Chia sẻ kinh nghiệm để tiến vào cuộc đua AI

Chinh phục cùng lúc nhiều thị trường

Năm 2011, công ty Got It xây dựng một ứng dụng giáo dục, dựa trên mô hình kinh tế chia sẻ, cho phép người dùng chụp ảnh những thắc mắc, như bài giảng, các câu hỏi luyện tập... để tìm kiếm những sự giải đáp. Ông Trần Việt Hùng, nhà sáng lập và CEO Got It cho biết, đơn vị đã huy động được hơn 20 triệu USD từ các quỹ đầu tư nổi tiếng và tiếp tục “gây sốt” khi ra mắt một công cụ mới dựa trên nền tảng AI là MathGPT. Vào tháng 10/2024, MathGPT đã được thử nghiệm tại hơn 30 trường cao đẳng cộng đồng tại Mỹ. Tính đến đầu năm 2025, giáo viên toán của một số trường đại học ở bang California đã ứng dụng MathGPT tại hơn 50.000 buổi dạy. Các phản hồi từ người dùng cho thấy sự cải thiện đáng kể về điểm số sau quá trình trải nghiệm. Hiện ứng dụng này đang chinh phục nhiều nước khác trên thế giới như Thụy Sĩ, Thụy Điển…

Trong khi đó, Filum lại nỗ lực xây dựng nền móng vững chắc tại Việt Nam trước khi tiến ra thị trường quốc tế. Ông Trần Văn Viển-nhà đồng sáng lập và CEO Filum chia sẻ, Filum đã xây dựng nền tảng quản trị trải nghiệm Filum CX Platform, với công nghệ cốt lõi là AI tạo sinh (GenAI) vào đầu năm 2023. Hệ thống này có thể lắng nghe, phân tích và phản hồi nhanh chóng trên từng điểm chạm với khách hàng - từ đánh giá, phản hồi trên mạng xã hội, đến các kênh chat và tổng đài. Năm 2024, giải pháp này của Filum xuất sắc giành hai giải thưởng: “Excellence Innovation Award” và “Impact Innovation Award” trong khuôn khổ Chương trình đổi mới sáng tạo quốc tế Shinhan Innoboost 2024. Đầu năm 2025, startup này đạt được thỏa thuận nhận hơn 1 triệu USD vốn đầu tư. Các doanh nghiệp như Shinhan Bank, Rạng Đông, The Face Shop, Beauty Box... đã triển khai Filum để tối ưu hóa trải nghiệm, nâng cao hiệu suất dịch vụ và gia tăng sự hài lòng của khách hàng. Sắp tới, startup về AI này sẽ mở rộng ra thị trường Đông Nam Á như Thái Lan, Indonesia, Malaysia và Philippines.

Dù có định hướng, thị trường và lĩnh vực khác nhau, nhưng những thành công kể trên là minh chứng rõ nét cho thấy các startup Việt Nam có khả năng vươn xa và chinh phục những thị trường khó tính. Hành trình này cũng được sự trợ giúp không ít từ hỗ trợ của các quỹ đầu tư mạo hiểm. Bà Nguyễn Ngọc Hương Thảo, đại diện Quỹ đầu tư AVV cho biết, các quỹ đầu tư mạo hiểm đã và đang đầu tư vào các startup ứng dụng AI tại Việt Nam trong nhiều năm qua. Riêng với AVV, Quỹ đã bắt đầu đầu tư vào các công ty sử dụng công nghệ AI từ năm 2016. Trong đó, hơn 30% công ty sử dụng AI làm công nghệ cốt lõi. Đặc biệt, riêng trong năm 2024, 50% số công ty mà AVV đầu tư đã tích hợp AI vào các yếu tố quan trọng trong sản phẩm và vận hành. AVV cho biết, Việt Nam sở hữu rất nhiều lợi thế để tiếp tục thu hút vốn đầu tư vào các startup ứng dụng AI. Nguồn nhân lực kỹ sư công nghệ là lợi thế lớn, với đội ngũ kỹ sư dồi dào, trình độ chuyên môn cao và chi phí nhân sự cạnh tranh, giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà khởi nghiệp trong và ngoài nước.

Các startup AI Việt Nam đang nỗ lực để khẳng định vị thế của mình ở thị trường trong nước và quốc tế

Để nâng cao khả năng cạnh tranh

Tuy nhiên, để cạnh tranh được với các đối thủ quốc tế, các startup AI Việt Nam cần nhiều ý tưởng hay và nguồn tài chính vững vàng cho nghiên cứu và phát triển (R&D). Do vậy, ông Lê Thọ Bình, Phó chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam cho rằng, Chính phủ cần đẩy mạnh đầu tư cho các trung tâm nghiên cứu AI và khuyến khích các doanh nghiệp lớn, startup công nghệ tham gia nghiên cứu công nghệ lõi. Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác quốc tế để học hỏi và nhận chuyển giao công nghệ từ những nước đi trước, đặc biệt trong các lĩnh vực AI tiên tiến. Cùng với đó, cần có các chính sách thúc đẩy hệ sinh thái startup AI; tập trung đào tạo nguồn nhân lực; ứng dụng AI vào các bài toán đặc thù của Việt Nam...

Bên cạnh đó, theo các chuyên gia, các nhà đầu tư mạo hiểm với vai trò những “người dẫn đường” giàu kinh nghiệm cần chia sẻ nhiều hơn những bí quyết giúp các startup AI Việt Nam thành công và cách thức để Việt Nam thúc đẩy hơn nữa sự phát triển trong lĩnh vực đang rất “hot” này.

Ông Phạm Tuấn Hiệp, Giám đốc quản lý Quỹ BK Fund chia sẻ, để kiểm định xem mô hình kinh doanh của một startup có phù hợp hay không, các quỹ đầu tư, bao gồm cả BK Fund, thường dựa vào 3 nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất là khả năng mô hình kinh doanh có thể tái lập quy trình và kết quả ở quy mô lớn hay không; thứ hai là mô hình có tiềm năng mở rộng hiệu quả hay không và thứ ba là mô hình có khả năng tạo lợi nhuận bền vững trong tương lai hay không. Ngoài ra, một tiêu chí quan trọng khác là xem startup đã chuẩn bị kế hoạch và sẵn sàng cho các vòng gọi vốn tiếp theo hay chưa. Đây là yếu tố đặc biệt cần thiết khi đầu tư vào các giai đoạn sớm, để đảm bảo rằng startup có lộ trình phát triển rõ ràng và tiềm năng thu hút nguồn vốn dài hạn; đồng thời cũng là một trong những tiêu chí quan trọng khi Quỹ tham gia đầu tư và ươm tạo các startup AI. Ngoài ra, nếu các startup AI tại Việt Nam chỉ tập trung phục vụ thị trường nội địa, điều này có thể trở thành hạn chế. Nguyên nhân là tiếng Việt – ngôn ngữ chính được sử dụng tại đây – không phải ngôn ngữ phổ biến toàn cầu, nên các sản phẩm phát triển ở Việt Nam có thể gặp khó khăn khi mở rộng ra thị trường quốc tế (go global). Do vậy, để có thể vươn xa, các startup cần định hướng từ đầu để cạnh tranh ở tầm quốc tế.

Ngoài ra, đại diện Quỹ đầu tư AVV chia sẻ thêm, yếu tố tiên quyết để thu hút nhiều nhà đầu tư vào lĩnh vực AI là xây dựng một hệ sinh thái startup mạnh. Để đạt được điều này, cần tập trung vào 3 khía cạnh quan trọng: phát triển nhân tài, định hướng thị trường của startup, và chính sách từ Nhà nước. Trong đó, Việt Nam cần đầu tư vào giáo dục và đào tạo chuyên sâu về AI, đồng thời tạo điều kiện để thu hút nhân tài quốc tế. Các startup cần tập trung xây dựng sản phẩm hướng tới thị trường đủ lớn và có tiềm năng mở rộng ra thị trường quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng để thu hút các quỹ đầu tư mạo hiểm, bởi sản phẩm chỉ nhắm vào thị trường quá ngách hoặc mang tính nội địa quá cao sẽ khó mở rộng quy mô và thiếu sức hấp dẫn với nhà đầu tư. Đặc biệt, chính sách hỗ trợ từ Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho các startup AI phát triển. Các chính sách như ưu đãi thuế, giảm rào cản pháp lý, hỗ trợ tài chính sẽ khuyến khích khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo.