Việt Nam là điểm đến tuyệt vời

	Có hay không có TPP: Việt Nam vẫn chủ động cải cách và hội nhập
	Thiếu TPP không làm thụt lùi cải cách ở Việt Nam
	Số phận TPP và kịch bản nào cho Việt Nam

Bà Virginia Foote

“Năm 2016 sắp kết thúc, các DN và nhà đầu tư (NĐT) tại Việt Nam đang được hưởng sự ổn định mà nhiều quốc gia khác trong khu vực phải ghen tỵ. Việc chuyển đổi nhiệm kỳ lãnh đạo mới diễn ra thuận lợi, tăng trưởng kinh tế ổn định, lạm phát được kiểm soát và tiền tệ được quản lý chặt chẽ. Chúng tôi kỳ vọng sự ổn định lâu dài sẽ tiếp tục được duy trì và đây vẫn là một trong những lợi thế cạnh tranh mạnh nhất của Việt Nam” - bà Virginia Foote, Chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (Amcham), đồng Chủ tịch Diễn đàn DN Việt Nam (VBF) đã đưa ra những nhận định trên trong trao đổi với phóng viên TBNH.

Bà nhìn nhận thế nào về triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm tới?

Tôi tin năm 2017 sẽ là một năm tốt đối với Việt Nam như việc thu ngân sách của Chính phủ có nhiều cơ sở tích cực hơn. Bên cạnh đó, năm tới cũng là năm Việt Nam là chủ nhà của APEC nên sẽ là năm đầy ắp các chuyến thăm của các chính khách, quan chức ngoại giao, giới nghiên cứu, giới DN… theo đó là hoạt động tìm kiếm các cơ hội kinh doanh và rất có thể là những thỏa thuận đầu tư mới. Nên tựu trung lại, tôi cho rằng 2017 sẽ là một năm tốt với Việt Nam trong thể hiện hình ảnh cũng như thu hút những dòng đầu tư mới.

Sang năm cũng là năm thứ hai trong điều hành của Bộ máy Chính phủ hiện nay. Từ nắm bắt các ý kiến của các DN trong VBF, bà có thấy họ kỳ vọng gì từ những cam kết của Chính phủ?

Tôi nghĩ điểm chung là mọi người mong muốn cùng nhau chung tay cải thiện môi trường kinh doanh tại đây tốt hơn. Tôi nghĩ có thể đâu đó vẫn còn những khó khăn, còn có quan điểm khác nhau nhưng Chính phủ mới hiện nay đã cho thấy họ sẵn sàng tìm kiếm các giải pháp thực tế để cải thiện tình hình, như làm thế nào để kết nối các DN FDI với các DN trong nước; làm sao liên kết tốt hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu, chuyển dịch lên trên chuỗi giá trị để không những tăng được khối lượng xuất khẩu mà cả giá trị trong khối lượng xuất khẩu đó; hay cần làm gì để cải thiện hơn các vấn đề về môi trường... Đây là những lĩnh vực mà tôi thấy Chính phủ hiện nay đang xem xét một cách nghiêm túc.

Có lĩnh vực nào mà bà cảm thấy quan ngại đặc biệt không?

Một trong những lĩnh vực mà VBF đang thúc đẩy là năng lượng cần cho quá trình phát triển của Việt Nam. Trong đó, một quan ngại đặt ra là kế hoạch hiện nay của Việt Nam đang quá chú tâm đến phát triển điện than (nhiệt điện). Điện than đang là vấn đề của toàn cầu vì gây ô nhiễm môi trường nặng nề. Hơn nữa, để vận hành điện than, Việt Nam còn phải nhập khẩu than, vì thế liên quan đến các vấn đề ngoại tệ, an ninh... Nên chúng tôi đang làm việc với Chính phủ về kế hoạch phát triển năng lượng “Made in Việt Nam” với các nguồn năng lượng mới và năng lượng khí tự nhiên ngoài khơi để vừa đáp ứng được nhu cầu năng lượng vừa bảo vệ môi trường.

2017 sẽ là năm rất quan trọng để Việt Nam thể hiện những cải cách, tiến bộ, quyết tâm của mình

Cụ thể là cần gì từ phía Chính phủ?

Chúng tôi cần một số điều chỉnh trong hệ thống quản lý và định hướng phát triển năng lượng. Rất khó để phát triển năng lượng tái tạo bởi trong các đánh giá về chi phí hiện nay thì nhiệt điện vẫn được cho là rẻ hơn và quá đắt đỏ để triển khai các dự án năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, nếu tính đến hiệu quả lâu dài và tất cả các chi phí khác như chi phí y tế, xã hội, môi trường, vận chuyển (mà với điện than là rất cao)… thì không hẳn như vậy. Và thực tế là có rất nhiều nguồn vốn tư nhân trên toàn cầu sẵn sàng hỗ trợ cho sản xuất điện từ khí gas tự nhiên hay các nguồn năng lượng tái tạo và sử dụng điện hiệu quả, trong khi có rất ít nguồn tài trợ cho phát triển điện than.

Chúng tôi đang nhìn vào kế hoạch phát triển năng lượng của Việt Nam hiện nay để làm cách nào cải thiện hơn. Chúng tôi cũng đang làm việc trên một gói các vấn đề liên quan đến thị trường vốn, khu vực ngân hàng và khả năng cấp tín dụng, xử lý vấn đề nợ xấu… Tất cả những vấn đề này nếu giải quyết tốt sẽ giúp thúc đẩy kinh tế tăng trưởng hơn.

Với khả năng cao là TPP sẽ bị dừng lại thì có lo ngại các NĐT Mỹ sẽ giảm vốn vào Việt Nam trong năm tới?

Đúng là việc TPP bị trì hoãn là điều không phải bàn cãi nữa. Nhưng chúng tôi hy vọng đây chỉ là sự trì hoãn chứ không phải chấm dứt hay dừng lại hoàn toàn. Các công ty có thể sẽ xem xét điều chỉnh kế hoạch của mình nhưng tôi nghĩ việc điều chỉnh của họ không có nghĩa là đầu tư sẽ giảm đi. Có thể ở một số ngành họ sẽ điều chỉnh về hoạt động của các chuỗi giá trị. Trước đây chúng ta kỳ vọng TPP sẽ có hiệu lực vào năm 2018 thì giờ chúng ta chỉ không chắc nó sẽ xảy ra lúc nào. Nhưng rõ ràng với việc tham gia một cách tích cực vào đàm phán TPP thì Việt Nam đã ghi dấu ấn với cộng đồng quốc tế. Và uy tín đó sẽ ở lại với Việt Nam mà chẳng phụ thuộc vào điều gì đang xảy ra tại Mỹ.

Nên chúng tôi cho rằng, điều đó có ý nghĩa rất lớn trên cấp độ toàn cầu về sự sẵn sàng ký và thực hiện các cam kết của Việt Nam và bằng cách này hay cách khác, những quyết tâm và cam kết như vậy sẽ tiếp tục được thúc đẩy. Và chúng ta sẽ tìm các cách thức khác để tăng cường hơn nữa quan hệ thương mại song phương Mỹ - Việt.

Nhưng bà cảm nhận như thế nào khi TPP thì khó khăn còn các hiệp định khác trong khu vực như RCEP đang được thúc đẩy mạnh hơn?

Tôi nghĩ các hiệp định như TPP, EVFTA, RCEP hay các FTA khác cho thấy Việt Nam đã tham gia vào rất nhiều, các FTA và đây là điều tốt cho Việt Nam, tốt cho cả Mỹ khi những hội nhập như vậy diễn ra. Chúng tôi quả là có thất vọng lớn khi TPP ít nhất là sẽ bị trì hoãn lâu hơn. Nhưng tôi không nghĩ điều đó có nghĩa là Việt Nam nên dừng lại hay sẽ không thể tiếp tục tiến lên với những FTA khác.

Và một điều sẽ không thay đổi là châu Á vẫn rất quan trọng với Mỹ, Việt Nam vẫn rất quan trọng với Mỹ. Đúng là đang có một sự trì hoãn, đang có những tranh cãi tại Mỹ cần vượt qua (như về TPP) nhưng điều quan trọng với Mỹ là nguyên tắc đó (ý nói tầm quan trọng của Việt Nam và khu vực châu Á) sẽ không có gì thay đổi.

Nói tóm lại, tôi không nghĩ Chính phủ mới của Mỹ sẽ tìm đến những dạng như phương án B hay phương án C trong quan hệ với Việt Nam. Mối quan hệ giữa Mỹ - Việt hiện nay là vững mạnh, ổn định và tất cả chúng ta đều lạc quan về mối quan hệ đó và mong muốn làm sâu sắc nên tôi không thấy sẽ có sự thay đổi nào tới đây trong mối quan hệ này cả.

Vậy Chính phủ cần làm gì để tăng thêm lòng tin của các NĐT vào Việt Nam trong năm tới?

Năm APEC là một năm với nhiều sự kiện trải dài. Chúng ta sẽ thấy có nhiều quan chức trong Chính phủ mới của Mỹ thường xuyên qua lại Việt Nam trong năm tới. Trong đó, có những người đã đến, cũng có những người chưa từng. Với các DN cũng vậy, sẽ có những DN mới đến Việt Nam trong năm tới.

Như vậy có thể nói, năm tới sẽ là một năm rất quan trọng để Việt Nam thể hiện hình ảnh của mình, cũng là năm để thể hiện nổi bật những cải cách, tiến bộ, quyết tâm của Việt Nam và đây cũng là cơ hội tốt để gặp gỡ nội các Chính phủ mới của Mỹ ở tất cả các cấp. Nên thời gian tới đây sẽ là rất tuyệt vời và cộng đồng DN Mỹ tại Việt Nam sẽ nỗ lực để đảm bảo các cuộc gặp gỡ như vậy diễn ra một cách thuận lợi và hiệu quả nhất.

Cá nhân bà – trên cương vị Chủ tịch Amcham - bà sẽ nói gì về Việt Nam khi các đoàn Chính phủ và DN Mỹ đến đất nước chúng tôi trong năm tới?

Chúng tôi sẽ nói Việt Nam là điểm đến tuyệt vời. Chúng tôi sẽ nói về những tiến bộ to lớn mà các bạn đã đạt được, những kế hoạch tương lai của Việt Nam, những cam kết và chủ động của Việt Nam trong tham gia hội nhập. Tức là chúng tôi sẽ cố gắng đưa ra một cái nhìn tích cực nhất về Việt Nam.

Xin cảm ơn bà về cuộc trao đổi thú vị này.