COP26 giới hạn sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5oC

Bước ngoặt lịch sử

Theo đó Thỏa thuận khí hậu Glasgow (Glasgow Climate Pact) khẳng định lại mục tiêu của Hiệp định Paris năm 2015 là giới hạn sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5oC so với thời kỳ tiền công nghiệp nhằm tránh những tác động xấu nhất của biến đổi khí hậu.

Mục tiêu này đòi hỏi phải cắt giảm lớn lượng khí thải CO2 một cách nhanh chóng và bền vững, bao gồm giảm 45% lượng phát thải CO2 vào năm 2030 so với mức năm 2010 và về 0 vào khoảng giữa thế kỷ, cũng như giảm sâu phát thải các khí nhà kính khác.

Toàn cảnh một phiên họp của Hội nghị lần thứ 26 Các bên tham gia COP 26 tại Glasgow, Scotland (Vương quốc Anh) ngày 11/11. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Các nhà khoa học nói rằng nếu nhiệt độ toàn cầu vượt quá mức tăng 1,5oC sẽ khiến mực nước biển dâng cao và các thảm họa bao gồm hạn hán tàn khốc, các cơn bão khủng khiếp và cháy rừng còn tồi tệ hơn nhiều so với những gì mà thế giới đang phải gánh chịu.

Tuy nhiên thỏa thuận cũng thừa nhận rằng các các cam kết quốc gia được thực hiện cho đến nay là cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính - chủ yếu là carbon dioxide do đốt than, dầu và khí đốt - sẽ chỉ giới hạn mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu ở mức 2,4oC.

Bên cạnh đó Thỏa thuận cũng bao gồm một nội dung quan trọng, kêu gọi “giảm dần điện than không sử dụng công nghệ thu giữ carbon và trợ cấp nhiên liệu hóa thạch không hiệu quả”. Đây là được xem là bước ngoặt lớn bởi COP26 là Hội nghị đầu tiên kêu gọi cắt giảm nhiên liệu hóa thạch, một trong những nguyên nhân chính gây ra sự nóng lên toàn cầu.

Tuy nhiên, theo Chủ tịch COP26 Alok Sharma, không có quyền phủ quyết nào từ gần 200 phái đoàn quốc gia, từ các siêu cường sử dụng nhiên liệu than và khí đốt đến các nhà sản xuất dầu mỏ. Mặc dù vậy, thỏa thuận cuối cùng cũng có đôi chút thay đổi so với bản dự thảo trước đó khi mà bản dự thảo yêu cầu “loại bỏ” điện than.

Bình luận về vấn đề này, Jennifer Morgan - Giám đốc điều hành của nhóm chiến dịch Greenpeace cho rằng: “Họ đã thay đổi một từ nhưng không thể thay đổi tín hiệu phát ra từ COP rằng kỷ nguyên than đang kết thúc”.

Cần hành động quyết liệt

Hiệp ước yêu cầu các quốc gia vào cuối năm 2022 phải "xem xét lại và củng cố" các mục tiêu cắt giảm khí thải năm 2030, “có tính đến các hoàn cảnh quốc gia khác nhau", để thực hiện mục tiêu hạn chế gia tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức "dưới 2oC" hoặc 1,5oC theo Hiệp định Paris. Đây cũng là một bước tiến bởi theo các thỏa thuận khí hậu trước đây, các quốc gia được yêu cầu đệ trình các kế hoạch này 5 năm một lần.

Hiệp ước cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải huy động tài trợ khí hậu từ mọi nguồn để đạt mức cần thiết nhằm hiện thực hóa các mục tiêu của Hiệp định Paris, bao gồm việc tăng đáng kể hỗ trợ cho các nước đang phát triển, vượt quá 100 tỷ USD mỗi năm; đồng thời thúc giục các nước phát triển khẩn trương hoàn thành mục tiêu 100 tỷ USD đã cam kết cũng như mục tiêu đến năm 2025, và nhấn mạnh tầm quan trọng của tính minh bạch trong việc thực hiện cam kết của các nước này…

“Đó là một bước đi quan trọng nhưng vẫn chưa đủ. Chúng ta phải đẩy nhanh hành động vì khí hậu để duy trì mục tiêu hạn chế nhiệt độ toàn cầu tăng lên 1,5oC”, Tổng thư ký Liên Hợp quốc António Guterres cho biết trong một tuyên bố video được công bố vào cuối Hội nghị COP26. Ông cho rằng đã đến lúc “chuyển sang chế độ khẩn cấp”, chấm dứt trợ cấp nhiên liệu hóa thạch, loại bỏ dần than đá, định giá carbon, bảo vệ các cộng đồng dễ bị tổn thương và thực hiện cam kết tài trợ khí hậu trị giá 100 tỷ USD.

Chủ tịch COP26 cũng cho biết, mục tiêu giới hạn mức độ nóng lên toàn cầu ở mức 1,5oC “sẽ chỉ tồn tại nếu chúng ta giữ lời hứa của mình. Nếu chúng ta chuyển các cam kết thành hành động nhanh chóng...”. “Bây giờ chúng ta phải đảm bảo rằng chương tiếp theo thể hiện sự thành công của các cam kết mà chúng ta đã long trọng thực hiện cùng nhau trong Hiệp ước Khí hậu Glasgow”, ông nói.