Còn cơ hội cho ô tô nội
“Chúng tôi đề nghị phát triển ngành công nghiệp ô tô của Công ty Trường Hải thành ngành kinh tế động lực của vùng có tác dụng lan tỏa ra các ngành khác”, ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT CTCP Ô tô Trường Hải (Thaco) đề xuất tại Diễn đàn Kinh tế miền Trung hồi tuần trước. Với nhiều thất bại trong nội địa hóa ô tô, đề xuất của ông Dương dường như có rất ít tính thuyết phục.
Kiểm tra xe ở Nhà máy lắp ráp ô tô Trường Hải
Tuy nhiên, Thaco là một trường hợp khác so với nhiều DN còn lại, khá thành công trong lĩnh vực kinh doanh của mình nhiều năm nay.
Chiếm hơn 31% thị phần trong Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), Thaco đang dẫn đầu thị trường. Đây cũng là DN đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam sản xuất đầy đủ 3 dòng xe tải, bus và du lịch với tỷ lệ nội địa hóa cao nhất: 40-46% đối với xe bus; 30-35% đối với xe tải; 18-20% đối với xe du lịch.
Thành lập từ năm 1997, đến năm 2003 Thaco tiên phong xây dựng Khu kinh tế mở Chu Lai (tỉnh Quảng Nam). Sau hơn 10 năm hoạt động, gần 9.000 tỷ đồng vốn đầu tư đổ vào đây đã hình thành nên một khu phức hợp cơ khí ô tô Chu Lai - Trường Hải trên diện tích gần 600 ha với hơn 20 công ty, nhà máy.
Trong đó, 4 nhà máy lắp ráp ô tô, 8 nhà máy sản xuất linh kiện, phụ tùng cùng các đơn vị hỗ trợ hiện đang hoạt động, bao gồm trường nghề, trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D), các DN giao nhận vận chuyển (vận tải biển, cảng biển, vận tải đường bộ…).
Chu Lai - Trường Hải trở thành trung tâm sản xuất ô tô và công nghiệp hỗ trợ mang tầm cỡ khu vực, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu để dẫn đầu thị trường Việt Nam và xuất khẩu sang khu vực AFTA. Thaco đã khẳng định hiệu quả mô hình chính sách kinh tế mở của Khu kinh tế mở Chu Lai và những hỗ trợ của chính quyền các cấp nhằm khai thác và phát huy các tiềm năng, thế mạnh của miền Trung, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh bền vững, hướng tới trở thành vùng kinh tế động lực của cả nước.
“Trong điều kiện sản lượng thị trường Việt Nam tương đối thấp, kinh nghiệm của chúng tôi là làm công nghiệp hỗ trợ bắt đầu từ những sản phẩm đơn giản, theo phương châm chuyên biệt để hiệu quả và kết hợp tạo lợi thế. Khi sản lượng đủ lớn, chúng tôi chuyển sang xây dựng thành các nhà máy chuyên biệt, kết hợp với sự hợp tác, chuyển giao công nghệ có hiệu quả của các đối tác trong và ngoài nước”, ông Dương Chia sẻ.
Mặt khác, Thaco phát triển công nghiệp theo cách kết hợp đầy đủ các yếu tố hỗ trợ, từ đào tạo công nhân và cán bộ kỹ thuật qua trường cao đẳng nghề, dịch vụ cơ điện, logistics, cảng biển, đầu tư xây dựng… thành chuỗi giá trị trong một khu phức hợp hỗ trợ cho nhau trong mối liên kết chặt chẽ, xuyên suốt và chủ động sáng tạo…
Tuy nhiên, dù khá thành công với chiến lược nội địa hóa ô tô, nhưng theo ông Dương, để DN trong nước có thể tiếp tục cạnh tranh tốt với các DN nước ngoài, trong bối cảnh hội nhập khu vực đến gần thì chính sách của Nhà nước cần mở đường cho khối sản xuất. Ông Dương đề xuất, tại vùng kinh tế trọng điểm miền Trung cần được xây dựng khu công nghiệp cơ khí ô tô như một trong ba khu công nghiệp trọng điểm cơ khí ô tô của cả nước. Khu công nghiệp này nên phát triển từ Khu phức hợp cơ khí ô tô Chu Lai - Trường Hải.
Bên cạnh đó, cần tạo ra cơ chế chính sách để phát triển khu công nghiệp này tập trung vào các loại xe nông dụng nhỏ đa chức năng đáp ứng nhu cầu ở nông thôn và miền núi, các xe khách tầm trung, tầm ngắn cho các địa phương và đô thị, xe chuyên dùng có nhu cầu cao ở thị trường trong nước.
Đặc biệt đối với xe con dưới 9 chỗ, cần có chính sách đặc thù để thu hút nhà đầu tư nước ngoài và bảo hộ sản xuất lắp ráp trong nước. “Cần duy trì ngành sản xuất lắp ráp ô tô làm cơ sở để phát triển và tạo ra mối liên kết với các ngành khác, làm động lực phát triển kinh tế vùng”, ông Dương khuyến nghị.
Công Thái