Cần chế tài mạnh hơn đối với hành vi quảng cáo sai sự thật

Mới đây, Hằng Du Mục, Quang Linh Vlogs đã phải tổ chức “họp báo”, giải thích và xin lỗi về việc thổi phồng, quảng cáo không đúng sự thật sản phẩm. Trước đó, bộ đôi người nổi tiếng này cũng vướng phải lùm xùm quảng cáo sản phẩm yến sào được làm từ yến nguyên chất sai sự thật, bị dư luận và những người kinh doanh trong ngành phản ánh. Họ đã phải đứng ra nhận trách nhiệm, đăng bài giải thích đính chính trên mạng xã hội.

Hiện nhiều cơ quan chức năng đã nhanh chóng vào cuộc hành động sau khi ghi nhận phản ánh từ công chúng đối với các hành vi của những người nổi tiếng kể trên. Cụ thể, Sở Văn hóa và Thể thao TP. Hồ Chí Minh sẽ phối hợp liên ngành để rà soát và xử lý nghiêm các trường hợp quảng cáo sai sự thật. Cục Phát thanh - Truyền hình và Thông tin điện tử đã xử phạt Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục, đồng thời nhắc nhở hoa hậu Thùy Tiên. Ủy ban Cạnh tranh quốc gia (Bộ Công Thương) cũng đã tiến hành kiểm tra và xác minh thông tin.

Đây không phải lần đầu tiên các KOL (Key Opinion Leader - người có sức ảnh hưởng, thường là chuyên gia hoặc người nổi tiếng), KOC (Key Opinion Consumer - người tiêu dùng có sức ảnh hưởng lớn trên thị trường) quảng cáo bán hàng không đúng sự thật.

Nâng cao chế tài xử phạt, ngăn ngừa hành vi quảng cáo sai sự thật từ người nổi tiếng

Trước đó, vào năm 2021 - NSND Hồng Vân từng quảng cáo viên sủi Shioka có công dụng “tiêu tan u nang, khối u sẽ từ từ xẹp đi…”. Nhưng thực chất khi kiểm tra chất lượng đây chỉ là thực phẩm chức năng. Nghệ sĩ này đã phải xin lỗi trên trang cá nhân. Tương tự vào năm 2023, NSƯT Cát Tường giới thiệu sữa Diasure “trị dứt tiểu đường”, nhưng sau nhiều tháng im lặng trước chỉ trích, cô đã phải đăng video công khai xin lỗi, thừa nhận sai lầm, cam kết không tái phạm và sẵn sàng bù đắp thiệt hại cho người mua hàng.

Có thể thấy tình trạng người nổi tiếng đặt lợi nhuận lên trên uy tín, trách nhiệm với cộng đồng vẫn tiếp tục diễn ra gây bức xúc trong xã hội. Trong thời đại số, sức lan tỏa của thông tin là vô cùng lớn trên không gian mạng, đặc biệt là các nền tảng mạng xã hội. Cũng bởi vậy nên nhiều nhãn hàng sẵn sàng chi số tiền lớn cho các nghệ sĩ, người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội để quảng cáo sản phẩm. Tình hình đó đòi hỏi các cơ quan chức năng cần đưa ra chế tài mạnh mẽ hơn và mang tính răn đe để bảo vệ quyền lợi, sức khỏe của người tiêu dùng.

Luật sư Trần Tuấn Anh, Giám đốc Công ty Luật Minh Bạch cho biết, tại các quy định pháp luật hiện hành đã có các hình phạt bổ sung bên cạnh hình phạt tiền như buộc gỡ bỏ, xóa các nội dung quảng cáo sai sự thật; cải chính thông tin và xin lỗi công khai. Các quy định trên cũng cấm người vi phạm tham gia hoạt động quảng cáo từ 1 đến 3 năm khi thuộc những trường hợp nghiêm trọng hoặc tái phạm; cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm. Theo vị luật sư này, người quảng cáo sai sự thật nên bị cấm phát sóng, hoặc không được tham gia quảng cáo theo quy định của pháp luật và chính sách của các nền tảng mạng xã hội.

Trong khi đó, Luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng Luật sư Chính pháp Hà Nội cho rằng, quảng cáo sai sự thật là hành vi vi phạm pháp luật nên người thực hiện hành vi này sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý. Hành vi quảng cáo sai sự thật của bất kỳ tổ chức, cá nhân nào cũng sẽ gây ra những hệ lụy trong môi trường kinh doanh, làm nhiễu loạn thị trường, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng. “Với những người nổi tiếng thì hành vi quảng cáo sai sự thật là tiếp tay cho hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng và các hoạt động gian lận thương mại. Hành vi này sẽ gây ra nhiều thiệt hại cho xã hội, cho người tiêu dùng và đặc biệt là cho người hâm mộ của họ. Bởi vậy, trách nhiệm pháp lý cần được đặt ra nghiêm khắc hơn so với các trường hợp vi phạm khác”, vị luật sư nhấn mạnh.

Theo một số chuyên gia, các doanh nghiệp cũng phải đảm bảo thông tin chính xác khi đưa sản phẩm ra thị trường qua các nền tảng. Nội dung trên cũng nằm trong các quy định tại Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, yêu cầu tổ chức, cá nhân kinh doanh phải cung cấp đầy đủ thông tin về sản phẩm, dịch vụ. Khi sử dụng bên thứ 3 để quảng bá, cả doanh nghiệp lẫn bên thứ 3 đều phải chịu trách nhiệm nếu thông tin gây hiểu lầm cho khách hàng.

Cùng với đó, chính các nền tảng thương mại điện tử cũng phải nâng cao trách nhiệm kiểm soát nội dung được đăng tải hay livestream, tạo ra một môi trường minh bạch, rõ ràng và bảo đảm quyền lợi của tất cả các bên liên quan. Đồng thời, phải làm tốt vai trò trung gian, giải thích về chất lượng, giá cả và các thông tin hàng hóa được bày bán trong các phiên livestream, qua đó giúp người mua nâng cao hiểu biết và an tâm khi mua hàng.