20 năm chứng khoán Việt Nam: Phát triển mạnh mẽ và hoàn thiện không ngừng

Thủ tướng: Thị trường chứng khoán là bệ phóng cho doanh nghiệp

Bước phát triển rất mạnh mẽ

Ông Trần Văn Dũng cho biết, 20 năm qua, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có bước phát triển rất mạnh mẽ và hoàn thiện không ngừng. Từ 2 cổ phiếu ban đầu giao dịch trên HoSE, hiện nay chúng ta đã có thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu chính phủ, thị trường chứng khoán phái sinh và sắp tới là thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Quy mô của thị trường cổ phiếu đã tăng rất mạnh, hiện đã đạt 65% GDP.

Điều quan trọng hơn là các doanh nghiệp của Việt Nam đã tận dụng được những ưu thế của thị trường chứng khoán để huy động vốn để phát triển và chúng ta đã hình thành được các doanh nghiệp hàng đầu có sức ảnh hưởng lớn trong nền kinh tế, như: Vinamilk hay Vingroup…

Cùng với đó, thông qua thị trường chứng khoán Chính phủ đã huy động rất hiệu quả vốn cho đầu tư phát triển và có lẽ chưa bao giờ, Chính phủ có thể chủ động được nguồn vốn với lãi suất rất rẻ như giai đoạn hiện nay.

Sự đóng góp của thị trường chứng khoán cũng được biểu hiện thông qua sự minh bạch của thị trường. Các doanh nghiệp khi lên niêm yết trên thị trường chứng khoán đã công bố thông tin một cách đầy đủ hơn và ngày một chất lượng, đồng thời áp dụng tốt hơn các thông lệ tốt; do vậy, chất lượng hoạt động của doanh nghiệp đã được nâng lên.

“Thị trường chứng khoán trong 20 năm qua đã đóng góp một phần không nhỏ vào công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Từ năm 2005 đến nay, tất cả các doanh nghiệp cổ phần hóa ở quy mô lớn đều được đấu giá qua thị trường chứng khoán và cho kết quả rất thành công. Điều đó đã làm thay đổi cả cơ cấu của nền kinh tế và thị trường chứng khoán, đây là nền tảng cơ sở để Chính phủ quyết định mô hình tăng trưởng, từ mô hình tăng trưởng dựa nhiều vào doanh nghiệp nhà nước sang mô hình tăng trưởng dựa nhiều vào sự năng động của kinh tế tư nhân”, ông Dũng nhấn mạnh.

Vượt qua nhiều thử thách

Ông Trần Văn Dũng cho biết, với những kết quả tích cực đạt được, về cơ bản vai trò, vị thế của thị trường chứng khoán đã được khẳng định, góp phần thực sự hiệu quả cho phát triển kinh tế đất nước. Tuy nhiên, thị trường nào rồi cũng có những thăng trầm, nhất là với một thị trường bậc cao và nhạy bén trước thông tin và mang nặng yếu tố niềm tin như thị trường chứng khoán thì khó tránh khỏi.

Thị trường chứng khoán Việt Nam ngay giai đoạn đầu xây dựng đã gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí là từ nhận thức về việc “có” hay “không” xây dựng thị trường chứng khoán tại Việt Nam. Việc xây dựng thị trường chứng khoán như các nước đã khó, nhưng việc xây dựng một thị trường chứng khoán phù hợp với Việt Nam thì mức độ khó còn được nâng lên. Lúc đó, mọi thứ đều mới, từ nhận thức, mô hình thị trường, chuyên môn nhận sự, cơ sở hạ tầng và cả kinh nghiệm thực tiễn. Do vậy, khó khăn là không tránh khỏi.

Tuy nhiên, nhờ có định hướng, quyết tâm và quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, cùng nỗ lực, sáng tạo và cả sự đồng lòng của thành viên thị trường và nhà đầu, thị trường chứng khoán đã được ra đời và về cơ bản phát triển thuận lợi.

“Tôi nghĩ rằng, nếu thế hệ đi trước không quyết tâm, không dũng cảm thì sẽ khó có được một thị trường chứng khoán phát triển tương đối toàn diện như hôm nay”, ông Dũng nhấn mạnh.

Ông Trần Văn Dũng

Cùng với đó, trong chặng đường 20 năm đã qua, gắn với mỗi thời kỳ là một hành trình nhỏ và cũng không ít chông gai. Mục tiêu xây dựng một thị trường chứng khoán bền vững, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn cho phát triển kinh tế là sợi chỉ đỏ xuyên suốt mọi hành trình, nhưng cảm xúc điều hành, thậm chí là bản lĩnh ra quyết định và chịu trách nhiệm của cơ quan quản lý lúc nào cũng thử thách với bất kỳ người đứng đầu nào. Việc ra đời sản phẩm chứng quyền có bảo đảm gần đây là một ví dụ, hay trước đó một năm là thị trường chứng khoán phái sinh ra đời. Để ra đời một sản phẩm mới, dịch vụ mới đều rất khó và cần một sự chuẩn bị trong nhiều năm, sau đó chờ sự đón nhận của thị trường để tinh chỉnh, điều chỉnh cho phù hợp.

Hoặc trước đó nữa, để ra đời và phát triển được thị trường trái phiếu Chính phủ (trái phiếu chính phủ) chuyên biệt cũng là một sự lựa chọn kỹ lưỡng, đầy trách nhiệm. Bởi lẽ thời điểm đó, nếu lãnh đạo Bộ Tài chính không quyết tâm chỉ đạo thì chúng ta sẽ không có một thị trường trái phiếu chính phủ phát triển nhanh và rất hiệu quả để Chính phủ có thể huy động được vốn đầu tư phát triển một cách chủ động và rẻ như hiện nay.

Thực tế còn có nhiều biến cố khách quan khó lường trên thị trường, có thể là sự cố hệ thống, có thể là khủng hoảng kinh tế trên thế giới, hay mới đây là đại dịch “Covid-19” vẫn đang “nóng hổi”… Tất cảm đều chứa đầy cảm xúc và áp lực trong quản lý, điều hành, thậm chí đó là quyết định đầy “cân não”, bởi nếu đúng thì thị trường chứng khoán duy trì được sự ổn định và ngược lại.

“Nhìn lại cả chặng đường dài 20 năm, dù có những cảm xúc thăng trầm trong từng giai đoạn, nhưng về cơ bản là thị trường chứng khoán đã phát triển đúng hướng và đạt được những kết quả rất khả quan bước đầu. Đây là nền tảng, là hành trang để chúng ta phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam bền vững hơn trong 10 hay 20 năm tới”, ong Dũng cho hay.

10 năm tới sẽ ra sao?

Trao đổi với báo chí, ông Trần Văn Dũng cho biết, nếu như 20 năm qua là giai đoạn phát triển ban đầu và tương đối thành công thì tiếp theo sẽ là giai đoạn thị trường tăng trưởng mạnh hơn về chất, để khẳng định vị trí của thị trường chứng khoán trong nền kinh tế quốc dân.

Hiện nay chúng ta đã có cơ sở chắc chắn để trông chờ vào một sự phát triển của thị trường chứng khoán trong 10, 20 năm tới. Đầu tiên là chúng ta có Luật Chứng khoán 2019 bắt đầu có hiệu lực từ 1/1/2021. Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ cũng đã có quyết định về việc sắp xếp lại các Sở giao dịch chứng khoán, thành lập Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam, để chuyên nghiệp hóa các mảng thị trường chứng khoán. Chúng ta cũng đã hoàn thiện những khâu cuối của hệ thống công nghệ thông tin mới, áp dụng cho toàn thị trường, đây là cơ hội để thị trường chứng khoán phát triển an toàn hơn và có thể phát triển nhiều sản phẩm, dịch vụ, nghiệp vụ mới.

“Bên cạnh đó, chúng tôi cũng thấy rằng cơ sở nhà đầu tư đã có sự phát triển, các nhà đầu tư tham gia trên thị trường chứng khoán đã có sự trưởng thành vượt bậc, cho nên sự tham gia của các nhà đầu tư Việt Nam và quốc tế trong thời gian tới kỳ vọng sẽ rất tích cực”, ông Dũng nhấn mạnh.