Các chương trình tín dụng chính sách của ngành Ngân hàng góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững

Quang cảnh hội nghị

Sáng 11/12, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác giảm nghèo giai đoạn 2016-2020. Cùng tham dự Hội nghị có: Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh; lãnh đạo các Bộ, ban, ngành; Bí thư, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố. Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng tham dự và đại diện cho NHNN đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba do Thủ tướng Chính phủ trao tặng tại hội nghị cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vì có thành tích trong phong trào thi đua “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” và Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020.

Các chỉ tiêu giảm nghèo đều đạt và vượt mục tiêu, chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước luôn xác định giảm nghèo bền vững và bảo đảm an sinh xã hội là mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng trong quá trình phát triển. Mục tiêu, nhiệm vụ này được thể hiện đậm nét trong các văn kiện của Đảng, các Nghị quyết của Quốc hội, các chiến lược, kế hoạch, đề án, chương trình của Chính phủ.

Chính phủ đã chỉ đạo thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020 ở Trung ương và địa phương để chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện các Nghị quyết; Chính phủ cũng tập trung chỉ đạo thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho hộ nghèo, hộ cận nghèo; nâng cao chất lượng giáo dục, tỷ lệ trẻ em đến trường; bảo đảm mọi người trong hộ nghèo đều có cơ hội tiếp cận với dịch vụ khám chữa bệnh thông qua BHYT; kết hợp giữa giảm nghèo bền vững với phát triển kinh tế-xã hội, an ninh quốc phòng; lồng ghép các nguồn vốn tập trung đầu tư cho vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn…

Qua 10 năm thực hiện, công tác giảm nghèo đạt được nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ hộ nghèo đã giảm liên tục qua các năm trên phạm vi cả nước, các vùng miền. Nhiều huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn đã được đầu tư cải thiện hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh; hộ nghèo được hỗ trợ sinh kế, tạo việc làm, tăng thu nhập, tạo điều kiện tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản về y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và vệ sinh, tiếp cận thông tin. Đặc biệt, đã có sự chuyển biến về nhận thức và hành động của một bộ phận người nghèo, đã xuất hiện một số điển hình làm đơn tự nguyện xin thoát nghèo. Kết quả giảm nghèo của Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Báo cáo tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về giảm nghèo, nâng cao đời sống và bảo đảm an sinh xã hội, phúc lợi xã hội của người dân, trong giai đoạn vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 76 về đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững đến 2020, Nghị quyết số 100 phê duyệt chủ trương đầu tư các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016-2020. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 80 về định hướng giảm nghèo bền vững thời kỳ từ năm 2011 đến năm 2020; Nghị quyết số 30a về Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đối với các huyện nghèo và Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020.

Việt Nam đã hoàn thành mục tiêu thiên niên kỷ về xóa đói giảm nghèo trước 10 năm và được cộng đồng quốc tế đánh giá là hình mẫu giảm nghèo hiệu quả. Năm 1993, tỷ lệ hộ nghèo của Việt Nam: 58,1%; năm 2015: 9,88%; năm 2019: 3,75%; năm 2020, dự kiến còn: 2.75%. Chỉ tính riêng 2016-2019: giảm 58,12% số hộ nghèo so với tổng số hộ nghèo đầu giai đoạn với hơn 6 triệu người thoát nghèo, hơn 2 triệu người thoát cận nghèo.

Cùng với đó, Quốc hội, Chính phủ rất quan tâm, bố trí nguồn lực từ ngân sách Nhà nước và huy động nguồn lực toàn xã hội để thực hiện công tác giảm nghèo. Nguồn lực đã được bố trí, huy động để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020 là hơn 93.000 tỷ đồng.

Chính phủ và các địa phương đã ban hành hệ thống chính sách hỗ trợ toàn diện cho người nghèo. Việt Nam là một trong số 30 quốc gia áp dụng chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều; ngoài chiều chỉ số về thu nhập, chuẩn nghèo có có 10 chỉ số để xác định mức độ thiếu hụt tiếp cập 5 dịch vụ xã hội cơ bản, gồm: Y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và vệ sinh, thông tin.

Thủ tướng trao Huân chương Lao động cho các tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác giảm nghèo

Để đạt những con số trên, các chương trình tín dụng chính sách của ngành Ngân hàng góp phần không nhỏ thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững. Căn cứ vào Kế hoạch tổ chức thực hiện phong trào thi đua “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” giai đoạn 2016-2020 ban hành kèm theo Quyết định số 1258/QĐ-TTg ngày 21/8/2017 của Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã phát động, triển khai thực hiện phong trào thi đua.

Trong công tác xây dựng ban hành chính sách, NHNN đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành và trực tiếp ban hành 17 văn bản liên quan đến chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, tập trung vốn cho vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt tập trung cho lĩnh vực giảm nghèo, mở rộng thêm đối tượng hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo được vay vốn ưu đãi, ban hành thông tư hướng dẫn quy trình thủ tục vay vốn, trình giảm lãi suất, nâng mức cho vay đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác, tiêu biểu như các văn bản: Quyết định số 28/2015/QĐ-TTg về tín dụng đối với hộ mới thoát nghèo; Quyết định 401/QĐ-TTg ngày 14/3/2016 ban hành Kế hoạch triển khai Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội; 02 Quyết định cá biệt của Thống đốc NHNN kiêm Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Chính sách xã hội về thực hiện Chiến lược công tác dân tộc và nâng mức cho vay, thời hạn cho vay tối đa đối với hộ nghèo; 05 Thông tư và 06 văn bản chỉ đạo liên quan đến hỗ trợ người nghèo.

Với sự nỗ lực của các tập thể, cá nhân ngành Ngân hàng trong thực hiện phong trào thi đua “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” và Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững đã đem lại những kết quả tích cực. Vốn tín dụng chính sách thực sự đi vào cuộc sống đã giúp giải quyết những vấn đề căn bản, thiết yếu của cuộc sống cho người nghèo và các đối tượng chính sách khác, nhất là tại khu vực nông thôn, vùng dân tộc thiểu số và miền núi, vùng sâu, vùng xa; củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, mang lại hiệu quả thiết thực về kinh tế-xã hội, ổn định chính trị, an ninh quốc phòng, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo giữa các vùng, miền, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Tính đến 30/6/2020, kết quả thực hiện các chương trình tín dụng chính sách của ngành Ngân hàng góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới là rất nổi bật với tổng dư nợ đạt 2.107.318 tỷ đồng, tăng gấp 1,11 lần so với thời điểm cuối năm 2016, với sự vào cuộc của 83 tổ chức tín dụng, 1.182 quỹ tín dụng nhân dân và 04 tổ chức tài chính vi mô. Vốn tín dụng chính sách đã góp phần giúp trên 2,1 triệu hộ vượt qua ngưỡng nghèo; thu hút, tạo việc làm cho trên 1,3 triệu lao động, gần 350 nghìn học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập, xây dựng hơn 7,4 triệu công trình nước sạch, công trình vệ sinh...

Bên cạnh đó, thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước và Chính phủ, trong nhiều năm qua NHNN đã thể hiện vai trò đi đầu trong công tác an sinh xã hội, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực xã hội quan tâm như: xóa nhà tạm, nhà dột nát vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, hỗ trợ hộ nghèo, hộ gia đình chính sách có hoàn cảnh khó khăn, xây dựng cầu, đường, cầu dân sinh cho vùng khó khăn hoặc chịu ảnh hưởng của thiên tai, bão lũ.... Trong những năm qua, ngành Ngân hàng đã ủng hộ cho các chương trình, các quỹ xã hội, từ thiện như sau: chương trình ủng hộ, khắc phục thiên tai: 89,8 tỷ đồng, Quỹ Vì người nghèo: 102,5 tỷ đồng, triển khai thực hiện chương trình hỗ trợ, giúp đỡ đồng bào các tỉnh biên giới phía Bắc 1.000 con bò giống,...

Ghi nhận những đóng góp, thành tích của NHNN, trong phong trào thi đua “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” và Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020, tại hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác giảm nghèo giai đoạn 2016-2020 Thủ tướng đã trao Huân chương Lao động hạng Ba cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Giảm nghèo là một nhiệm vụ có ý nghĩa xã hội sâu sắc

Phát biểu tại Hội nghị, nhấn mạnh tầm nhìn 2045 vì “một Việt Nam không có đói nghèo”, Thủ tướng nêu rõ, giảm nghèo không chỉ bằng trí tuệ mà cả trái tim. Giảm nghèo là một nhiệm vụ có ý nghĩa xã hội bậc nhất và mang đậm tình người nhất. Tuyệt đại bộ phận người dân phải có thu nhập, bảo đảm cuộc sống tốt, không còn đói, nghèo mới là lãnh đạo đúng.

Thủ tướng cho rằng, trong tất cả trách nhiệm của chúng ta đối với nhân dân, giảm nghèo là một nhiệm vụ có ý nghĩa xã hội bậc nhất và mang đậm tình người nhất. Đây là một định hướng xã hội chủ nghĩa quan trọng của Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng ta.

Ghi nhận các ý kiến tại Hội nghị, Thủ tướng cho rằng, sau hơn 30 năm, Việt Nam là một trong những hình mẫu trên thế giới về thành tựu xóa đói giảm nghèo, là câu chuyện thành công, truyền cảm hứng cho bạn bè năm châu. Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán quan điểm phát triển kinh tế gắn với xã hội, môi trường, trong đó luôn chú trọng giảm nghèo và bảo đảm an sinh xã hội.

Mặc dù ngân sách còn nhiều khó khăn nhưng Quốc hội, Chính phủ đã tăng nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo gấp 2 lần so với giai đoạn trước. 21% ngân sách Nhà nước đã dành cho phúc lợi xã hội, là mức cao nhất trong số các nước ASEAN. Trong dịch COVID-19, chúng ta có chính sách hỗ trợ trực tiếp cho 13 triệu người với các góc độ khác nhau.

Trong giai đoạn 2016-2020, đã đưa tỷ lệ nghèo từ 9,88% (năm 2015) còn 3,75% vào năm 2019 và dự kiến dưới 3% trong năm 2020, đưa Việt Nam thành một quốc gia đầu tiên về đích trước Mục tiêu Thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc về giảm nghèo.

Đến nay 100% các xã đã có đường ô tô đến trung tâm, 99% trung tâm xã và 80% thôn có điện. 100% đồng bào dân tộc thiểu số và người nghèo có bảo hiểm miễn phí. Nghèo đói là vấn đề kinh tế xã hội lớn không chỉ ở nước ta mà còn là vấn đề của toàn cầu. Từ đầu năm đến nay, tác động nặng nề của đại dịch COVID-19, các tổ chức quốc tế cảnh báo những tiến bộ đạt được trong việc thực hiện các mục tiêu bền vững bị gián đoạn.

Cuộc chiến chống đói nghèo trên thế giới bị thụt lùi một thập niên. Tổ chức Oxfam ước tính COVID-19 khiến nửa tỷ người, khoảng trên 8% dân số thế giới lâm vào cảnh nghèo đói. Đây thực sự là một thử thách lớn đối với cuộc chiến chống đói nghèo toàn cầu.

Chính vì vậy, “giảm nghèo trong thời gian tới là công việc của cả trí tuệ và trái tim”. Thủ tướng đề nghị nghiên cứu trình Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành các nghị quyết, chỉ thị về chính sách giảm nghèo, an sinh xã hội bền vững đến năm 2030, trình Quốc hội ban hành nghị quyết về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bao trùm và phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo, an sinh xã hội bền vững giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 và tầm nhìn 2045 vì một Việt Nam không có đói nghèo.

Đầu tư hạ tầng kinh tế xã hội ở các vùng khó khăn, nhất là hạ tầng giao thông kết nối để tạo cơ hội giao thương, việc làm, đầu tư cho giáo dục và dạy nghề, “tạo điều kiện thông thương là con đường căn bản để giảm nghèo bền vững, tạo điều kiện cho người nghèo tiếp cận nguồn lực để họ tự vươn lên”. Dân trí, giáo dục, dạy nghề là những bài toán quan trọng để góp phần mục tiêu quan trọng xóa đói giảm nghèo, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Thủ tướng đề nghị cả nước triển khai phong trào mới: “Mỗi xã, mỗi huyện xây dựng một mô hình giảm nghèo tiêu biểu phù hợp với địa phương mình”, với cách làm sáng tạo hơn nữa, giảm nghèo bền vững bắt đầu từ trẻ em, cần đặc biệt quan tâm đến nguồn vốn con người. Các địa phương có điều kiện, phát triển khá hơn nhận hỗ trợ các huyện nghèo, xã có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn. Chính quyền phải sát dân hơn, nắm vững từng hộ để có biện pháp hỗ trợ cụ thể.