Chuyên gia: Lạm phát sẽ đạt đỉnh vào tháng 1/2023

Ba điểm đáng lưu ý của dự báo trên là: Mức lạm phát thường cao trong giai đoạn Tết Nguyên đán, mà năm nay thời điểm đó rơi vào tháng 1/2023; Mức dự báo ông Độ đưa ra thấp hơn chỉ tiêu lạm phát bình quân năm 2023 tăng 4,5% mà Quốc hội giao; Mức dự báo này cũng khá gần với các năm trở lại đây, đều là các năm có biến động mạnh về giá cả.

Điểm lại diễn biến lạm phát năm 2022, PGS.TS. Nguyễn Vũ Việt, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính cho biết, kinh tế thế giới năm qua đã diễn ra với nhiều sự kiện bất ngờ, trong đó xung đột Nga - Ukraine đã khiến cho giá các loại hàng hóa cơ bản trên thị trường thế giới tăng mạnh trong 6 tháng đầu năm.

Cùng với đó, mặc dù mặt bằng giá cả trong nền kinh tế năm 2022 chịu tác động tiêu cực từ xu hướng giá xăng dầu, giá nguyên vật liệu trên thế giới tăng cao, nhưng Việt Nam đã thực hiện một số biện pháp kiểm soát lạm phát nhập khẩu, bao gồm: ổn định tỷ giá USD/VND (chính sách tiền tệ) và giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu (chính sách tài khóa).

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Minh Tiến, Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính cho rằng, năm 2022, kinh tế phục hồi nhanh ở hầu hết các ngành, lĩnh vực; nhu cầu sản xuất hàng hóa phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cùng với tác động của giá hàng hóa thế giới đã đẩy giá hàng hóa và dịch vụ thiết yếu tăng lên nhưng nhìn chung, mặt bằng giá cơ bản được kiểm soát tốt. Chỉ số giá tiêu dùng CPI bình quân năm 2022 tăng 3,15% so với cùng kỳ năm trước, lạm phát cơ bản tăng 2,59%. Công tác điều hành giá, kiểm soát lạm phát đạt mục tiêu Chính phủ và Quốc hội đề ra (dưới 4%).

Kết quả, năm 2022 Việt Nam đã đạt được mục tiêu kép: GDP năm 2022 ước tăng 8,02% so với năm 2021, đạt mức tăng cao nhất trong giai đoạn 2011-2022; lạm phát bình quân năm 2022 chỉ ở mức 3,15% - thấp hơn mục tiêu 4% được Quốc hội giao.

Bước sang năm 2023, kinh tế thế giới dự báo tăng trưởng chậm lại, lạm phát cao tiếp tục kéo dài và khả năng suy thoái kinh tế ngày càng rõ nét hơn, nhất là tại các nền kinh tế lớn, điều này sẽ làm gia tăng rủi ro bất ổn về chính trị, xã hội tại một số quốc gia; cạnh tranh chiến lược, địa chính trị giữa các nước trên thế giới vẫn đang diễn ra căng thẳng; thị trưường tài chính, tiền tệ của các nước đang phát triển đối mặt với nhiều rủi ro; an ninh năng lượng, an ninh lương thực, thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, bão lũ, hạn hán… tiếp tục là các vấn đề cần quan tâm.

Ông Nguyễn Minh Tiến cho rằng, kinh tế nước ta phụ thuộc nhiều vào nguyên vật liệu nhập khẩu nên sẽ phải đối mặt với nguy cơ nhập khẩu lạm phát trước xu hướng tăng giá các mặt hàng nguyên vật liệu, các mặt hàng chiến lược trên thị trường thế giới, rủi ro về tỷ giá.

“Áp lực từ việc lùi thực hiện lộ trình giá thị trường một số mặt hàng Nhà nước quản lý trong thời gian qua cũng sẽ đặt ra các thách thức cho công tác quản lý, điều hành giá ngay từ đầu năm. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ, kích thích kinh tế cũng sẽ có tác động nhất định lên mặt bằng giá cả”, ông Tiến lưu ý.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng nhìn thấy những khó khăn nội tại của nền kinh tế, trong đó việc thực hiện mục tiêu CPI của năm 2023 sẽ không dễ dàng. Cảnh báo này xuất phát từ khó khăn, thách thức của nền kinh tế. Do là nền kinh tế có độ mở cao, liên hệ nhiều với kinh tế thế giới nên những biến động bên ngoài đều có ảnh hưởng lớn đến kinh tế Việt Nam và đến lạm phát, năm 2023 bối cảnh khu vực và quốc tế sẽ tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường.

Ông Long chỉ rõ, lạm phát Việt Nam còn tăng do có độ trễ vì nhập khẩu nhiều; lượng cung tiền lớn hơn theo thời vụ cuối năm 2022; năm 2023, lương cơ bản tăng; đến thời điểm phải chấp nhận tăng giá một số mặt hàng do Nhà nước quản lý (giá điện, y tế, giáo dục...).

Song song với đó, áp lực lãi suất, tỉ giá tăng vẫn còn lớn và đang là thách thức đối với điều hành kinh tế vĩ mô; thu ngân sách cũng sẽ khó khăn do doanh nghiệp còn gặp khó; những chính sách, giải pháp lành mạnh hóa thị trường chứng khoán và bất động sản ít nhiều tác động tiêu cực đến tâm lý thị trường và nhà đầu tư; vấn đề pháp lý, nguồn vốn, thị trường và lao động cho doanh nghiệp cũng cần thời gian để giải quyết..

Tuy nhiên, với góc nhìn tích cực, TS. Nguyễn Đức Độ đưa ra dự báo, các áp lực đối với lạm phát từ các biến số như tiền tệ, tỷ giá hay giá nhiên, nguyên vật liệu nhiều khả năng đã đạt đỉnh trong năm 2022 và sẽ giảm trong năm 2023.

Trên thực tế, lạm phát đã có dấu hiệu hạ nhiệt trong tháng 12/2022, khi lạm phát cơ bản chỉ tăng 0,33% so với tháng trước. Tuy nhiên, áp lực tăng giá điện, giá một số dịch vụ do Nhà nước kiểm soát trong năm 2023 sẽ lớn hơn so với năm 2022, nhưng tác động cụ thể còn phụ thuộc vào thời điểm và mức độ điều chỉnh giá của cơ quan quản lý.

TS. Nguyễn Đức Độ nhấn mạnh, trong thời gian tới, lạm phát so với cùng kỳ tại Việt Nam sẽ có xu hướng giảm dần sau khi đạt đỉnh vào tháng 1/2023 nhờ chính sách tiền tệ thận trọng của NHNN trong năm 2022, cũng như nguy cơ kinh tế thế giới rơi vào suy thoái...

"Mặc dù vậy, nếu việc điều chỉnh giá được thực hiện trong nửa cuối năm 2023 với mức điều chỉnh không quá lớn thì mục tiêu kiểm soát lạm phát khoảng 4,5% hay thậm chí dưới 4% là hoàn toàn khả thi”, ông Độ tin tưởng.