Các “ngôi sao khoa học” của ngành bán dẫn thế giới sắp quy tụ tại Việt Nam

Tuần lễ Khoa học VinFuture 2023 hứa hẹn tiếp tục là quy tụ những “ngôi sao khoa học” hàng đầu cùng bàn luận về các vấn đề nóng của khoa học thế giới

Cuộc đua lớn trên toàn cầu

Ngày nay, tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế đều được vận hành dựa trên những con chip nhỏ - từ điện toán, viễn thông, ngân hàng, bảo mật, chăm sóc sức khỏe, thiết bị gia dụng đến vận tải (đặc biệt là xe điện), sản xuất, giải trí và nhiều lĩnh vực khác. Các tiến bộ trong lĩnh vực Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), Dữ liệu lớn (BigData), viễn thông 5G, siêu máy tính và xe tự lái… đều dựa vào sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của ngành công nghiệp bán dẫn.

Là “huyết mạch” của nền kinh tế số, ngành bán dẫn được dự báo có thể mang lại doanh thu hơn 620 tỷ USD vào năm 2024 và tăng mạnh lên 1.000 tỷ USD vào năm 2030, theo Gartner - công ty tư vấn và nghiên cứu công nghệ hàng đầu thế giới. Ngành này cũng được xem là phần cốt lõi trong cuộc cạnh tranh công nghệ giữa các cường quốc trong thế kỷ 21.

GS. Richard Henry Friend từ Đại học Cambridge (Vương quốc Anh) - Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture, Chủ nhân Giải thưởng Công nghệ Thiên niên kỷ - Millennium Technology Prize năm 2010 danh giá cho phát minh trong lĩnh vực điện tử nhựa

Trong bối cảnh đó, toạ đàm “Công nghệ Bán dẫn: Nền tảng của Thế giới hiện đại” do Quỹ VinFuture tổ chức vào ngày 18/12/2023, trong khuôn khổ chuỗi Tọa đàm “Khoa học vì Cuộc sống” thuộc Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2023, sẽ mang đến những thảo luận chuyên sâu về nghiên cứu, ứng dụng và tiềm năng phát triển chip bán dẫn.

GS. Richard Henry Friend từ Đại học Cambridge (Vương quốc Anh), Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture, đồng thời là chủ tọa của phiên thảo luận nhấn mạnh, lĩnh vực bán dẫn rất rộng và đa dạng. Nguyên tắc là chip có kích thước càng nhỏ thì sẽ càng tiết kiệm năng lượng. Gần đây, đã có một bước tiến công nghệ đáng kể nhờ vào việc thay đổi nguồn sáng (light source), giúp các nhà khoa học thiết kế được các con chip có kích thước rất nhỏ. Điều này đã tạo ra một sự bất ngờ lớn cho thế giới sản xuất linh kiện bán dẫn.

Cũng theo chủ nhân của Giải Millennium Technology năm 2010, một cuộc đua khác đang diễn ra trong ngành bán dẫn, đó chính là cuộc đua tìm kiếm các nguồn năng lượng xanh và sạch hơn giúp quá trình nghiên cứu sản xuất thân thiện hơn với môi trường. Đây cũng sẽ là một nội dung quan trọng được các trí tuệ khoa học lỗi lạc của thế giới thảo luận tại tọa đàm.

“Làm cách nào để vừa tăng hiệu quả sản xuất mà vẫn đóng góp vào việc giảm lượng phát thải ròng bằng ‘0’ thật sự rất quan trọng, và không thể có một câu trả lời đơn giản cho vấn đề này”, GS. Richard Henry Friend đánh giá.

Cơ hội cho giới khoa học Việt gia nhập “đường đua” toàn cầu

Ngoài khía cạnh kỹ thuật, sự kiện mở màn cho Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture lần thứ 3 cũng sẽ đi vào các phương diện xã hội và chính sách của ngành bán dẫn. Các chuyên gia sẽ thảo luận về định hướng dành cho các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam, giúp xây dựng chiến lược phù hợp để phát triển các ngành công nghiệp bán dẫn trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

GS. Teck-Seng Low - Phó Chủ tịch cấp cao tại Đại học Quốc gia Singapore (NUS), Singapore

Theo GS. Teck-Seng Low (Phó Chủ tịch cấp cao tại Đại học Quốc gia Singapore), một trong các diễn giả tại tọa đàm, hiện nay trên toàn thế giới đang diễn ra cuộc đua thu nhỏ kích thước của chip bán dẫn. Chip đã được sản xuất với kích thước giảm dần từ 9nm, 7nm, 5nm, rồi 3nm. Những con chip đã nhỏ, nay còn nhỏ hơn, được dự đoán sẽ còn thống trị và cải thiện nhiều hơn nữa các lĩnh vực trong cuộc sống.

“Hàng năm Singapore chi 5 tỷ USD cho nghiên cứu, nhưng số tiền này sẽ trở nên vô ích nếu chúng tôi không có nhân lực tài năng để phát triển. Vì vậy, chiến lược thu hút nhân lực giỏi trong lĩnh vực bán dẫn là yếu tố tiên quyết khi các bạn muốn bắt tay thực sự vào việc phát triển ngành công nghiệp công nghệ này”, ông nói.

TS. Sadasivan Shankar, Quản lý Nghiên cứu - Phát triển Công nghệ tại Phòng thí nghiệm Máy gia tốc Quốc gia SLAC tại Đại học Stanford, Hoa Kỳ

Đồng quan điểm, TS. Sadasivan Shankar (Quản lý Nghiên cứu - Phát triển Công nghệ tại Phòng thí nghiệm Máy gia tốc Quốc gia SLAC, Đại học Stanford, Hoa Kỳ) tin rằng những quốc gia đang phát triển như Việt Nam có thể thiết lập các chương trình hoặc các phương án tài trợ để thúc đẩy giáo dục.

“Những cá nhân sáng tạo, khi được trang bị kiến thức và kỹ năng đúng đắn, có thể đối mặt và giải quyết những thách thức phức tạp. Đặc biệt, thế hệ trẻ thường có lý tưởng và tư tưởng lạc quan, khiến họ trở thành một nguồn tài nguyên quý báu của quốc gia”, ông nói. TS. Shankar cũng là diễn giả sẽ trình bày tại phiên tọa đàm về bán dẫn trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2023.

Không chỉ là sự kiện thường niên được trông đợi vào mỗi dịp cuối năm, Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture nói chung và chuỗi Tọa đàm “Khoa học vì Cuộc sống” nói riêng đã trở thành “địa chỉ đỏ” của giới khoa học, công nghệ toàn cầu. Diễn đàn quy tụ những bộ óc kiệt xuất nhất của thế giới đương đại mang tới cho các nhà nghiên cứu Việt Nam cơ hội quý giá để thảo luận về những xu hướng nghiên cứu mới, các công nghệ đang dẫn dắt sự phát triển và các nhân tố đột phá sẽ thay đổi thế giới.

Theo GS.TS. Nguyễn Đức Chiến (Chủ tịch Hội Khoa học Vật liệu Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Vật lý Việt Nam), thông qua những hoạt động thiết thực như thế, VinFuture đã giúp kết nối mạnh mẽ giới khoa học trong nước với các nhà khoa học hàng đầu thế giới, đồng thời mang tới cơ hội hội nhập cho các nhà nghiên cứu trẻ.

“Với người làm khoa học, điều này có ý nghĩa động viên, khích lệ rất lớn. Về lâu dài, mối tương tác và hợp tác này sẽ giúp kéo gần khoảng cách của các nhà khoa học trong nước và thế giới”, vị chuyên gia đánh giá.