phần các ngân hàng chọn cách bắt tay với ví điện tử để giúp người dùng hưởng lợi chung.

Dù vậy, áp lực cạnh tranh từ phía ngân hàng đối với ví điện tử ngày càng lớn hơn. Một số ngân hàng tiến vào mảnh đất thanh toán màu mỡ dành cho giới trẻ, chẳng hạn như VPBank với ứng dụng YOLO, hay Ví Việt của LienVietPostBank.

Trên thực tế, vẫn cần thời gian để ví điện tử thực sự đi vào cuộc sống. Ví điện tử ngày nay phổ biến nhất là MoMo, nhưng phần lớn vẫn là nạp tiền thẻ điện thoại. Thêm nữa, các ứng dụng di động ngày nay chủ yếu tập trung ở các đô thị, chưa về đến khu vực nông thôn.

Tương lai của mảng thanh toán còn nằm ở bài toán công nghệ. Theo đó, mã QR được dự báo sẽ là xu hướng tương lai, nhưng hiện nay mỗi ví điện tử, mỗi ngân hàng lại phát triển theo cách riêng của mình.

Thị trường thanh toán không tiền mặt qua ứng dụng di động (gồm cả ví điện tử, hay qua các ngân hàng) sẽ bước lên tầm cao mới khi mã QR được đồng nhất với nhau, theo nhận định của nhiều chuyên gia. Khi đó, khách hàng là người được hưởng lợi vì không cần cài quá nhiều ứng dụng mà vẫn có thể “quẹt” được ở nhiều điểm bán khác nhau, dù liên kết với các ví điện tử khác nhau…