Chủ động tham gia FATCA là cần thiết

Theo số liệu của Cơ quan TTGSNH, tính đến ngày 30/6/2014, hầu hết các TCTD ở Việt Nam đã thực hiện đăng ký và được cấp mã GIIN. Còn theo danh sách được đăng tải trên trang web của IRS vào ngày 2/6/2014, hiện Việt Nam có 104 tổ chức được cấp mã GIIN, bao gồm TCTD và đơn vị phụ thuộc, một số công ty bảo hiểm, chứng khoán, quỹ đầu tư... Các chuyên gia cho rằng, việc đăng ký tham gia FATCA cũng vì lợi ích của chính các TCTD. Vì nếu không thực hiện FATCA sẽ tác động đến hoạt động kinh doanh của chính các TCTD.

Ảnh minh họa

Trên thực tế, các TCTD đang thực hiện hoạt động thanh toán quốc tế đều phải duy trì tài khoản USD tại ít nhất một ngân hàng của Hoa Kỳ. Việc không thực hiện FATCA sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động và sự phát triển các nghiệp vụ thanh toán quốc tế, quan hệ khách hàng và quan hệ đại lý của các TCTD. Cũng vì lý do này, Hoa Kỳ sẽ dễ dàng kiểm soát và tiến hành khấu trừ thuế 30% đối với các khoản thu nhập phát sinh trên tài sản có nguồn gốc từ Hoa Kỳ hoặc bất kỳ thu nhập nào khác có nguồn gốc từ Hoa Kỳ.

Trong trường hợp tổ chức tài chính lựa chọn giải pháp ngừng giao dịch với khách hàng là cá nhân hay tổ chức Hoa Kỳ để tránh bị khấu trừ thuế thì tổ chức đó sẽ lại phải chịu các chi phí liên quan đến việc đóng tài khoản với khách hàng trên cũng như chi phí rà soát khi mở tài khoản cho các khách hàng mới. Đồng thời, các tổ chức này cũng mất cơ hội do mất hoàn toàn các khoản thu từ các khách hàng Hoa Kỳ. Như vậy, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu từ hoạt động thanh toán ở nước ngoài. Do đó, nếu nhiều ngân hàng không nghiêm túc thực hiện sẽ ảnh hưởng đến hình ảnh của các tổ chức tài chính Việt Nam với các đối tác nước ngoài.

Phân tích trên các khía cạnh kinh tế, thương mại và quan hệ song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ cho thấy, không thực hiện FATCA còn ảnh hưởng tới mối quan hệ thương mại kinh doanh giữa Việt Nam với các quốc gia khác đã thực hiện FATCA. Và số lượng các quốc gia này ngày càng lớn lên. Do vậy, việc các TCTD nói riêng, tổ chức tài chính nói chung chủ động thực hiện FATCA được nhận định là cần thiết.

Hiện nay, theo chủ trương của Chính phủ, Việt Nam sẽ thực hiện tuân thủ FATCA dưới hình thức Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Hoa Kỳ ký hiệp định song phương (IGA). Thời gian này, NHNN đang khẩn trương phối hợp với các bộ, ngành để nghiên cứu, đàm phán thực hiện các bước ký kết IGA với Chính phủ Hoa Kỳ. Tuy nhiên, việc Chính phủ Việt Nam ký kết IGA cũng chỉ giúp giảm nhẹ một phần nghĩa vụ cho các TCTD. Về cơ bản, các TCTD vẫn phải thực hiện các nghĩa vụ như trường hợp TCTD chủ động tham gia thỏa thuận FFIs (TCTD đăng ký và được cấp mã GIIN). Do vậy, tại thời điểm hiện nay, khi nghĩa vụ FATCA đã phát sinh từ ngày 1/7/2014, TCTD phải khẩn trương để triển khai tại tổ chức mình nhằm thực hiện nghĩa vụ theo yêu cầu FATCA.

Công văn hướng dẫn số 1818/TTGSNH7 của Cơ quan TTGSNH đã nêu rõ các công việc mà TCTD cần triển khai kể từ ngày 1/7/2014 như phải nhận biết, thu thập thông tin khách hàng để xác định chủ tài khoản có nguồn gốc Hoa Kỳ, thực hiện khấu trừ đối với các chủ tài khoản chống đối và các tổ chức tài chính không tuân thủ FATCA. Tuy nhiên, để việc triển khai, áp dụng FATCA ở TCTD kịp thời, cũng theo khuyến nghị tại văn bản này, TCTD cần phải chủ động nghiên cứu các tài liệu về FATCA thông qua truy cập vào trang web của IRS theo đường dẫn: http://www.irs.gov/Businesses/Corporations/Information-for-Foreign-Financial-Institutions.

Qua phản hồi của một số NHTM, đa số ý kiến đều thừa nhận Đạo luật này khá phức tạp. Chính vì vậy, các ngân hàng đang khẩn trương triển khai thành lập hoặc giao nhiệm vụ cho một số ban chuyên trách như thanh toán quốc tế… nhưng cũng rất thận trọng xúc tiến thực hiện. Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia về FATCA, để có thể thực thi được các nghĩa vụ theo quy định của FATCA, các TCTD cần phải có sự đầu tư đáng kể về nguồn nhân lực, kỹ thuật để nghiên cứu và triển khai FATCA tại tổ chức mình. Qua tìm hiểu được biết, trên thực tế, một số TCTD đã thành lập các đội dự án về FATCA thậm chí từ 2 năm trước để nghiên cứu về FATCA và đưa ra các giải pháp cho TCTD nhằm triển khai các nghĩa vụ liên quan tới FATCA.

Cơ quan TTGSNH khuyến nghị đối với các TCTD chưa đăng ký mã GIIN phải nghiên cứu, cân nhắc tới rủi ro có thể bị khấu trừ 30% thu nhập trên các nguồn thu có nguồn gốc từ Hoa Kỳ do không tuân thủ FATCA. TCTD cần đánh giá rủi ro nếu không tuân thủ FATCA sẽ bị thiệt hại như thế nào để cân nhắc đưa ra quyết định. TCTD phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về những tổn thất có thể xảy ra khi không thực hiện các yêu cầu của FATCA.

Thanh Huyền