Chọn theo nhóm ngành hay lựa chọn cổ phiếu cho hiệu quả

Thời điểm khó khăn

Đánh giá về tăng trưởng quý III/2022 của các doanh nghiệp không được như dự báo, bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc Khối Phân tích, Công ty CP Chứng khoán VNDIRECT cho biết, theo Tổng cục Thống kê, 85% doanh nghiệp khá tích cực về triển vọng kinh doanh của quý III/2022, trong khi chỉ có 15% cảm thấy lo ngại.

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện nay khi doanh nghiệp đã bắt đầu công bố kết quả kinh doanh, đa phần là kết quả quả kinh doanh phù hợp với bối cảnh hiện tại và rất ít nhóm ngành hay là doanh nghiệp nào ghi nhận mức tăng trưởng vượt so với kỳ vọng.

Lý giải điều đó thì ngoài những yếu tố tích cực như tiêu dùng phục hồi hay giá hàng hóa, nguyên vật liệu bắt đầu giảm, có những yếu tố không mấy tích cực đã dần tác động lên các doanh nghiệp trong quý III/2022.

Thứ nhất, nhu cầu của thế giới đã có xu hướng giảm rõ ràng, lượng đơn đặt hàng từ các thị trường lớn truyền thống của chúng ta như Mỹ và châu Âu đã sụt giảm rất là mạnh từ tháng 7, tháng 8. Thứ hai, các doanh nghiệp bắt đầu chịu áp lực kép bởi tỷ giá và lãi suất đều có xu hướng tăng mạnh hơn từ thời điểm quý III.

Ông Bùi Văn Huy, Giám đốc chi nhánh TP. Hồ Chí Minh, Công ty CP Chứng khoán DSC cho biết, mùa báo cáo kết quả kinh doanh năm nay không thấy nhóm ngành nào có sự tăng trưởng thực sự xuất sắc. Hiện tại bối cảnh thế giới hết sức phức tạp và chu kỳ kinh tế chúng ta đi sau những quốc gia lớn. Ở Mỹ, châu Âu chúng ta nhận thấy những tín hiệu suy thoái đầu tiên thì dần dần chúng ta cũng sẽ ngấm và dần thể hiện vào báo cáo kết quả kinh doanh quý III/2022 như đã thấy. Có lẽ thị trường cũng sẽ phản ánh tiếp trong mùa báo cáo kinh doanh quý IV hoặc sang năm.

Đánh giá hoạt động kinh doanh những nhóm ngành nào đã có dấu hiệu bị ảnh hưởng nhất, ông Huy chia ra làm hai nhóm cổ phiếu: nhóm cổ phiếu theo chu kỳ kinh tế và những nhóm cổ phiếu ít ảnh hưởng của chu kỳ. Những dòng cổ phiếu theo chu kỳ là những nhóm cổ phiếu khi ở một chu kỳ kinh doanh đi lên thì các nhóm ngành này lợi nhuận cực kỳ tốt và ngược lại.

Nhóm ngành đầu tiên kể đến có sự giảm tốc và khả năng giảm tốc sâu là nhóm chứng khoán. Các nhóm thép, nhóm phân bón đều có sự giảm tốc nhất định khi bị ảnh hưởng về giá hàng hóa, thậm chí có nhiều doanh nghiệp báo lỗ. Nhóm ngân hàng quý III/2022 vẫn duy trì được nhu cầu tăng trưởng nhất định, thậm chí là tốt nhưng câu hỏi tương lai có duy trì được nữa hay không thì trong quý IV/2022 và các quý đầu vào năm 2023 triển vọng lợi nhuận sẽ khó hơn. Bởi chi phí huy động bắt đầu tăng dần khi mặt bằng lãi suất bắt đầu tăng.

Bà Trần Thị Khánh Hiền cho biết, có một số ngành đã ghi nhận sự giảm tốc tăng trưởng trong quý III. Nổi bật bật nhất là những nhóm ngành mà liên quan đến xuất khẩu như gỗ, dệt may, điện. Mặc dù sản lượng tiêu thụ điện có xu hướng tăng tích cực khoảng 10% trong cả quý III, tuy nhiên một số doanh nghiệp ghi nhận lỗ do tỷ giá cũng như lỗ do lãi suất. Các doanh nghiệp điện dựa trên những con số công bố đã rơi vào mức giảm trung bình khoảng 10% so với cùng kỳ năm trước. Các doanh nghiệp bất động sản, khu công nghiệp hầu hết đều ghi nhận sự sụt giảm khá mạnh về lợi nhuận.

Vậy những dấu hiệu suy giảm này liệu sẽ kéo dài hay không, bà Hiền cho rằng, trên thế giới yếu tố lo ngại nhất là những dấu hiệu báo hiệu sự suy thoái kinh tế toàn cầu đang đến gần và dần rõ nét hơn. “Tôi cho rằng việc này sẽ kéo dài từ 6 tháng cho đến 1 năm nữa. Một mặt khác, lãi suất và đồng USD có xu hướng tăng gây áp lực lên những doanh nghiệp nào có tỷ lệ đòn bẩy lớn cũng như có sử dụng vốn vay USD nhiều”, bà Hiền trao đổi trong Talk show Phố Tài chính trên VTV8.

Tuy nhiên, bà Hiền cũng cho rằng, thời điểm hiện nay chỉ có nhóm ngành ngân hàng đang có mức tăng trưởng khá là tích cực và vượt hơn so với kỳ vọng. Các các nhóm ngành như bán lẻ hay ô tô, hàng không đều có mức tăng trưởng tốt và phù hợp với kỳ vọng.

Thị trường sẽ đi theo hướng nào

Bà Trần Thị Khánh Hiền cho biết, từ nay đến cuối năm thị trường chứng khoán khó có sự bùng nổ về thanh khoản và cũng khá ít những tín hiệu tích cực hoặc những thông điệp, những thông tin tích cực để hỗ trợ cho đà tăng mạnh mẽ của thị trường. Cũng sẽ khá khó để nói thị trường chứng khoán đã qua thời điểm khó khăn nhất hay chưa. Tuy nhiên, muốn xác định là thị trường đã qua thời điểm khó khăn hay chưa nên tìm câu hỏi là vì sao, những điều gì làm cho nhà đầu tư ảnh hưởng đến tâm lý ở thời điểm hiện nay.

Theo bà Hiền có hai yếu tố. Một là yếu tố về lãi suất thường sẽ gây nên tâm lý tiêu cực cho nhà đầu tư ở hầu hết tất cả các thị trường. Hiện nay lãi suất tiết kiệm đã có có xu hướng tiệm cận mức 8%, thậm chí có một số ngân hàng đã đưa mức lãi suất này lên gần 9%, làm cho kênh đầu tư chứng khoán dường như trở nên không hấp dẫn bằng.

Yếu tố thứ hai liên quan đến một số vi phạm gần đây của các các doanh nghiệp phát hành trái phiếu và những động thái gần đây của của các cơ quan quản lý, thể hiện một nỗ lực lực và quyết tâm tâm của Chính phủ nhằm tăng cường sự minh bạch của thị trường và giúp cho thị trường Việt Nam có thể tự tin bước ra một sân chơi lớn hơn, nhóm các thị trường mới nổi MSCI.

Hai yếu tố này tác động lên thị trường trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn, nhà đầu tư vẫn đi tìm kiếm sự tăng trưởng về mặt lợi nhuận. Khi các doanh nghiệp niêm yết vẫn duy trì cái mức tăng trưởng tốt lập tức nhà đầu tư sẽ có thể đánh giá lại.

Hiện nay, định mức sinh lời của thị trường chứng khoán Việt Nam cộng với cổ tức chỉ ở mức 10%. Nếu so với lãi suất tiết kiệm 12 tháng của các ngân hàng thương mại có vẻ như thị trường chứng khoán không hấp dẫn tại thời điểm hiện nay.

Nhưng nếu nhìn sang năm 2023, cùng với đà tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết dự báo khoảng 15% đến 17%, lúc đó định mức sinh lời của thị trường sẽ tăng lên khoảng 14%-15%. So với suất lãi suất tiết kiệm thì thị trường chứng khoán lại trở nên hấp dẫn.

Nhìn về lâu dài, những yếu tố đang đè nặng lên tâm lý của nhà đầu tư sẽ giảm dần và thị trường chứng khoán vẫn tiếp tục đi lên trong bối cảnh nền kinh tế vẫn có sự ổn định và Việt Nam vẫn là một điểm sáng, thu hút nguồn vốn cả FDI lẫn FII từ nước ngoài.

Chọn theo nhóm ngành hay lựa chọn cổ phiếu cho hiệu quả

Bà Trần Thị Khánh Hiền chia đầu tư làm hai trường phái là trường phái đầu tư cơ bản và đầu tư tìm kiếm câu chuyện tăng trưởng. Ở thời điểm hiện nay khá là thuận lợi đối với các nhà đầu tư cơ bản để tìm kiếm cơ hội tích lũy những doanh nghiệp đầu ngành có sức khỏe tài chính lành mạnh có mô hình kinh doanh bền vững.

Rõ ràng với mức định giá hiện tại các doanh nghiệp này có vẻ như rẻ so với trung bình định giá trong 3 năm vừa qua. Còn đối với những nhà đầu tư tìm kiếm câu chuyện tăng trưởng sẽ khó hơn. Sóng ngành sẽ không rõ nét ở thời điểm hiện nay, thậm chí nhìn sang 2023 sẽ chỉ tập trung ở một số nhóm ngành nhỏ hoặc những câu chuyện cổ phiếu riêng lẻ.

Nếu có thể chọn ra một vài nhóm ngành có câu chuyện tăng trưởng rõ nét trong từ nay đến cuối năm và nhìn sang cả năm 2023 nên chọn nhóm đầu tư công. Bởi với sự nỗ lực của các cơ quan quản lý, đầu tư công sẽ là tâm điểm để thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế và những doanh nghiệp nào được hưởng lợi từ chuỗi giá trị của đầu tư công sẽ là những doanh nghiệp ghi nhận mức tăng trưởng tốt hơn.

Ngoài ra, những nhóm ngành nguyên vật liệu liên quan đến lương thực hoặc năng lượng vẫn sẽ duy trì tới một mức giá khá cao trong trong năm 2023. Và cuối cùng, dù các nhà đầu tư đầu tư theo trường phái nào thì cũng phải tôn trọng kỷ luật đầu tư. Chúng ta đầu tư vì lý do gì thì khi yếu tố đấy nó không tồn tại nữa thì chúng ta phải lập tức thoát khỏi cái khoản đầu tư đấy, phải hạ tỷ lệ sử dụng đòn bẩy đến một cái mức an toàn.