4 chiêu trò trong đấu giá đất

Thắng thầu, bỏ cọc và giấc mơ an cư trở nên xa vời

Thứ nhất là tình trạng thắng thầu, bỏ cọc, thổi giá đất lên cao và đây không còn là chuyện hiếm trong đấu giá đất ở nước ta, với muôn vàn lý do. Song, vừa qua vẫn có không ít nhà đầu tư đã lợi dụng chiêu trò này.

“Thắng với mức đấu giá cao chót vót, nhưng sau đó bỏ cọc nhằm kích giá đất, thổi giá đất để thao túng thị trường, làm lợi cho một nhóm thiểu số”, nữ đại biểu nói và lưu ý rằng điều này dẫn đến nhiều hệ lụy.

"Lấy ví dụ ở Thủ Thiêm, ngay sau cuộc đấu giá đất, nhiều nhà đầu tư đã lợi dụng giá trúng thầu mà thực chất là giá ảo để "té nước theo mưa", đẩy giá đất, nhà ở TP. Hồ Chí Minh lên cao để kịp thời bán ra một số lượng lớn nhà, đất mà họ đã mua gom trước đó", đại biểu Thủy nói.

Có những nhà đầu tư lợi dụng việc này để nâng giá trị cổ phiếu, trái phiếu của họ. Nguy hiểm hơn, có những người còn lợi dụng để “đánh võng” giá trị tài sản bảo đảm cho các khoản vay ngân hàng mà nếu thực hiện chót lọt là có thể “rút ruột” các ngân hàng.

"Đáng lưu ý, việc giá đất đẩy lên quá cao cùng với giá ảo sẽ khiến cho giấc mơ an cư của những người có thu nhập thấp ngày càng trở nên xa vời”, vị đại biểu nhấn mạnh.

“Quân xanh, quân đỏ” và tình trạng bắt tay ngầm

Thứ hai là tình trạng “quân xanh, quân đỏ”, thông đồng để dìm giá. Việc bắt tay nhau dìm giá, mua rẻ tài sản của Nhà nước, nhất là với đất đai diễn ra tại nhiều phiên đấu giá. Việc thông đồng có thể diễn ra giữa những người tham gia đấu giá với nhau - còn gọi là “quân xanh, quân đỏ” để lót đường cho một nhà đầu tư đã định sẵn trúng với giá rẻ. Giá trị thực của nhiều lô đất đã bị “quân xanh, quân đỏ” này dìm xuống.

Ngoài ra trên thực tế, việc dìm giá còn có thủ đoạn sử dụng xã hội đen để đe dọa những người tham gia đấu giá, khiến họ sợ hãi rút hồ sơ, bỏ cuộc. Khi đó, cuộc đấu giá thực chất chỉ còn một người tham gia, còn những người khác chỉ là quân xanh. Và giá của lô đất này như thế nào là do những đối tượng này thao túng, gần như là đã được định sẵn, thấp hơn nhiều so với giá thị trường, và chỉ cao hơn giá khởi điểm không đáng kể.

"Những thủ đoạn này gây ra những thiệt hại rất lớn cho Nhà nước chứ không chỉ là những vi phạm trong đấu giá, đấu thầu", đại biểu Thủy nhận định.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy phát biểu tại Hội trường Quốc hội.

“Rút ruột” Nhà nước

Thứ ba là tình trạng bắt tay ngầm rút ruột tài sản Nhà nước. Đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho biết, theo phản ánh của giới kinh doanh bất động sản, thì sẽ không thể tác động được vào cuộc đấu giá nếu như không có “tay trong”. Ngay cả ở mức độ vi phạm đơn giản thì cũng phải có tay trong cung cấp thông tin mới có thể tổ chức "vây thầu", "quây thầu" để trúng với giá rẻ.

Trong khi đó ở mức độ nghiêm trọng hơn, đó là sự cấu kết với những người có thẩm quyền để tạo thành nhóm lợi ích rút ruột của Nhà nước từ các phiên đấu giá.

Ví dụ một vụ án gần đây ở Hà Nội, các đối tượng đã bắt tay với những người có trách nhiệm để điều chỉnh giá đất rẻ hơn gần một nửa so với giá ban đầu, từ 500 tỷ đồng xuống 300 tỷ đồng. Nếu như phi vụ này trót lọt thì Nhà nước sẽ mất gần một nửa tiền. Đến nay, vụ án này đã có 8 bị can bị khởi tố, trong đó có 2 người là cán bộ của Ban quản lý dự án.

“Tuy nhiên dư luận băn khoăn, liệu rằng còn nhiều phi vụ như thế này chưa bị phát hiện hay không?”, nữ đại biểu nhấn mạnh.

Móc ngoặc trong thẩm định giá

Thứ tư là tình trạng móc ngoặc trong thẩm định giá. Thẩm định giá là một khâu vô cùng quan trọng trong đấu giá đất. Tuy nhiên, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng pháp luật đã trao cho tổ chức này chức năng quá lớn, trong khi cơ chế kiểm soát lại hết sức lỏng lẻo. Đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn tới nhiều sai phạm trong thẩm định giá nói chung và thẩm định giá đất nói riêng thời gian vừa qua.

Từ các vụ án được đưa ra xử lý vừa qua cho thấy, cùng là hành vi móc ngoặc giữa thẩm định viên với các tổ chức cá nhân trong đấu giá, nhưng với các gói thầu mua sắm trang thiết bị trả bằng ngân sách nhà nước thì giá được thẩm định trong nhiều trường hợp cao hơn nhiều so với giá thực. Trong khi đó với những lô đất của Nhà nước đưa ra đấu giá, trong nhiều trường hợp, giá được thẩm định đưa ra lại rất rẻ.

"Mục đích cuối cùng của những trường hợp đẩy giá hay dìm giá này đều là để rút ruột, gây thiệt hại cho Nhà nước và làm lợi cho một nhóm lợi ích", đại biểu Nguyễn Thị Thủy khẳng định.

Bốn “chiêu trò” nêu trên, theo nữ đại biểu, đã gây ra những hệ lụy rất lớn với kinh tế - xã hội, do đó cần phải mạnh tay xử lý. Hai kiến nghị cụ thể được đại biểu này nêu ra.

Thứ nhất, Chính phủ cần phải tăng cường kiểm soát chặt chẽ hơn nữa và tăng cường chỉ đạo thanh tra, kiểm tra thường xuyên hơn đối với hoạt động này.

Thứ hai, kiến nghị Bộ Công an chọn một số phiên đấu giá đất có nhiều dư luận thời gian vừa qua để xác minh, điều tra làm rõ nhằm tăng tính răn đe, phòng ngừa vi phạm tội phạm trong hoạt động này.