Đặc sản "tiểu hổ":  Vấn nạn tại Việt Nam

Ngày 12/8/2020 - FOUR PAWS và Tổ chức Thay đổi vì động vật đã công bố kết quả điều tra và cho thấy mức độ nghiêm trọng về hoạt động buôn bán thịt mèo trái phép ở Việt Nam. Theo đó, việc buôn bán và tiêu thụ thịt chó ở châu Á ngày càng được bàn thảo công kha nhưng buôn bán thịt mèo cũng tàn bạo không kém lại ít được quan tâm.

Mỗi năm, ở Việt Nam ước tính có khoảng một triệu con mèo bị buôn bán và giết mổ dã man. Thịt mèo được gọi là "Tiểu Hổ”, trước đây chỉ tập trung phía Bắc nhưng nay phổ biến trên toàn quốc. Đây không chỉ là mối đe dọa đối với quyền lợi động vật, mà còn làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh dại và các bệnh lây truyền với sức khỏe con người. Do đó, Tổ chức phúc lợi động vật toàn cầu và Tổ chức Thay đổi vì động vật kêu gọi chính phủ Việt Nam khôi phục các luật trước đây, nghiêm cấm việc buôn bán thịt mèo, đồng thời thực thi và củng cố các luật hiện hành để bảo vệ sức khỏe con người và động vật, cũng như bảo vệ vật nuôi của người dân không bị đánh cắp.

Việc săn bắt, giết mổ và tiêu thụ mèo là bất hợp pháp ở Việt Nam cho đến tháng 1 năm 2020. Tuy nhiên, luật này đã bị thu hồi cộng với nhu cầu thịt mèo tăng cao đã khiến món “đặc sản” vốn phổ biến ở miền Bắc đã lan rộng ra các vùng, đến tận TP Hồ Chí Minh.

Các cuộc điều tra của FOUR PAWS và Tổ chức Thay đổi vì động vật đã xác định Hà Nội và Thái Bình là những điểm nóng về thịt mèo của Việt Nam, với mạng lưới rộng lớn bao gồm hàng trăm nhà hàng, khu vực nuôi nhốt và lò mổ. Theo các tổ chức này, ở Việt Nam không có trang trại nào nuôi mèo để chuyên lấy thịt. “Tại các cửa hàng, chúng tôi phát hiện ra nhiều con mèo có đeo vòng cổ, một dấu hiệu rõ ràng cho thấy chúng là vật nuôi. Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi cũng đã gặp nhiều chủ vật nuôi đang tìm kiếm một cách tuyệt vọng những con mèo đã bị đánh cắp của họ.” Tiến sĩ Katherine Polak, bác sĩ thú y và là người đứng đầu Chiến dịch Chăm sóc động vật đi lạc của FOUR PAWS ở Đông Nam Á cho biết.

Đối xử tàn ác với động vật: Trộm cắp, vận chuyển, giết mổ

Một số nhà hàng mua động vật trực tiếp từ những kẻ trộm mèo và tự giết mổ chúng tại cơ sở của họ, nhưng đa phần là giao thương với các nhà bán buôn và lò mổ. Theo các cuộc điều tra, các thị trấn ven biển Đà Nẵng và Hội An ở miền Trung Việt Nam – điểm đến phổ biến với du khách trong nước và quốc tế - được coi là khu vực rất quan trọng trong chuỗi cung cấp và phân phối mèo bị trộm cắp.

Trong lò mổ, mèo sẽ thường bị dìm chết, nếu như nó chưa bị chết vì kiệt sức, đau tim hoặc những chấn thương nhận được lúc bị bắt trộm và vận chuyển một cách bạo lực. FOUR PAWS và Tổ chức Thay đổi vì động vật cũng đã ghi nhận rằng đôi khi mèo bị quật chết bằng búa, bị luộc sống hoặc bị giết do điện giật. Sau đó, chúng sẽ bị lột sạch lông và bị đốt cháy da. Cuối cùng, những con mèo được moi ruột và đông lạnh để vận chuyển tiếp.

Mèo đen được coi là “thực dưỡng”

Kinh doanh thịt mèo luôn có lãi. Một con mèo sống được bán với giá khoảng 6,50 đô la Mỹ (5,70 Euro) mỗi kg nhưng một kg thịt của chúng có giá 8,50 đô la Mỹ (7,50 Euro). Theo nghiên cứu mới nhất của FOUR PAWS và Tổ chức Thay đổi vì động vật, mèo đen còn đáng giá cao hơn nhiều. Các thương nhân bán mèo đen sống với giá 8,50 đô la Mỹ (7,50 Euro) mỗi kg, còn thịt sống của chúng có giá lên tới 21,50 đô la Mỹ (18,90 Euro) cho mỗi kg. Giới trẻ coi thịt mèo là một món ngon mới lạ, nhưng với những người lớn tuổi việc tiêu dùng thường gắn với phong tục, mê tín dị đoan và được ăn theo lịch âm. Người dân địa phương tin rằng ăn thịt mèo giúp xua đuổi vận xui. Một số người ăn thịt mèo đen vì họ tin rằng nó có tác dụng chữa bệnh, mặc dù không có bằng chứng khoa học cho việc này.

Mối an nguy nơi công cộng và sức khỏe cộng đồng

Trong những năm gần đây, mèo đã trở thành vật nuôi phổ biến ở Việt Nam và nạn trộm mèo gia tăng do nếu chỉ bắt mèo hoang sẽ không đáp ứng được nhu cầu. Đụng độ bạo lực đã xảy ra, thậm chí dẫn đến tử vong giữa những kẻ trộm mèo và chủ vật nuôi.

Theo FOUR PAWS và Tổ chức Thay đổi vì động vật, các hoạt động buôn bán thịt mèo cũng có khả năng dẫn đến bùng phát các bệnh truyền nhiễm từ động vật trong tương lai như virus COVID-19. Điều kiện mất vệ sinh trong các khu vực nuôi nhốt và các cơ sở giết mổ, thường chứa nhiều loài vật khác nhau từ nhiều nguồn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc truyền bệnh từ động vật sang con người, và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của những chủng bệnh mới có thể gây ra hậu quả thảm khốc.

Cuộc chiến chống lại nạn buôn bán chó mèo của FOUR PAWS

Tại Việt Nam, FOUR PAWS hợp tác với Tổ chức Thay đổi vì động vật, Tổ chức Phi chính phủ phúc lợi mèo Việt Nam tại Hội An và Tổ chức Paws for Compassions ở Đà Nẵng để cải thiện phúc lợi động vật. Với mục đích chấm dứt bền vững nạn buôn bán thịt chó và mèo tàn bạo ở Đông Nam Á, FOUR PAWS đã phát động một chiến dịch ở cấp độ quốc tế và quốc gia tại Việt Nam, Campuchia và Indonesia. “Thông qua công tác giáo dục và hợp tác với các cơ quan có trách nhiệm, cộng đồng địa phương và ngành du lịch, FOUR PAWS kêu gọi các Chính phủ ở Đông Nam Á ban hành, củng cố và thực thi luật bảo vệ động vật, nhằm chấm dứt nạn đánh bắt, giết mổ và tiêu thụ chó và mèo. Điều này sẽ không chỉ bảo vệ động vật, mà còn cả con người trước những rủi ro về sức khỏe cộng đồng”, Tiến sĩ Karanvir Kukreja - Giám đốc Dự án Chiến dịch Chấm dứt nạn buôn bán thịt chó mèo của FOUR PAW - cho biết.

Ngoài ra, FOUR PAWS cũng hỗ trợ các tổ chức phúc lợi động vật và cộng đồng địa phương qua các chương trình chăm sóc động vật hoang dã nhân đạo và bền vững. FOUR PAWS cũng là một phần của liên minh vì quyền lợi động vật DMFI (Indonesia không thịt chó) và ACPA (Liên minh Bảo vệ chó Châu Á), vận động chống lại nạn buôn bán ở Đông Nam Á, cũng như Liên minh Động vật Châu Á, hoạt động để cải thiện phúc lợi động vật trên khắp khu vực.