BoJ sẵn sàng tăng lãi suất lên mức cao nhất trong 17 năm

Việc thắt chặt chính sách sẽ nhấn mạnh quyết tâm của ngân hàng trung ương trong kế hoạch tăng lãi suất một cách ổn định, hiện ở mức 0,25%, lên gần 1% theo dự báo - mức mà các nhà phân tích cho là không làm nguội cũng không làm nóng nền kinh tế Nhật Bản.

BoJ sẵn sàng tăng lãi suất lên mức cao nhất trong 17 năm

Tại cuộc họp kéo dài hai ngày kết thúc vào thứ Sáu, BoJ có thể sẽ tăng lãi suất chính sách ngắn hạn lên 0,5%, trừ khi bài phát biểu nhậm chức và các sắc lệnh tiếp theo của tân Tổng thống Mỹ làm đảo lộn thị trường tài chính, các nguồn tin nói với Reuters.

Trong báo cáo triển vọng hàng quý, hội đồng quản trị BoJ cũng dự kiến sẽ tăng dự báo lạm phát do triển vọng ngày càng tăng về khả năng tăng lương sẽ giúp Nhật Bản đi đúng hướng để đạt được mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững.

Nếu BoJ tăng lãi suất như dự đoán thì đây sẽ là lần tăng tiếp theo kể từ tháng Bảy năm ngoái. Khi đó, cùng với dữ liệu việc làm yếu kém của Mỹ, động thái này đã gây sốc cho các nhà đầu tư và gây ra sự hỗn loạn trên thị trường toàn cầu vào đầu tháng 8/2024.

Để tránh lặp lại kịch bản trên, vào tuần trước, BoJ đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho thị trường bằng những tín hiệu rõ ràng từ Thống đốc Kazuo Ueda và cấp phó của ông, rằng việc tăng lãi suất đã được dự kiến. Những thông tin này đã khiến đồng yên Nhật phục hồi, khi thị trường định giá với xác suất khoảng 80% về việc BoJ tăng lãi suất vào thứ Sáu.

Cũng có những gợi ý về hành động trong ngắn hạn vào tháng trước. Trong khi BoJ đã không tăng lãi suất tại cuộc họp ngày 18-19/12/2024, thì thành viên hội đồng quản trị có xu hướng diều hâu - Naoki Tamura đã đề xuất tăng lãi suất. Biên bản cuộc họp cho thấy, một số đồng nghiệp của ông cũng nhận thấy các điều kiện phù hợp để tăng lãi suất.

Việc BoJ thắt chặt chính sách hơn nữa trong tuần này được coi là gần như chắc chắn, sự chú ý của thị trường đang chuyển sang cuộc họp báo sau đó của Thống đốc Ueda để tìm manh mối về thời điểm và tốc độ tăng lãi suất tiếp theo.

Khi lạm phát đã vượt quá mục tiêu 2% của BoJ trong suốt gần ba năm và đồng yên yếu đã khiến chi phí nhập khẩu ở mức cao, Thống đốc Ueda có thể sẽ vẫn nhấn mạnh quyết tâm của các nhà hoạch định chính sách trong việc tiếp tục tăng lãi suất.

Nhưng có lý do chính đáng để thận trọng. Trong khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã nâng dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025, thì các chính sách của tân Tổng thống Mỹ có nguy cơ gây bất ổn cho thị trường và làm tăng thêm bất ổn về triển vọng của nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu như Nhật Bản.

Bất ổn chính trị trong nước cũng có thể gia tăng, do liên minh thiểu số của Thủ tướng Shigeru Ishiba có thể gặp khó khăn trong việc thông qua kế hoạch ngân sách tại quốc hội, và giành chiến thắng trong cuộc bầu cử thượng viện dự kiến vào tháng Bảy.

Thiệt hại kinh tế do việc tăng lãi suất sai lầm trong quá khứ cũng ám ảnh các nhà hoạch định chính sách của BoJ. BoJ đã kết thúc nới lỏng định lượng vào năm 2006 và đẩy lãi suất ngắn hạn lên 0,5% vào năm 2007, những động thái này đã gây ra một làn sóng chỉ trích chính trị vì đã gây khó khăn cho việc chấm dứt giảm phát.

BoJ đã cắt giảm lãi suất từ 0,5% xuống 0,3% vào tháng 10/2008, sau đó xuống 0,1% vào tháng 12 năm đó, khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đẩy nền kinh tế Nhật Bản đi vào suy thoái. Kể từ đó, nhiều bước phi truyền thống khác nhau đã giữ chi phí vay ở gần mức 0.

"Nhật Bản vốn có tốc độ tăng trưởng, lạm phát và lãi suất ở mức thấp. Vì vậy, các nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp vẫn tự hỏi liệu chúng ta đã thực sự thoát khỏi điều đó chưa?", Jeffrey Young, giám đốc điều hành của DeepMacro nói và thêm rằng: "BoJ sẽ phải giải thích rất cẩn thận rằng họ đang tăng lãi suất để thoát khỏi chính sách đặc biệt mà họ đã áp dụng".