Cơ hội bước vào thời đại tiêu dùng mới
Biến nguy thành cơ
Chủ tịch Hiệp hội gỗ Đồng Kỵ Vũ Quốc Vương cũng là chủ cơ sở sản xuất đồ gỗ gia đình cho biết, làng nghề Đồng Kỵ có khoảng 1.500 hộ gia đình tham gia sản xuất đồ gỗ. Đại dịch Covid-19 khiến sản xuất của các hộ tại địa bàn sụt giảm khoảng 80%. Nếu như trước dịch, bình quân mỗi tháng mỗi hộ sản xuất thu khoảng 1 tỷ đồng, thì hiện tại nguồn thu mỗi tháng chỉ còn khoảng 200 triệu đồng. “Để vượt qua khó khăn này, cũng như tính đến xu hướng tiêu dùng mới của người dân qua mua hàng online, phục vụ thị trường nội địa, Hiệp hội gỗ Đồng Kỵ đã thành lập nhóm trên zalo, viber và facebook, với 179 hộ gia đình sản xuất, hộ chuyên làm thương mại và hộ cung cấp nguyên liệu đầu vào tham gia”, ông Vương cho biết.
Sáng kiến thành nhập nhóm và bán hàng qua mạng cũng xuất hiện tại làng nghề Hữu Bằng, nơi có hơn 2.500 hộ dân làm nghề đồ gỗ. Theo ông Nguyễn Duy Khiêm - Phó Giám đốc Công ty TNHH Hoàng Phát hoạt động sản xuất kinh doanh tại Hữu Bằng, hiện công ty chỉ hoạt động khoảng 30% so với trước dịch. Việc duy trì hoạt động hiện tại của công ty chủ yếu theo phương thức bán hàng online, qua zalo, viber và sản xuất theo các đơn đặt hàng theo các kênh đặt hàng trên các nhóm này.
Sự đứt gãy trong các chuỗi cung ứng xuất khẩu do các hạn chế về cách ly xã hội cho thấy một yêu cầu hết sức cấp bách của các DN trong việc chuyển đổi phương thức bán hàng theo cách truyền thống (offline) theo hình thức bán hàng online. Khảo sát của Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính vừa công bố cho thấy, nếu như tại cuộc khảo sát lần 1 vào đầu tháng 3/2020, chỉ có 3% số DN trả lời có sử dụng nền tảng internet trong bối cảnh đại dịch Covid-19; thì trong khảo sát lần 2 vào đầu trung tuần tháng 4, có tới 52% số DN trả lời có sử dụng nền tảng internet cung cấp dịch vụ trực tuyến như dạy học online, tư vấn online, đẩy mạnh hoạt động marketing và bán hàng.
Thậm chí việc chuyển đổi phương thức bán hàng online đang trở thành điểm tựa cho nhiều DN bứt phá. Như Phúc Sinh Group, việc sớm ứng dụng công nghệ số vào quản trị, sản xuất và giao dịch với khách hàng giúp cho tăng trưởng xuất khẩu trong thời gian qua của công ty đạt đến 120-130%. Đặc biệt hơn là IvyPrep Education đã “biến nguy thành cơ” khi đoạn tuyệt hẳn với mô hình ESL tốn kém chi phí thuê mặt bằng làm cơ sở học, thay vào đó là chuyển ngay sang cung cấp chương trình học trực tuyến và tối ưu hoá các lớp học. Việc này sẽ giúp IvyPrep Education không phải đốt khoảng 300-400 triệu đồng/trung tâm/tháng. Với hàng chục trung tâm, đây là gánh nặng tài chính rất lớn. Sau nhiều khó khăn chuyển đổi ban đầu, đến nay có thể khẳng định IvyPrep đã sống sót.
Cần những bước đi bài bản
Tuy nhiên, câu chuyện chuyển đổi sang việc cung ứng hàng hóa qua online không đơn giản. Với các DN muốn vươn mình xuất khẩu qua online lại càng đòi hỏi một chiến lược kế hoạch tỉ mỉ. Chủ tịch Hiệp hội Chế biến gỗ tỉnh Bình Dương (BIFA) Điền Quang Hiệp cho biết, hiện tại BIFA đang hợp tác với 2 công ty thương mại điện tử lớn nhất toàn cầu Amazon và Alibaba trong việc chuyển đổi hình thức bán hàng. Hai đối tác này đang tiến hành các hoạt động đào tạo cho một số công ty thành viên của BIFA và kỳ vọng trong tương lai các bên sẽ phối hợp để hình thành kênh thương mại online.
Ảnh minh hạ |
Hơn thế để chuyển đổi phương thức bán hàng từ truyền thống sang hình thức online đòi hỏi cần phải có những thay đổi căn bản về dòng sản phẩm, trình độ quản trị DN và tay nghề của người lao động và phát triển cơ sở hạ tầng tốt nhằm thực hiện các giao dịch online, đặc biệt trong khâu thiết kế.
Như với ngành gỗ, ông Điền Quang Hiệp - Chủ tịch BIFA cho biết, đến nay hầu hết các DN trong ngành gỗ vẫn chủ yếu làm công việc gia công chế biến, với mẫu mã thiết kế là do người mua cung cấp. Điều này có nghĩa rằng bản quyền về mẫu mã thiết kế của sản phẩm không thuộc về DN. Trong khi DN không thể thực hiện được hình thức bán hàng online nếu mẫu mã và thiết kế không thuộc bản quyền của mình. Nói cách khác, DN cần phát triển mẫu mã riêng của mình để thực hiện việc chuyển đổi bán hàng online. Để làm được điều này, các DN cần phải đầu tư nguồn lực nhằm đẩy mạnh khâu nghiên cứu và phát triển. Chính phủ cũng cần ưu tiên hỗ trợ phát triển khâu mẫu mã thiết kế, thông qua đẩy mạnh hoạt động này tại các trường đào tạo thiết kế và/hoặc thiết kế các chương trình riêng tập trung phát triển mảng mẫu mã thiết kế.
Chuyển đổi phương thức bán hàng sang hình thức online cũng đòi hỏi một nền tảng công nghệ phát triển, cho phép các DN thực hiện chuyển đổi. Ở góc độ rộng hơn, Chính phủ cần cung cấp nguồn lực để hỗ trợ xây dựng nền tảng công nghệ này. Đây cần được coi là cơ sở hạ tầng cần ưu tiên phát triển nhằm thúc đẩy mở rộng thương mại. Bên cạnh đó, Chính phủ và các hiệp hội cũng cần đẩy mạnh khâu truyền thông nhằm chỉ ra xu hướng thương mại online này cho các DN trong ngành, từ đó giúp cho các DN thực hiện các hoạt động thay đổi cần thiết, nhằm đáp ứng với các yêu cầu mới.
Một tin vui đối với DN là mới đây Bộ Công thương đã bắt tay với Amazon để tạo điều kiện cho các DNNVV của Việt Nam có cơ hội được bán trên sàn thương mại điện tử lớn nhất thế giới này. Đây thực sự là cơ hội cho các DNNVV Việt Nam đang tìm kiếm kênh xuất khẩu hàng hóa hiệu quả. Bởi khi hàng hóa được đưa lên trên Amazon, DN không chỉ bán hàng cho các khách hàng nhỏ lẻ, mà thông qua sự hỗ trợ của trang này, DN Việt có thể gặp được các nhà nhập khẩu quốc tế để xuất khẩu hàng hóa với số lượng lớn.