Bài hát ra đời tháng Tư năm ấy

Một lần ngồi trò chuyện với tôi, nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích kể về bài hát Tiếng chim trong vườn Bác:

- Tôi viết ca khúc này vào tháng Tư năm 1973. Hồi đó, tôi rất muốn viết một ca khúc cho các em nhưng gắn với Bác Hồ. Khi ấy, tôi đã đến thăm Lăng Bác nhiều lần nhưng vẫn chưa viết được. Ý tưởng trong đầu đã có, đấy là được nương tựa dưới bóng cây mát rượi của Bác Hồ. Nhưng phải đến buổi chiều nắng tháng Tư, ở Vườn hoa Chí Linh, tôi mới viết được ca khúc Tiếng chim trong vườn Bác. Đó là buổi chiều thứ 3, thấy cây cao quá, tiếng chim cũng cao vút, trời thì trong xanh quá. Vậy là cảm hứng chợt đến, tôi ngồi đó và hoàn thành bài hát.

Nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích

Rồi ông ngẫm ngợi: "Gần 20 năm sau, năm 1992, tôi hoàn thành bài Tre ngà bên Lăng Bác. Bài hát nào khi đặt bút viết cũng có cảm giác là nhanh, nhưng thực ra là nó miên man, nghĩ ngợi trong đầu tôi đã lâu lắm rồi".

Không ít nhạc sĩ chỉ mong trong đời mình có được một ca khúc được khán giả nhớ, hát. Vậy nhưng Hàn Ngọc Bích có tới 4 ca khúc: Tiếng chim trong vườn Bác, Em bay trong đêm pháo hoa, Tre ngà bên lăng Bác và Đưa cơm cho mẹ đi cày được bình chọn trong 50 bài hát hay nhất thế kỷ XX (Cuộc bình chọn do báo Thiếu niên Tiền phong, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Ban Khoa giáo - Đài Truyền hình Việt Nam, Ban Âm nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức 1999-2000).

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, bây giờ nhiều em thiếu nhi sinh ra ở cuối thế kỷ XX ngày ngày đến lớp vẫn hát vang nhiều ca khúc của Hàn Ngọc Bích. Đó là một niềm hạnh phúc vô bờ và nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích cũng quả quyết với tôi: "Giải thưởng lớn nhất, vinh hạnh nhất đối với tôi là sáng tác của mình đã được nhiều người thuộc, hát và tồn tại trong tâm hồn của họ".

Nhưng nhắc tới Hàn Ngọc Bích, nhiều người còn gọi vui là "Nhạc sĩ của… giải thưởng". Bởi ngay từ những sáng tác đầu tay, nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích đã mạnh dạn gửi dự thi Cuộc vận động viết ca khúc cho trẻ em của Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam và Ủy ban Thiếu niên nhi đồng Trungương tổ chức. Điều bất ngờ và cũng chính là động lực lớn nhất khích lệ Hàn Ngọc Bích tiếp tục sáng tác ca khúc cho các em, đó là các ca khúc dự thi ấy đều đoạt giải. Bài Cây bàng trước ngõ giải A, Sáo sậu là cậu sáo đen được giải B, còn Rửa mặt như mèo và Ca cảnh Hoa bí vàng đoạt giải C.

Đặc biệt, có năm ông đoạt liền 5 giải thưởng chỉ trong 4 cuộc thi.

Ấy là năm 1992 cả nước có 4 cuộc thi âm nhạc. Một của báo Hoa học trò. Một của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Một của Ủy ban Bảo vệ & Chăm sóc trẻ em. Một của ngành Văn hóa - Giáo dục Hà Nội mở rộng. Nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích kể: "Lúc ấy tôi đã ở tuổi 52, cũng muốn nghỉ ngơi đôi chút. Tôi bảo tôi muốn "tháo giày", nhưng vừa nói ra, những người bạn chí cốt, đáng yêu như nhạc sĩ Cao Minh Khanh, Vũ Trọng Tường bảo: "Chúng em không chịu cho ông anh như vậy đâu" và rằng sẽ "buộc giày" cho ông anh". Vậy là cứ vài ngày, các bạn lại đến chơi, hỏi bài đâu? Đến lúc tôi phải đưa bài ra thì mới thôi. Và trong 4 cuộc thi năm ấy, tôi đều có những giải thưởng. Bài Tre ngà bên Lăng Bác - giải nhì (không có giải nhất - cuộc thi do ngành Văn hóa - Giáo dục Hà Nội mở rộng). Ơi hành khúc mùa thu thì đoạt giải B (của Bộ Giáo dục và đào tạo). Tôi gửi 2 ca khúc dự thi với báo Hoa học trò thì Tháng Ba học trò đoạt giải C, còn Hái được bên bờ rào (phổ thơ Phạm Công Trứ) đoạt giải khuyến khích. Ca khúc Xinh xinh hạt nắng được giải C của Ủy ban Bảo vệ & Chăm sóc trẻ em.

Hồ Thị