Các NHTW sẽ chậm lại tốc độ nới lỏng

Chu kỳ nới lỏng đã khởi động

Chu kỳ nới lỏng tiền tệ đã chính thức bắt đầu trong năm qua với việc hàng loạt NHTW trên thế giới thực hiện cắt giảm lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh lạm phát toàn cầu chậm lại. Trong tháng cuối cùng của năm 2024 cũng có nhiều NHTW lớn trên thế giới cắt giảm lãi suất như Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed), NHTW châu Âu (ECB), NHTW Thụy Sĩ (SNB), NHTW Canada (BoC)…

Tính chung trong năm qua đã có 7 trong số 10 NHTW lớn của các nền kinh tế phát triển cắt giảm lãi suất. Trong đó NHTW Canada đang dẫn đầu cuộc đua nới lỏng khi đã cắt giảm lãi suất tới 5 lần kể từ tháng 6 với tổng mức cắt giảm tới 175 điểm và lần gần đây nhất là tại cuộc họp cuối cùng của năm 2024 khi cơ quan này tiếp tục cắt giảm lãi suất tới 50 điểm cơ bản, đưa lãi suất xuống còn 3,25%.

Tiếp đó là NHTW Thụy Điển (Riksbank) khi cơ quan này đã cắt giảm lãi suất 5 lần trong năm qua với tổng mức cắt giảm lên tới 150 điểm cơ bản. Điểm đáng chú ý nữa là cơ quan này đã khởi động chu kỳ nới lỏng của mình từ khá sớm với lần cắt giảm lãi suất đầu tiên diễn ra ngày 8/5, lần cắt giảm lãi suất đầu tiên sau 8 năm. Tại cuộc họp chính sách cuối cùng trong năm qua, Riksbank tiếp tục giảm lãi suất thêm 25 điểm cơ bản xuống còn 2,5% như hiện nay.

Trong khi SNB cũng đã cắt giảm lãi suất tới 4 lần trong năm qua với tổng mức cắt giảm tới 125 điểm cơ bản. Trong tại cuộc họp chính sách tháng 12 cũng đã ghi nhận việc SNB mạnh tay cắt giảm lãi suất tới 50 điểm cơ bản, đưa lãi suất xuống còn 0,5%, mức thấp nhất kể từ tháng 11/2022.

Tương tự Ngân hàng Dự trữ Newzealand (RBNZ) cũng đã cắt giảm lãi suất 125 điểm cơ bản trong năm qua thông qua 3 đợt cắt giảm lãi suất bắt đầu từ tháng 8; trong đó có hai lần cắt giảm lãi suất 50 điểm cơ bản liên tiếp và tháng 10 và tháng 11.

Còn với Fed, tại cuộc họp chính sách cuối năm diễn ra trong hai ngày 17-18/12, cơ quan này cũng quyết định cắt giảm lãi suất thêm 25 điểm cơ bản, đưa phạm vi lãi suất cho vay qua đêm xuống còn 4,25% - 4,5%. Đây mới là lần cắt lãi suất thứ ba của Fed trong năm nay, song tổng mức cắt giảm lãi suất của Fed trong năm qua cũng lên tới 100 điểm cơ bản.

Trước đó gần 1 tuần, hôm 12/12, NHTW châu Âu (ECB) cũng đã giảm lãi suất 25 điểm cơ bản xuống còn 3%. Đây là lần cắt giảm lãi suất thứ tư của ECB kể từ khi cơ quan này bắt đầu chu kỳ nới lỏng vào tháng 6. Tính chung trong năm qua, ECB đã cắt giảm lãi suất tổng cộng 100 điểm cơ bản.

Với NHTW Anh (BoE), mặc dù giữ nguyên lãi suất ở mức 4,75%, mức thấp nhất trong 3 năm qua, tại cuộc họp chính sách cuối năm, tuy nhiên tính chung trong năm qua BoE cũng đã có hai đợt cắt giảm lãi suất vào tháng 8 và tháng 11 với tổng mức cắt giảm là 50 điểm cơ bản.

Trong số 10 NHTW lớn, hiện chỉ còn NHTW Na Uy (Norges Bank) và Ngân hàng Dự trữ Australia (RBA) là vẫn chưa cắt giảm lãi suất. Theo đó hiện Norges Bank vẫn đang duy trì lãi suất ở mức cao nhất 16 năm là 4,5% trong khi RBA vẫn giữ nguyên lãi suất ở mức cao nhất 12 năm là 4,35%.

Tuy nhiên NHTW Nhật Bản (BoJ) mới là “hiện tượng lạ” khi hiện là NHTW lớn duy nhất trên thế giới vẫn đang “một mình một ngựa” trên con đường thắt chặt tiền tệ. Mặc dù giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp cuối năm, song theo các nhà phân tích, nguyên nhân chủ yếu do BoJ muốn nắm bắt thêm dữ liệu tiền lương vào mùa xuân năm tới. Vì thế nên khả năng cơ quan này tăng thêm lãi suất vào tháng 1 là khá cao.

Tốc độ sẽ chậm lại

Theo những tín hiệu phát đi từ các NHTW lớn trên thế giới, giới chuyên gia nhận định, chu kỳ nới lỏng vẫn sẽ tiếp diễn trong năm nay, thậm chí sẽ có thêm một số cái tên mới. Theo đó RBA đang được kỳ vọng có thể cắt giảm lãi suất 25 điểm vào tháng 2, trong khi động thái này của Norges Bank được dự báo sẽ diễn ra vào tháng 3.

Tuy nhiên tốc độ nới lỏng của các NHTW có thể sẽ chậm lại do lo ngại lạm phát cao có thể quay trở lại nếu nhưng những chính sách thuế quan của ông Donald Trump được thực thi.

Điều đó thể hiện rõ trong quan điểm của Fed. Phát biểu tại buổi họp báo sau quyết định cắt giảm lãi suất hôm 18/12, Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết, việc cắt giảm thêm lãi suất sẽ phụ thuộc vào tiến triển hơn nữa trong việc hạ thấp lạm phát vẫn ở mức cao. Mặc dù cho biết Fed vẫn tự tin rằng áp lực giá sẽ tiếp tục giảm bớt, ông cũng thừa nhận rằng các nhân viên và các nhà hoạch định chính sách của Fed đang cố gắng đánh giá xem các mức thuế quan, thuế suất thấp hơn và hạn chế nhập cư theo kế hoạch của ông Donald Trump có thể ảnh hưởng đến chính sách như thế nào.

“Một số người đã thực hiện một bước rất sơ bộ và bắt đầu đưa các ước tính có điều kiện cao về tác động kinh tế của các chính sách vào dự báo của họ tại cuộc họp này”, Powell cho biết về dự báo cao hơn cho cả tăng trưởng và lạm phát vào năm 2025 của Fed.

Theo đó, trong bản cập nhật dự báo kinh tế được đưa ra sau cuộc họp, Fed đã nâng nhẹ dự báo tăng trưởng năm 2025 của kinh tế Mỹ lên mức 2,1%, song tỷ lệ lạm phát trung bình vào cuối năm 2025 cũng được nâng lên mức 2,5%, cao hơn so với mức 2,1% được đưa ra hồi tháng 9. Các nhà hoạch định chính sách cũng nâng ước tính về lãi suất trung bình dài hạn lên mức 3,0% thay vì mức 2,9% như dự báo trước đó.

“Tôi nghĩ chúng ta đang ở một vị thế tốt, nhưng tôi nghĩ từ đây sẽ là một giai đoạn mới và chúng ta sẽ thận trọng về việc cắt giảm thêm nữa”, Powell cho biết tại buổi họp báo.

Đồ thị điểm (dot plot) tháng 12 của Fed cũng cho thấy, các quan chức Fed dự kiến họ sẽ chỉ thực hiện hai lần cắt giảm lãi suất, mỗi lần 25 điểm cơ bản, trong năm 2025, thấp hơn tới 50 điểm cơ bản so với dự đoán của các quan chức Fed hồi tháng 9.

Quan điểm thận trọng của Fed đã nhận được sự hưởng ứng của các NHTW lớn khác. Chẳng hạn như ECB, phát biểu tại buổi họp báo sau quyết định cắt giảm thêm lãi suất 25 điểm cơ bản hôm 12/12, Chủ tịch ECB Christine Lagarde cảnh báo, lạm phát trong khu vực vẫn ở mức cao không thoải mái và cơ quan này vẫn chưa chiến thắng hoàn toàn trước tình trạng tăng giá quá mức. Tương tự, Riksbank dùng vẫn cắt giảm lãi suất 25 điểm tại cuộc họp chính sách cuối năm, nhưng cho biết hiện họ thấy lý do để thận trọng hơn về việc cắt giảm lãi suất vào đầu năm 2025.

Trong khi Norges Bank vẫn giữ nguyên lãi suất chính sách ở mức cao nhất trong 16 năm là 4,50% và nhấn mạnh rủi ro về một cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. “Thuế quan cao hơn có thể sẽ làm giảm tăng trưởng toàn cầu, nhưng những tác động đối với triển vọng giá cả ở Na Uy vẫn chưa chắc chắn”, cơ quan này cho biết.

NHTW Anh cũng tỏ ra thận trọng khi giữ nguyên lãi suất chính ở mức 4,75% tại cuộc họp cuối năm và cho biết họ cần phải tuân thủ cách tiếp cận dần dần hiện tại để cắt giảm lãi suất. “Với sự bất ổn gia tăng trong nền kinh tế, chúng tôi không thể cam kết khi nào hoặc cắt giảm bao nhiêu lãi suất trong năm tới”, Thống đốc BoE Andrew Bailey cho biết.