Bốn lĩnh vực tập trung hợp tác của JICA tại Việt Nam

Gần 31.000 tỷ đồng tổng giá trị cam kết vốn vay ODA năm 2022

Về kết quả hoạt động của JICA Việt Nam trong tài khóa 2022 (tính từ tháng 4/2022 đến hết tháng 3/2023), Trưởng Đại diện Văn phòng JICA Việt Nam cho biết, tổng giá trị cam kết vốn vay ODA là 18,9 tỷ yên, tương đương gần 3.100 tỷ đồng (chưa bao gồm “Tài trợ đầu tư cho khu vực tư nhân”); Giá trị vốn ODA cho các dự án Hợp tác kỹ thuật là 4,7 tỷ yên (tương đương 768 tỷ đồng) và cho các dự án Viện trợ không hoàn lại là 700 triệu yên (tương đương 114 tỷ đồng), với hơn 100 dự án lớn nhỏ đang thực hiện.

Một trong những kết quả nổi bật trong tài khóa 2022 là hệ thống các thiết bị quan trắc thủy văn và hệ thống thông tin quản lý thiên tai kết hợp dự báo lũ, thuộc khuôn khổ dự án viện trợ không hoàn lại đã được khánh thành vào tháng 5/2022 tại miền Trung Việt Nam - nơi thường xuyên chịu tác động của thiên tai, nhất là bão lũ. Bên cạnh đó, JICA cũng đang triển khai dự án hợp tác kỹ thuật hỗ trợ Việt Nam giảm thiểu rủi ro do lũ quét và sạt lở đất ở khu vực phía Bắc, hay cải thiện độ chính xác trong dự báo khí tượng trên toàn quốc, trước thực tế thiệt hại do thiên tai ngày càng tăng trong những năm gần đây.

Trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực, trong khuôn khổ dự án vốn vay ODA nâng cấp trường Đại học Cần Thơ, Tòa nhà phức hợp Phòng thí nghiệm và Tòa nhà công nghệ cao đã được khánh thành vào tháng 10/2022. Tại miền Bắc, với trường Đại học Việt Nhật (VJU), tính đến nay đã có 360 học viên tốt nghiệp hệ Thạc sỹ và trong lễ khai giảng vào tháng 10 năm vừa qua, trường đã đón gần 300 sinh viên hệ Đại học và Thạc sỹ. JICA sẽ tiếp tục các hợp tác trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực nhằm tăng cường năng lực giảng dạy và nghiên cứu khoa học của hai trường.

Ba dự án ODA lớn, tổng trị giá 10.672 tỷ đồng nửa đầu năm tài khóa 2023

Trong nửa đầu năm tài khóa 2023 (từ tháng 4/2023 - 9/2023), các dự án đã hoàn thành và các dự án đang triển khai (phân loại theo từng loại hình hợp tác) như sau. Vốn vay ODA: 2 dự án đã hoàn thành, 23 dự án đang triển khai. Hợp tác Kỹ thuật (HTKT): 5 dự án đã hoàn thành, 33 dự án đang triển khai. Viện trợ không hoàn lại: 1 dự án đã hoàn thành, 4 dự án đang triển khai. Chương trình do các doanh nghiệp tư nhân Nhật Bản đề xuất: 14 dự án đã hoàn thành, 49 dự án đang triển khai (trong đó có 12 dự án mới). Chương trình phái cử tình nguyện viên: 6 tình nguyện viên kết thúc nhiệm kỳ về nước, 17 tình nguyện viên mới được phái cử (hiện có 42 tình nguyện viên đang hoạt động). Chương trình đối tác phát triển: 2 dự án đã hoàn thành, 30 dự án đang triển khai (trong đó có 3 dự án mới).

Trong đó, một kết quả nổi bật các thỏa thuận vay ODA được ký kết vào tháng 7 vừa qua cho ba dự án, với tổng trị giá lên đến 10.672 tỷ đồng trong 3 lĩnh vực: Cải tạo hạ tầng giao thông công cộng đô thị; Tăng cường chuỗi cung ứng nông sản; Phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội hậu đại dịch COVID-19. “Đây là lần ký nhiều thỏa thuận vay ODA cùng một lúc nhất sau 6 năm kể từ năm 2017”, ông Sugano Yuichi cho biết.

Một khía cạnh hợp tác khác biệt và đầy mới mẻ của JICA trong thời gian gần đây là hợp tác với CLB bóng đá chuyên nghiệp Nhật Bản Kawasaki Frontale, thuộc khuôn khổ các hoạt động hướng tới mục tiêu giải quyết một số vấn đề xã hội thông qua thể thao. Theo đó vào tháng 11/2022 và tháng 6/2023, chương trình đã tổ chức một số sự kiện như “Vận động thân thể kết hợp học toán” và “Chương trình nâng cao sức khỏe'', thu hút hơn 200 người tham gia. Điều này cho thấy những nỗ lực của JICA trong việc mở rộng phạm vi và đa dạng hóa các loại hình hợp tác phát triển.

Các ưu tiên hợp tác

Về các lĩnh vực JICA sẽ tập trung hợp tác tại Việt Nam trong thời gian tới, ông Sugano Yuichi cho biết trước tiên là hợp tác trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng chất lượng cao. Trong số 3 dự án được ký kết vào tháng 7 vừa qua, có 2 dự án vốn vay ODA là “Dự án Cải tạo hạ tầng giao thông công cộng tại tỉnh Bình Dương” và “Dự án Cải thiện cơ sở hạ tầng nhằm phát triển nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng”, được kỳ vọng sẽ góp phần cải thiện hệ thống giao thông công cộng đô thị và chuỗi cung ứng nông sản.

Cập nhật về dự án hạ tầng lớn và được quan tâm rất nhiều là tuyến đường sắt đô thị (Metro) số 1 TP. Hồ Chí Minh, đại diện JICA cho biết theo báo cáo của Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP. Hồ Chí Minh, hiện tiến độ đến nay đã đạt khoảng 96%, dự kiến hoàn thành vào cuối năm nay, và kỳ vọng tuyến metro số 1 có thể đi vào vận hành khai thác từ tháng 7/2024.

Trọng tâm thứ hai là hợp tác trong phát triển nguồn nhân lực. Bên cạnh hợp tác đào tạo nguồn nhân lực bậc Đại học tại trường Đại học Việt Nhật (VJU) và trường Đại học Cần Thơ như đề cập ở trên, JICA đã bắt đầu triển khai một dự án mới nhằm cải thiện môi trường phái cử cho các thực tập sinh kỹ năng tại Nhật Bản, trong đó sẽ triển khai dự án xây dựng cổng thông tin nhằm mang đến thông tin tuyển dụng hữu ích cho các lao động có nhu cầu đi làm việc ở Nhật Bản. Ngoài ra, trong Dự án hợp tác của JICA với Viện Phát triển Nguồn Nhân lực Việt Nam - Nhật Bản (Viện VJCC), nhiều khóa đào tạo đã và sẽ được tổ chức cho đội ngũ quản lý và điều hành doanh nghiệp, tiếp tục góp phần phát triển nguồn nhân lực công nghiệp chất lượng cao, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Trọng tâm tiếp theo là hợp tác trong lĩnh vực y tế. Bên cạnh hợp tác thông qua ba bệnh viện hạng đặc biệt mà JICA đã hỗ trợ trong thời gian dài là Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Trung ương Huế, Bệnh viện Chợ Rẫy, JICA sẽ hỗ trợ thiết lập hệ thống đào tạo từ xa ứng dụng chuyển đổi số nhằm góp phần tăng cường năng lực y tế tuyến dưới và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh.

Bên cạnh đó, JICA sẽ tiếp tục hợp tác, liên kết với các doanh nghiệp tư nhân Nhật Bản, các tổ chức phi chính phủ, các trường đại học nhằm hỗ trợ Việt Nam nâng cao kỹ thuật phục hồi chức năng, chăm sóc điều dưỡng để ứng phó với các vấn đề mới nổi của y tế Việt Nam như già hóa dân số.

Ưu tiên tiếp theo là hợp tác ứng phó với biến đổi khí hậu. JICA đang nghiên cứu và xây dựng các dự án phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam bằng khoản tín dụng thuộc khuôn khổ của hoạt động “Tài trợ đầu tư cho khu vực tư nhân”. Ngoài ra, JICA sẽ sử dụng Quỹ Khí hậu Xanh (GCF) thông qua các hoạt động trồng rừng, bảo vệ rừng, xây dựng lộ trình thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, góp phần thực hiện mục tiêu của Chính phủ Việt Nam về trung hòa carbon vào năm 2050.