Trầy trật với cách tính thuế mới
Bộ trưởng Tài chính nói về thuế nhập khẩu xăng dầu | |
Ngành Thuế sẽ thanh tra, kiểm tra khoảng 18% số DN | |
Bỏ quy định DN phải nộp số tiền thuế còn nợ trước khi được hoàn thuế |
Sau 3 tháng Nghị định 108 của Chính phủ hướng dẫn Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) và Thông tư 195 của Bộ Tài chính có hiệu lực thi hành, giữa tháng 3/2016 vừa qua, Liên minh Diễn đàn DN Việt Nam đã có văn bản đề nghị Chính phủ hoãn thi hành các văn bản pháp lý nói trên, bởi cách tính thuế mới tạo ra nhiều bất cập và hầu hết các DN đều không kịp thích ứng.
Nghị định và Thông tư “đá” luật?
Theo Luật Thuế TTĐB năm 2008 và Luật sửa đổi, bổ sung Luật Thuế TTĐB năm 2014, giá làm căn cứ để tính thuế TTĐB với hàng hóa sản xuất trong nước là giá do cơ sở sản xuất bán ra, còn đối với hàng hóa nhập khẩu, giá làm căn cứ tính thuế TTĐB là giá tính thuế nhập khẩu cộng với thuế nhập khẩu.
Thế nhưng, theo những quy định mới tại Nghị định 108 và Thông tư 195, thì giá làm căn cứ để tính thuế TTĐB đã có sự thay đổi. Cụ thể, thay vì căn cứ vào “giá do cơ sở sản xuất bán ra”, các văn bản này lại quy định rằng, giá để làm căn cứ để tính thuế TTĐB là “giá do cơ sở sản xuất bán ra nhưng không được thấp hơn 7% so với giá bán bình quân trong tháng của cùng loại sản phẩm do các cơ sở kinh doanh thương mại bán ra”.
Giá các loại sản phẩm chịu thuế TTĐB có thể tăng vì cách tính thuế mới |
Theo ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia – rượu – nước giải khát Việt Nam (VBA), khi đưa ra các quy định mới về cách tính thuế TTĐB, mục đích của Chính phủ và Bộ Tài chính là để ngăn chặn tình trạng chuyển giá từ khâu sản xuất sang khâu tiêu thụ, góp phần tăng thu cho ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, cách làm này là không hợp lý, bởi các văn bản hướng dẫn luật, theo nguyên tắc chỉ được quy định chi tiết, hướng dẫn cách áp dụng các điều, khoản đã ban hành trong luật, chứ không được đi ra ngoài quy định của luật.
Đổ mồ hôi tìm “giá căn cứ”
Ông Việt cho rằng, việc quy định “giá tính thuế không được thấp hơn 7% giá bán bình quân của các cơ sở kinh doanh bán ra” như trình bày ở trên, khiến nhiều DN sản xuất các loại bia, rượu, nước giải khát rơi vào tình trạng bị áp mức thuế cao hơn so với doanh thu thực tế, thậm chí DN cũng không thể tự tính toán được giá làm căn cứ để tính thuế của mình là bao nhiêu, từ đó dẫn tới không biết phải nộp bao nhiều tiền thuế cho ngân sách.
Ông Việt lấy ví dụ: nếu một cơ sở sản xuất A bán hàng hóa ra với giá 90 đồng/sản phẩm, các cơ sở thương mại mua lại và bán ra thị trường giá 100 đồng/sản phẩm. Khi đó giá tính thuế TTĐB của cơ sở sản xuất A sẽ không thấp hơn 93 đồng. Điều này làm cho số thuế phải nộp sẽ nhiều hơn và có thể tăng đột biến nếu cơ sở kinh doanh thương mại tăng mạnh giá bán.
Trong khi đó, do quan hệ giữa cơ sở sản xuất với các cơ sở kinh doanh là quan hệ “mua đứt bán đoạn” vì thế DN sản xuất không có quyền và không thể bắt buộc các DN phân phối bán ra với giá không cao hơn mức 7%, thậm chí không thể yêu cầu các DN phân phối cung cấp thông tin về giá bán.
Từ đó, khi khai thuế, nộp thuế cho Nhà nước, các DN sản xuất phải chờ xem bên phân phối họ bán ra với giá như thế nào rồi mới biết chính xác số thuế phải nộp là bao nhiêu. Nếu bên kinh doanh – phân phối mà nâng giá lên quá cao thì không những gây thiệt hại về tài chính cho cơ sở sản xuất mà còn có thể bị khép vào tội trốn thuế nếu không tìm được giá căn cứ để tính thuế cho đúng quy định.
Sửa để củng cố niềm tin đầu tư
Nhóm công tác thuế của Diễn đàn DN Việt Nam cho rằng, việc thay đổi cách tính thuế TTĐB như quy định tại Nghị định 108 và Thông tư 195 là quá đột ngột. Thời gian Thông tư 195 được ban hành là tháng 11/2015 nhưng bắt đầu có hiệu lực thi hành ngay từ 1/1/2016 nên các DN khó có thể điều chỉnh kế hoạch kinh doanh. Hơn nữa, thời điểm thay đổi cách tính thuế còn trùng với thời điểm bắt đầu tăng thuế suất thuế TTĐB. (Cụ thể: bia, rượu và thuốc lá tăng lên 5%/năm vào năm 2019, rượu vang tăng đến 5%/năm vào năm 2018).
Chính vì vậy, nếu các quy định này tiếp tục được bắt buộc triển khai thì các DN sản xuất kinh doanh các mặt hàng chịu thuế TTĐB sẽ đối mặt với nguy cơ “khó chồng khó”. Chưa kể rằng, các DN sản xuất phải bỏ thêm chi phí nhằm thực hiện việc kiểm soát giá bán của cơ sở thương mại, thống kê xác định giá bình quân trong tháng của các cơ sở phân phối kinh doanh.
Việc làm này sẽ tạo thêm ra nhiều thủ tục hành chính rườm rà cho cả DN và cơ quan thuế, dẫn tới niềm tin của giới đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất các sản phẩm chịu thuế TTĐB suy giảm, khả năng thu hút đầu tư nước ngoài sẽ bị hạn chế.
Để tạo điều kiện cho các DN có thời gian chuẩn bị, thích ứng với các quy định mới, hiện Liên minh Diễn đàn DN Việt Nam đã kiến nghị Chính phủ hoãn thời điểm thi hành Nghị định 108 và Thông tư 195 đến ngày 1/1/2017.
Tuy nhiên, trả lời báo giới, ông Trương Hồng Dương, Phó vụ trưởng Vụ Pháp luật (Văn phòng Chính phủ) cho rằng hiện nay nghị định đã được ban hành và có hiệu lực, vì thế kiến nghị lùi thời hạn áp dụng là rất khó khăn. Song, các DN và hiệp hội cũng cần đề xuất một cuộc đối thoại trực tiếp với cơ quan quản lý thuế, Bộ Tài chính để tìm cách tháo gỡ. Từ đó có thể kiến nghị, trình Quốc hội sửa đổi phù hợp trong kỳ họp vào cuối tháng 3/2016.