Cầu vẫn yếu, khả năng hấp thụ vốn kém

Sau biến cố, sản xuất đã trở lại bình thường

Tình hình kinh tế vẫn tiếp tục có những chuyển biến tích cực, nhưng tốc độ chậm. Sau khó khăn nhiều DN đã ổn định hoạt động trở lại. Các chỉ số kinh tế vĩ mô vừa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH&ĐT) thống kê cho thấy, xu hướng phục hồi vẫn được duy trì. Đặc biệt, những ngày gần đây tuy đã xảy ra những biến cố gây rối của một số phần tử lợi dụng biểu tình bày tỏ thái độ yêu nước trước hành động xâm phạm chủ quyền biển đảo Việt Nam, ảnh hưởng lớn đến hàng nghìn DN, nhưng với chính sách hỗ trợ kịp thời của Chính phủ, những DN này vẫn vừa tiếp tục sản xuất, vừa khắc phục tổn hại.

Trên đây là những thông tin được nêu ra tại Hội nghị Giao ban sản xuất - kinh doanh tháng 5 giữa các bộ, ngành, địa phương và các tập đoàn kinh tế Nhà nước, tổ chức ngày 27/5/2014, tại Hà Nội.

Ngân hàng không thể lơi là với rủi ro tín dụng

Báo cáo tại Hội nghị, ông Phú Hữu Minh – Phó giám đốc Sở KH&ĐT Bình Dương cho biết, hơn 800 DN ở tỉnh bị ảnh hưởng lớn do người lao động bị lợi dụng kích động đập phá nhà máy. Tuy nhiên, dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và được các bộ, ngành chức năng hỗ trợ DN khắc phục hậu quả, các nhà máy đã sản xuất trở lại. Đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, trong các ngày 13-16/5, do biến cố ở các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Hà Tĩnh… hoạt động xuất nhập khẩu bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, ngay sau đó các hoạt động xuất nhập khẩu đã trở lại nhịp độ.

Ông Hoàng Thịnh Lâm – Phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch tổng hợp (Bộ Công Thương) cho biết, theo khảo sát của Bộ, các DN ở Đồng Nai, Bình Dương, Hà Tĩnh đã vừa tiếp tục sản xuất, xuất khẩu đơn hàng theo đúng tiến độ, vừa khắc phục hậu quả dưới sự hỗ trợ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Các bộ, ngành, địa phương đã khẩn trương thực hiện các giải pháp hỗ trợ DN, nhiều cơ quan làm việc liên tục cả ngày nghỉ.

Báo cáo nhanh tình hình kinh doanh 5 tháng, ông Bùi Hà – Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân (Bộ KH&ĐT) cho biết, trong tháng 5/2014, tình hình sản xuất công nghiệp tiếp tục được cải thiện. Chỉ số sản xuất công nghiệp IIP tháng 5 tăng 2% so với tháng 4 và tăng 5,9% so với cùng kỳ năm 2013, tính chung cả 5 tháng tăng 5,6% so với cùng kỳ năm 2013. Xuất khẩu 5 tháng tăng 15,4% so với cùng kỳ 2013 và nhập khẩu tăng 9,6%. DN FDI vẫn là khu vực xuất khẩu chủ lực và khu vực này đã xuất siêu 3,84 tỷ USD (không kể dầu thô). Tính chung 5 tháng, cả nước vẫn xuất siêu khoảng 1,65 tỷ USD. Tuy nhiên, theo ông Hà lưu ý thì nhập siêu của khu vực DN trong nước ước gần 5,25 tỷ USD...

Tình hình cải thiện nhưng vẫn nhiều DN “ra đi”

Tuy nhiên, tình hình kinh tế nhất là tình hình DN còn rất nhiều khó khăn, do đà phục hồi kinh tế chung vẫn còn chậm và thấp. Trong tháng 5, cả nước có gần 5.500 DN được thành lập mới và 1.131 DN đã ngừng hoạt động trước đây nay đã hoạt động trở lại. Tính chung cả 5 tháng có 31.228 DN mới thành lập, 3.900 DN đã giải thể và 23.900 DN ngừng hoạt động. Ông Hà cho biết: “Qua theo dõi cho thấy, tình hình DN trong nước vẫn còn nhiều khó khăn, số DN buộc phải giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động chưa có chiều hướng suy giảm”.

DN động lực tăng trưởng của nền kinh tế vẫn còn khó khăn – là mối quan tâm, lo ngại của cả nền kinh tế và xã hội. Tuy nhiên, với góc nhìn toàn diện hơn và với sự phân tích khách quan hơn, bà Nguyễn Huyền Dịu (Vụ Chính sách tiền tệ - NHNN) cho rằng, Bộ KH&ĐT cần xem xét kỹ quy mô các DN đã giải thể ngừng hoạt động. “Với 90% DN Việt Nam hiện nay là DNNVV, nếu số DN giải thể, ngừng hoạt động là DN quy mô trung bình của con số 90% này thì đáng phải quan tâm. Nhưng, nếu là những DN nhỏ và rất nhỏ thì có đáng phải quan ngại quá hay không?”. Mặc dù, cùng nhận định xu hướng phục hồi rõ nét, tuy còn chậm và thấp, nhưng bà Huyền Dịu tỏ ra băn khoăn vì báo cáo của ông Bùi Hà - đại diện Bộ KH&ĐT chưa rõ chỉ số tồn kho, tiêu thụ để thấy rõ mức khó khăn của DN.

Theo khảo sát từ địa phương, với các DN, khó khăn lớn hiện nay vẫn là khâu đầu ra cho sản phẩm. Đây chính là nút thắt khiến DN không hấp thụ được vốn, cho dù thời gian qua NHNN đã rất nỗ lực, năng động và tích cực thực hiện các giải pháp giảm lãi suất, đễ hỗ trợ DN, hỗ trợ phục hồi kinh tế, nhưng vốn không ra được. Lãi suất cho vay đã giảm về mức 9-12%/năm – ngang bằng mức lãi suất ở các năm 2005-2006. Thậm chí, với những dự án tốt, lãi suất cho vay chỉ còn 7%/năm. Điều này cho thấy tổng cầu nền kinh tế rất yếu.

Trước tình trạng này, đã xuất hiện không ít ý kiến muốn ngân hàng giảm chuẩn cho vay để DN vay được vốn. Tuy nhiên, theo quan điểm của NHNN và của khá nhiều các chuyên gia kinh tế thì không thể để nợ xấu gia tăng. Bởi một khi hạ chuẩn cho vay đồng nghĩa với rủi ro lớn, nợ xấu gia tăng. Để tăng trưởng tín dụng mà vẫn bảo đảm chất lượng tín dụng, theo bà Nguyễn Huyền Dịu kiến nghị, cần phải đẩy mạnh hoạt động bảo lãnh tín dụng – đây sẽ là giải pháp hỗ trợ DN tiếp cận vốn tốt hơn mà NH không phải hạ chuẩn cho vay. Bà cho biết, mô hình liên kết NH– DN đã khá thành công ở TP. Hồ Chí Minh và hiện đang được mở rộng ở một số tỉnh khác, nên các địa phương cần nỗ lực phát triển sự liên kết theo hướng này.

TS. Cao Sỹ Kiêm – Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam cũng đã nhiều lần đưa ra kiến nghị có cơ chế bảo lãnh cho DNNVV. Đồng thời, ông cũng cho rằng: “Nếu chỉ ngân hàng và DN tự giải quyết sẽ không xong, bởi ngân hàng không thể lơi là với rủi ro tín dụng”.

Linh Đan