70% nhân viên y tế bị trầm cảm, lo lắng vì đại dịch COVID-19

Theo đó, kết quả khảo sát đối với hơn 2.000 nhân viên y tế trong thời gian từ tháng 9-11/2021 đã cho thấy, khoảng 40% trong số họ cho biết đã gặp phải những khó chịu và suy giảm về sức khỏe, thể chất; 70% bị lo lắng và trầm cảm, dẫn đến 25% giảm mức độ hài lòng với công việc.

Đội ngũ y tế phải chịu nhiều áp lực

Phát biểu khai mạc tại Hội nghị, TS.BS. Hà Anh Đức, Phó chủ tịch Hội liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Chủ tịch Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam, Chánh Văn phòng Bộ Y tế cho biết, những ngày qua, số ca mắc, chuyển nặng và tử vong vẫn diễn biến phức tạp ở một số địa phương.

Trong làn sóng dịch COVID-19 lần thứ tư bùng phát, lực lượng y tế Việt Nam đã làm việc hơn 100% sức lực suốt nhiều tháng liền. Đội ngũ y tế phải chịu rất nhiều áp lực khi gia đình, người thân gặp khó khăn trong cuộc sống hay bị nhiễm bệnh, những vấn đề về cơ sở hạ tầng thấp kém, trang thiết bị máy móc thiếu thốn, lạc hậu, công việc quá tải, thu nhập không đủ trang trải cuộc sống, hay thiếu cơ hội để nâng cao tay nghề... những khó khăn chồng chất đó khiến nhiều y bác sĩ đã lựa chọn đi con đường khác, không tiếp tục với nghề.

Toàn cảnh Hội nghị

Thông tin về kết quả nghiên cứu “Tình trạng lương khu vực công đối với nhân viên y tế tuyến đầu trong COVID-19” ở 2.000 nhân viên y tế các cấp từ tháng 9-11/2021 do ActionAid phối hợp với iHEAT thực hiện, PGS.TS. Trần Xuân Bách, Phó Chủ tịch Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam, Trưởng nhóm nghiên cứu cho biết, khoảng 60% nhân viên y tế đã phải cáng đáng khối lượng công việc và thời gian làm việc tăng lên đáng kể trong thời gian diễn ra đại dịch COVID-19.

Mặc dù vậy, hơn 1/3 nhân viên y tế cho biết lương, thưởng và phụ cấp của họ đã bị giảm, hơn 62% nhân viên tham gia chống dịch được khảo sát đến nay chưa nhận được bất kỳ một khoản phụ cấp nào. Điều này làm giảm đáng kể động lực làm việc và mong muốn gắn bó với công việc ở các y bác sĩ và nhân viên y tế, gián tiếp ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe - đối với người bệnh mắc COVID-19 cũng như những tình trạng bệnh lý khác đòi hỏi chăm sóc y tế chuyên sâu.

Cũng theo PGS.TS. Trần Xuân Bách, đại dịch COVID-19 không chỉ làm thay đổi các yêu cầu với công việc mà còn ảnh hưởng sâu sắc tới cuộc sống cũng như sức khỏe thể chất và tinh thần của các nhân viên y tế. Khoảng 40% trong số họ cho biết họ gặp phải những khó chịu và suy giảm về sức khỏe thể chất và 70% bị lo lắng và trầm cảm, dẫn đến 25% giảm mức độ hài lòng với công việc của mình.

Trình bày Báo cáo “Tác động của đại dịch COVID-19 với yêu cầu công việc của nhân viên y tế tuyến đầu tại các bệnh viện điều trị COVID-19”, PGS.TS. Hoàng Bùi Hải, Phó Giám đốc Bệnh viện điều trị COVID-19 Hà Nội, Trưởng Khoa cấp cứu Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, đại dịch cũng tác động trực tiếp tới các cơ sở y tế, cụ thể là giảm công suất của các bệnh viện; các can thiệp, điều trị gián đoạn; gia tăng xét nghiệm cho nhân viên; chuyển đổi công năng khu vực lâm sàng thành các khu cách ly; triển khai sàng lọc tại các khoa cấp cứu; tăng cường cơ sở hạ tầng và đầu tư bổ sung các vật dụng phòng hộ cá nhân; giảm tiếp xúc trực tiếp, tăng cường giao tiếp qua điện thoại và trực tuyến.

Nhân viên y tế sẽ phải đối mặt với khối lượng công việc nhiều hơn, nghỉ ngơi ít hơn, tâm lý căng thẳng hơn, việc chăm sóc gia đình cũng bị hạn chế, thu nhập cũng ghi nhận sụt giảm so với khi trước dịch. Các hoạt động trao đổi kinh nghiệm, đào tạo hạn chế.

Tuy vậy, ở chiều ngược lại, đại dịch cũng đem lại một số tác động tích cực. Đó là đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành y tế với việc phát triển hệ thống y tế từ xa, tạo ra cơ hội nhìn lại khả năng đáp ứng của bệnh viện, ngành y từ đó có những biện pháp đào tạo, thay đổi phù hợp. Đại dịch cũng giúp nâng cao tinh thần hợp tác của lực lượng y tế cả nước, thay đổi mô hình hoạt động của bệnh viện với những kỹ thuật mới, đổi mới các mô hình đào tạo.

Cần hỗ trợ tốt hơn cho đội ngũ nhân viên y tế. Ảnh: ST

Cần hỗ trợ tốt hơn cho lực lượng tuyến đầu chống dịch

Từ kết quả nghiên cứu, PGS.TS. Trần Xuân Bách đưa ra một số kiến nghị chính sách đó là: Cải cách tiền lương và chế độ đãi ngộ đặc biệt, nâng cao giá trị y đức và sứ mệnh nghề nghiệp của cán bộ y tế. Cung cấp hỗ trợ tài chính và sự ghi nhận cho nhân viên y tế tuyến đầu. Đồng thời tăng khả năng đáp ứng, tổ chức và tính bền vững của công tác phòng chống dịch bệnh. Tăng cường sử dụng công nghệ và số hoá trong chăm sóc sức khoẻ, đào tạo, tối ưu hoá quy trình. Cung cấp gói hỗ trợ toàn diện cho cán bộ y tế chống dịch và người thân của họ, đồng thời đảm bảo cung cấp đủ thiết bị và phương tiện khám chữa bệnh.

Bà Hoàng Phương Thảo, Trưởng Đại diện ActionAid quốc tế tại Việt Nam cũng đưa ra khuyến nghị nên so sánh những giải pháp của Việt Nam với các nước có năng lực y tế tương đương để có thể đưa ra những giải pháp tốt hơn, nâng cao năng lực của hệ thống y tế trong nước.

“Việt Nam đã rất thành công trong kiềm chế các ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch đối với sức khỏe người dân. Để có được thành công ấy có công sức của nhiều bên, và không thể không nhắc tới sự hi sinh thầm lặng của rất nhiều nhân viên y tế ở mọi cấp mọi miền Việt Nam. Chúng tôi trân trọng cảm ơn các anh chị - những người hùng thầm lặng. Báo cáo hôm nay đã cho thấy cần cải cách tiền lương cho các y bác sỹ càng sớm càng tốt và cần xem xét nguồn tài chính cho việc tăng lương thỏa đáng này”, bà Thảo nhấn mạnh.

Cũng trong khuôn khổ Hội nghị, tại phiên làm việc buổi chiều, qua kinh nghiệm thực tế triển khai “Mạng lưới thầy thuốc đồng hành” tại một số địa phương, các đại biểu sẽ cùng chia sẻ cũng như cùng góp ý, xây dựng nhằm nhân rộng mô hình chăm sóc sức khỏe từ xa sử dụng nền tảng công nghệ với tổ chức Hội là nòng cốt triển khai. Qua đó tăng cường năng lực y tế cơ sở cũng như giảm tải gánh nặng y tế cho các đơn vị điều trị, giành giật những mạng sống quý giá trong giai đoạn phức tạp hiện nay.