Tín hiệu khả quan từ điều hành chính sách tiền tệ

Chính sách điều hành tiền tệ trong 6 tháng đầu năm đã có những động thái khá mạnh mẽ, tạo điều kiện giảm lãi suất cho vay, khơi thông vốn cho nền kinh tế, bình ổn tỷ giá, tăng cung tiền cho thị trường, tạo khả năng tiếp cận nguồn vốn lãi suất hợp lý cho doanh nghiệp và người dân. Những lo lắng về tỷ giá đã giảm đáng kể.

Lãi suất giảm mạnh…

Lãi suất thực tế đã giảm mạnh so với đầu năm và hiện lãi suất cho vay thỏa thuận đối với doanh nghiệp được một số ngân hàng áp dụng dưới mức 13%/năm cho 4 đối tượng khách hàng (xuất, nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh, nông thôn và phát triển công nghiệp phụ trợ…). Trong tình hình giá cả giảm thấp hơn so với mức dự kiến, NHNN đã giảm các mức lãi suất xuống 4% trong quý I và cắt giảm trần lãi suất thêm 5%. Động thái này nằm trong kế hoạch của NHNN nhằm kích thích sản xuất, tiêu dùng để hỗ trợ kinh doanh và sản xuất. Tình hình kinh tế vĩ mô của Việt Nam có chiều hướng khả quan hơn khi lạm phát hạ nhiệt và thâm hụt thương mại ngày càng thu hẹp. Tuy nhiên, những dấu hiệu nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, tình trạng doanh nghiệp đình đốn hoạt động… xuất hiện từ đầu năm đòi hỏi những quyết sách đúng đắn cho nền kinh tế, đặc biệt trong lĩnh vực tín dụng, lãi suất.

HDBank là một trong nhiều đơn vị luôn chấp hành và thực hiện nghiêm các chủ trương của NHNN. (Ảnh: PV)

Trước tình hình đó, những quyết sách linh hoạt của NHNN đã được các doanh nghiệp và chuyên gia kinh tế đánh giá tích cực. Đó là việc liên tiếp điều chỉnh hạ trần lãi suất huy động về 13%, 12%, 11% và hiện còn 9%/năm. Lãi suất huy động hiện nay được đánh giá đã cân bằng giữa lợi ích của người gửi tiền cũng như người đi vay, tạo tiền đề quan trọng cho việc giảm lãi suất cho vay xuống mức hợp lý, phù hợp với khả năng hấp thụ vốn của phần lớn các doanh nghiệp.

Không chỉ vậy, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng cũng đã được đưa về mức hợp lý, tạo điều kiện tháo gỡ các khó khăn trong việc điều hòa vốn cho hệ thống ngân hàng. Trên thị trường mở, lãi suất tín phiếu cũng giảm đáng kể, từ đó giảm bớt áp lực trong việc phát hành Trái phiếu Chính phủ, tạo điều kiện giảm lãi suất trái phiếu, góp phần định hướng giảm lãi suất chung trên thị trường. Ngay từ những tháng đầu năm 2012, NHNN đã bơm vốn qua thị trường mở một cách linh hoạt, đồng thời tái cấp vốn trong trường hợp cần thiết, tạo điều kiện giảm lãi suất trên thị trường liên ngân hàng.

Tuần trước, NHNN đã cho phép thị trường tự thiết lập mức lãi suất trên thị trường mở thay vì đề ra mức lãi suất cho các tổ chức tài chính vay ở thị trường này. Lãi suất từ mức 10% xuống còn 8,5% trong ngày đấu thầu đầu tiên và giảm xuống còn 8% trong ngày tiếp theo. Ngày 29/6 vừa qua, NHNN đã cắt giảm thêm 1% các mức lãi suất chủ chốt. Lãi suất chiết khấu giảm xuống 10%, lãi suất tái chiết khấu chỉ còn 8%. Đây được xem là một động thái tác động tích cực. Theo PGS - TS. Trần Hoàng Ngân, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, giải pháp này sẽ tác động tích cực và hỗ trợ các NHTM giảm nhanh lãi suất cho vay trong thời gian tới. Hơn nữa, 6 tháng đầu năm 2012 tăng trưởng kinh tế chỉ 4,3%, đồng thời số lượng doanh nghiệp phá sản và hàng tồn kho vẫn tiếp tục gia tăng nên vấn đề đặt ra là phải kích cầu trong tiêu dùng và đầu tư.

Đặc biệt, các doanh nghiệp vẫn đang khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn lãi suất rẻ để triển khai dự án có tỷ suất lợi nhuận ở mức vừa phải. Vì thế, hạ lãi suất điều hành sẽ hỗ trợ làm tăng nhu cầu vay vốn và tăng mức tín dụng của các NHTM. Lãi suất cho vay thực tế đang được các ngân hàng thương mại điều chỉnh giảm mạnh. Chẳng hạn tại HDBank, lãi suất cho vay tiền đồng đối với khách hàng doanh nghiệp hiện chỉ còn dao động trong khoảng 12 – 12,5%/năm, cá biệt có những trường hợp chỉ dưới 11%. Ngoài ra, một số NHTM còn quan tâm đẩy mạnh mảng tín dụng tiêu dùng mà lâu nay vẫn bị coi là đang “bỏ bê” khi lãi suất luôn ở mức cao ngất. Tại BIDV lãi suất cho vay mua nhà chỉ còn 12%/năm và ngân hàng này dành khoảng 4.000 tỷ đồng cho khách hàng cá nhân. Chủ tịch HĐQT BIDV ông Trần Bắc Hà cho biết, để có được mức lãi suất trên ngân hàng đã giảm phần lợi nhuận đáng kể. Tuy nhiên, theo ông Hà, với chính sách điều hành lãi suất kiên quyết của NHNN, BIDV cũng từng bước tiết giảm chi phí cho vay, tạo điều kiện và cơ hội tốt cho những người có nhu cầu về vốn…

Giảm bớt nỗi lo tỷ giá

Bên cạnh thực tế là lãi suất đã giảm đáng kể, tỷ giá trong nửa đầu năm nay cũng ổn định và các dấu hiệu biến động theo chiều hướng tăng đều nằm trong kiểm soát. Tổng giám đốc Eximbank - ông Trương Văn Phước đưa ra nhận định, từ đầu năm đến nay tín dụng không tăng, do nhu cầu của nền kinh tế giảm sụt bởi việc kiềm chế lạm phát đã có hiệu quả. Khi lạm phát được kiểm soát, thâm hụt cán cân thương mại cũng thấp xuống. Chính điều đó giúp dự trữ ngoại hối tăng, các NHTM thừa ngoại tệ và NHNN đã mua lại dự trữ. Như vậy, có thể nói thực trạng của tỷ giá gắn liền với nguồn cung ứng ngoại hối trong thời gian vừa qua, nguồn ngoại tệ dồi dào hơn.

Doanh nghiệp và người dân cũng giảm bớt nỗi lo rủi ro về tỷ giá khi NHNN đưa ra thông điệp kiên quyết kiểm soát thị trường ngoại hối ổn định, biến động tỷ giá nếu có sẽ ở mức thấp. Thông điệp này được hầu hết các chuyên gia tài chính đồng tình. Ông Trần Hoàng Ngân cũng nhận định, trong tình hình cầu ngoại tệ hiện đang ở mức thấp, sẽ rất khó có khả năng tỷ giá sẽ có biến động mạnh. Theo đánh giá của ông Nguyễn Hữu Đặng, Tổng giám đốc HDBank, lạm phát tiếp tục giảm mạnh thì áp lực làm cho tiền đồng yếu sẽ ít xảy ra. Các quyết sách linh hoạt và kịp thời của NHNN đã củng cố niềm tin cho người dân và các doanh nghiệp.

“Một khách hàng doanh nghiệp nói với tôi rằng, dù doanh nghiệp của ông còn gặp rất nhiều khó khăn nhưng các quyết sách điều hành tiền tệ cộng với các thay đổi khả quan của nền kinh tế đã tạo niềm tin cho ông về việc thời điểm khó khăn nhất đã qua”, Giám đốc một ngân hàng nước ngoài cho biết. Theo một lãnh đạo doanh nghiệp bất động sản ở TP. Hồ Chí Minh, chính sách mới đã tạo điều kiện cho người dân thực sự có nhu cầu về nhà ở được vay mua, sửa chữa nhà. Với các doanh nghiệp bất động sản và xây dựng, điều đó có ý nghĩa như những tia sáng xuất hiện cuối đường hầm.

Hiện nay, hầu hết các ngân hàng tích cực thực hiện giảm lãi suất huy động, thu xếp vốn ưu đãi cho các ngành kinh tế ưu tiên được Chính phủ xác định. Chính sách của NHNN về việc ưu tiên tín dụng phục vụ sản xuất kinh doanh đã được các ngân hàng hiện thực hóa. Theo ông Đặng, hiện nay các DN nhỏ và vừa đang rất cần nguồn vốn tốt phục vụ cho sản xuất kinh doanh, phục vụ triển khai các dự án kinh doanh. HDBank đã kịp thời đưa ra các gói chính sách ưu đãi cho khách hàng thuộc đối tượng ưu tiên tăng trưởng tín dụng, trong đó cá biệt có món vay có lãi suất dưới 11%/năm”. Khách hàng tham gia chương trình này, bên cạnh việc được giảm lãi suất cho vay còn được giảm phí thanh toán trong nước và quốc tế cùng nhiều ưu đãi khác.

Các ngân hàng cũng hưởng ứng tích cực chương trình cho vay phát triển nông nghiệp nông thôn với lãi suất ưu đãi của NHNN. Với chương trình này, các cá nhân, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn sẽ được vay bằng tiền đồng với lãi suất thấp hơn so với biểu lãi suất cho vay thông thường. Tại HDBank, hạn mức cho vay phát triển nông nghiệp, nông thôn lên đến 3.000 tỷ đồng. Các chương trình này đã góp phần giúp người dân và doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh, từ đó nâng cao đời sống của người nông dân.

Để có thể giữ vững tốc độ phát triển nhanh và bền vững, trong thời gian qua, ngành Ngân hàng đã có những bước phát triển mạnh, bám sát các tiêu chí an toàn của NHNN, qua đó tạo được nền tảng để tiếp tục nâng cao tiềm lực tài chính, nhằm phục vụ lợi ích nhiều hơn nữa cho khách hàng cũng như cộng đồng xã hội.

Thời gian vừa qua ngành Ngân hàng đã xắn tay chia sẻ những khó khăn chung của nền kinh tế, của các doanh nghiệp và người dân. Bước đầu một số kết quả khả quan về ổn định lãi suất, tỷ giá, giá vàng… đã có những tín hiệu tích cực, kết quả của chính sách linh hoạt, quyết liệt của NHNN và sự tham gia hưởng ứng kịp thời của các NHTM. Niềm tin đã ấm lên trong giới đầu tư. Doanh nghiệp và người dân đang mong đợi những chính sách đồng bộ từ các bộ ngành để cùng chung sức vượt qua giai đoạn giảm phát khó khăn hiện nay.

Mai Anh