Đánh thức kinh tế đêm

“Mỏ vàng” chưa được khai thác

Mới đây, tại một hội thảo được tổ chức tại TP. Đà Nẵng, PGS-TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam đã phát biểu rằng: “Nếu như ở Việt Nam có nơi nào làm kinh tế ban đêm được tin cậy nhất thì đó chính là Đà Nẵng. Bởi, con người nơi đây thân thiện, hầu như không có chuyện tranh thủ “vặt” khách để kiếm chác!”. Thế nhưng, trên thực tế việc kích thích tiêu dùng, mua sắm vào ban đêm ở thành phố bên bờ sông Hàn lại đang gặp nhiều khó khăn và nhiều người vẫn thường gọi Đà Nẵng là... “thành phố đi ngủ sớm”.

Tại Việt Nam cũng như nhiều quốc gia khác trên thế giới, kinh tế ban đêm đang ngày khẳng định được tầm quan trọng của mình. Gần đây, đặc biệt sau thời điểm dịch bệnh Covid-19 được kiểm soát, Chính phủ cũng đã có chủ trương phát triển kinh tế ban đêm, nhằm tạo thêm nguồn lực để vượt qua những khó khăn... Mặc dầu vậy, có một thực tế đáng buồn là tại Đà Nẵng cũng như nhiều đô thị lớn của cả nước, việc phát triển kinh tế đêm lại đang gặp nhiều hạn chế. Đơn cử, như tại Đà Nẵng từ nhiều năm nay chính quyền địa phương cũng đã có chủ trương kích thích người dân và du khách tăng cường tiêu dùng vào ban đêm. Thành phố đã hoàn thiện dịch vụ khu phố du lịch An Thượng theo mô hình phố đêm, tổ chức phố đêm Bạch Đằng, khu vực ở gần cầu Nguyễn Văn Trỗi, chợ đêm Sơn Trà, ngoài ra là hoạt động tại các quán bar, vũ trường, tụ điểm ca nhạc, tuyến phố ẩm thực về đêm... Tuy nhiên, nhìn chung hiệu quả hoạt động vẫn chưa như mong đợi. Nhiều nơi chỉ hoạt động đến 23h đêm là đã đóng cửa. Thành phố sáng đèn nhưng nhiều nhà đã cửa đóng then cài. Còn du khách hết chỗ đi, loanh quanh rồi cũng về khách sạn...

Chợ đêm Sơn Trà, một địa điểm mua sắm, ăn uống về đêm ở Đà thành

Việc chưa khai thác được những tiềm năng của kinh tế ban đêm đang khiến cho Đà Nẵng cũng như ở một số đô thị lớn trong cả nước lãng phí nguồn thu, đánh mất cơ hội để phát triển hơn nữa. Trong khi đó, nhiều người đánh giá rằng, về đêm thành phố bên bờ sông Hàn rất đẹp, thơ mộng. Thông thường, trước những vẻ đẹp, thơ mộng... người ta thường dễ bị mê hoặc, cám dỗ... và khi đó cũng sẵn sàng dốc hầu bao, khác với cân đo đong đếm như ban ngày. Bổ sung cho quan điểm này, ông Dương Phú Nam - Tổng giám đốc Sun World Holding cho rằng, để “thâm canh” để tối ưu hóa lợi nhuận từ du lịch là giải pháp lâu bền. Trong đó, các nghiên cứu chỉ ra khách du lịch chỉ chi tiêu 30% ban ngày. Như vậy, nếu không có kinh tế đêm, chúng ta đang bỏ phí tới 70% doanh thu.

Khi nhắc tới việc đánh thức kinh tế đêm, có lẽ chúng ta đã hơi chậm chân so với các nước trong khu vực. Chỉ tính riêng các nước trong ASEAN cũng đã có nhiều mô hình phát triển kinh tế đêm rất hiệu quả. Đơn cử, nếu nhìn sang Bangkok (Thái Lan), thành phố này được gọi là “thành phố không bao giờ ngơi nghỉ”. Bởi, các hoạt động vui chơi giải trí diễn ra suốt ngày đêm. Bangkok liên tục dẫn đầu danh sách những thành phố có lượng khách du lịch hàng năm lớn nhất thế giới. Trung bình, du khách đến với thủ đô Thái Lan có thời gian lưu trú là 4,7 đêm và chi tiêu mỗi ngày khoảng 173 USD. Trong khi đó, ở Việt Nam nói chung và Đà Nẵng nói riêng những chỉ số này còn rất khiêm tốn.

Cần sự đầu tư bài bản

Rõ ràng, so sánh Đà Nẵng với Bangkok quả là một sự khập khiễng. Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận một thực tế là thành phố của chúng ta vẫn có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh tế đêm, vấn đề là phải đánh thức nó như thế nào? Thuận lợi cho chính quyền địa phương là chính Thủ tướng Chính phủ đã đề xuất, “Chương trình kinh tế ban đêm” và chỉ đạo TP. Đà Nẵng nghiên cứu đưa ra những giải pháp phù hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Bởi vậy, theo nhiều chuyên gia để tận dụng thời cơ này, thành phố cần khẩn trương xây dựng chương trình, chiến lược phát triển kinh tế ban đêm một cách bài bản và tổng thể chứ không phải làm đến đâu hay đến đấy như bấy lâu nay.

Trong đó, yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất là cần quan tâm đến hạ tầng và khung pháp lý để bảo đảm cho dân. Khi có được những cơ chế, pháp lý hỗ trợ thì người dân lẫn doanh nghiệp mới dám bung sức ra để phát triển kinh tế đêm. Bên cạnh đó, những sản phẩm phục vụ kinh tế ban đêm là các loại hình sản phẩm khác với ban ngày nên phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Trong đó, phát triển kinh tế đêm theo chuỗi, gắn kết chặt chẽ với nhau là yếu tố quan trọng hàng đầu. Ít nhất các đơn vị liên quan phải cùng hợp tác để giảm rủi ro tăng sức hấp dẫn cho sản phẩm, tránh tình trạng mạnh ai nấy làm. Tại Đà Nẵng, thành phố du lịch nên rất cần thiết có các sản phẩm phục vụ kinh tế ban đêm, từ ăn uống, vui chơi, giải trí đến mua sắm... Nên bắt đầu với chuỗi khu phố đêm dọc biển, hay dọc sông Hàn như cách địa phương đang làm, nhưng bài bản, chuyên nghiệp hơn. Song song đó, cần thiết triển khai các giải pháp về bảo đảm an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm và chất lượng dịch vụ; phát triển nguồn nhân lực cũng như bảo đảm công tác quản lý Nhà nước.

Được biết, tại TP. Đà Nẵng chính quyền cũng đã có những quy hoạch để phát triển kinh tế ban đêm. Trong đó, giai đoạn 1 (dự kiến từ năm 2021 - 2023), sẽ thí điểm chọn các dịch vụ sẵn có trên 4 khu vực gồm: Phố du lịch An Thượng, tuyến phố đi bộ Bạch Đằng - cầu Nguyễn Văn Trỗi - Trần Hưng Đạo, tuyến đường ven biển Hoàng Sa - Võ Nguyên Giáp - Trường Sa và tuyến đường ven biển Nguyễn Tất Thành. Giai đoạn 2 sẽ mở rộng đến các khu vực xa trung tâm hơn... Liên quan đến việc lựa chọn địa điểm “hạt nhân” để phát triển kinh tế đêm ở Đà Nẵng, nhiều chuyên gia kinh tế đã đề xuất, lựa chọn Công viên châu Á - Asia Park. Lấy đây làm tọa độ cho một downtown (khu vực kinh doanh) tầm cỡ về đêm. Và từ Công viên châu Á - Asia Park sẽ tiếp tục lan tỏa đến những nơi khác như dọc theo sông Hàn, lan sang phía bờ biển.

Về phía chính quyền thành phố, nhằm đánh thức kinh tế đêm, ông Lê Trung Chinh - Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng khẳng định, việc phát triển kinh tế đêm để hỗ trợ cho phát triển du lịch là một trong những nhiệm vụ quan trọng thành phố đã đặt ra trong thời gian tới. Theo đó, thành phố sẽ dành ngân sách đầu tư để phát triển kinh tế đêm bằng việc xây dựng các sản phẩm các dịch vụ mới. Tạo điều kiện cho các nhà đầu tư quan tâm phát triển kinh tế đêm một cách bài bản có quy mô. Để Đà Nẵng thực sự trở thành thành phố đáng sống cả ban ngày lẫn về đêm.