Để cải thiện cán cân thương mại
Không quá lo lắng khi nhập siêu tăng cao
Theo số liệu mới nhất từ Tổng cục Thống kê, tính chung 7 tháng đầu năm 2021, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước tính đạt 185,33 tỷ USD, tăng 25,5% so với cùng kỳ năm trước. Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa trong 7 tháng ước tính đạt 188,03 tỷ USD, tăng 35,3% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy cán cân thương mại hàng hóa 7 tháng ước thâm hụt 2,7 tỷ USD.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc nhập siêu trong thời điểm hiện tại không phải là điều cần lo lắng, thậm chí còn là dấu hiệu đáng mừng cho thấy sản xuất trong nước đang trên đà hồi phục. Bởi nhìn vào cơ cấu nhóm hàng nhập khẩu 7 tháng đầu năm nay, có thể thấy nhóm hàng tư liệu sản xuất ước tính đạt 176,36 tỷ USD, tăng 35,8% so với cùng kỳ năm trước và chiếm 93,8% tổng kim ngạch hàng hóa nhập khẩu.
Ảnh minh họa |
Cũng theo nhận định của Bộ Công thương, theo chu kỳ nhập khẩu hàng hóa, nguyên liệu sản xuất thường tăng vào đầu năm và giảm trong nửa cuối năm, trong khi xuất khẩu lại tăng dần trong thời gian này.
Bộ Công thương đưa ra dự báo, nhu cầu hàng hóa xuất khẩu vẫn đang khá cao, việc các nước đang triển khai mạnh mẽ tiêm vaccine và mở cửa trở lại đã làm tăng nhu cầu đối với các sản phẩm dệt may, da giày, đồ gỗ, điện tử của Việt Nam. Cùng với đó, một số nền kinh tế tiếp tục triển khai các gói kích cầu, thông qua hỗ trợ trực tiếp cho người dân, qua đó thúc đẩy tiêu dùng các mặt hàng, trong đó có mặt hàng nhập khẩu từ Việt Nam.
Đồng thời, các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA hay UKVFTA được kỳ vọng sẽ tiếp tục thúc đẩy các ngành xuất khẩu của Việt Nam.
Ngoài ra, với thỏa thuận đạt được ngày 19/7/2021 giữa Bộ Tài chính Hoa Kỳ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) đã đưa ra thông báo sẽ không ban hành bất kỳ biện pháp hạn chế thương mại nào đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Đây được dự báo sẽ là cú hích quan trọng cho các doanh nghiệp xuất khẩu khi Hoa Kỳ là một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng của nước ta.
Nhiều nút thắt cần tháo gỡ
Vốn là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, tuy nhiên các doanh nghiệp trong ngành dệt may, da giày, thủy sản lại cho biết đang gặp rất nhiều khó khăn để có thể hoàn thành đơn hàng, duy trì nhịp độ xuất khẩu.
Cụ thể, bà Phan Thị Thanh Xuân - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam cho biết, dù đơn hàng đã có đến hết năm, nhưng doanh nghiệp trong ngành này khó mà đảm bảo đơn hàng giao đúng tiến độ khi nhiều tỉnh thành phía Nam đang áp dụng mô hình sản xuất “3 tại chỗ”. Rất nhiều doanh nghiệp đã buộc phải dừng hoạt động hoặc thu hẹp quy mô sản xuất.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cũng phản ánh, hiện chỉ có khoảng 30% các doanh nghiệp thủy sản tại các tỉnh, thành phía Nam đảm bảo được điều kiện “3 tại chỗ”. Tuy nhiên, với các nhà máy này, số lượng công nhân cũng chỉ có thể huy động 30 - 50%, công suất sản xuất trung bình đã giảm còn 40 - 50% so với trước đây.
Ngoài ra, VASEP dự báo, nguy cơ nguồn nguyên liệu cho sản xuất và xuất khẩu những tháng cuối năm sẽ thiếu hụt đến 30%, cộng với việc chi phí logistics đang tăng mạnh khiến VASEP lo ngại xuất khẩu thủy sản nửa cuối năm sẽ tuột dốc nếu không có giải pháp hỗ trợ kịp thời cho việc phục hồi sản xuất, xuất khẩu.
Không chỉ vậy, theo ông Thân Đức Việt - Tổng giám đốc Tổng công ty May 10 cho biết, vận chuyển nội địa bị chậm trễ cũng khiến doanh nghiệp phải hoàn thành đơn hàng trước kế hoạch từ 3-5 ngày và phải phối hợp với các công ty logistics để đặt trước container. Nhiều doanh nghiệp cũng than thở, chi phí logistics tăng từ 2-10 lần đang trở thành gành nặng cho doanh nghiệp…
Theo các chuyên gia, kịch bản tăng trưởng xuất khẩu vào cuối năm sẽ phụ thuộc nhiều vào khả năng kiểm soát dịch bệnh. Tuy nhiên, có nhiều giải pháp cấp bách có thể làm ngay trước mắt để hỗ trợ doanh nghiệp.
PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh - Chuyên gia kinh tế cho rằng, trước hết là ưu tiên tiêm vaccine cho lực lượng sản xuất, hỗ trợ doanh nghiệp một phần chi phí xét nghiệm Covid-19. Cùng với đó, là đảm bảo lưu thông hàng hóa tại các cửa ngõ được thông suốt. Bởi lẽ, hàng hóa nằm chờ tại cảng ngày nào là chi phí đè nặng lên doanh nghiệp ngày đó.
Ngoài ra, xem xét tìm cách tháo gỡ tình trạng thiếu container và đưa giá cước trở lại như trước đây. Đồng thời, yêu cầu các hãng vận chuyển công khai, minh bạch giá cước vận chuyển trên website chính thức của công ty, công bố lộ trình biểu phí rõ ràng, tránh việc nhiễu loạn giá cước như hiện nay. Các bộ, ngành cũng cần tích cực hỗ trợ doanh nghiệp trong việc kết nối, tiêu thụ sản phẩm ở các thị trường mới…
Trong cuộc làm việc mới đây, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải cũng nhấn mạnh 3 nhiệm vụ trọng tâm của Bộ Công thương trong thời gian tới, trong đó có nhiệm vụ duy trì mức tăng trưởng của hoạt động xuất khẩu, đảm bảo mục tiêu cả năm, tổng kim ngạch xuất khẩu sẽ tăng 4-5% so với năm 2020 và cán cân thương mại tiếp tục duy trì đà xuất siêu.
Thứ trưởng cũng yêu cầu Cục Xuất nhập khẩu làm đầu mối, nắm bắt các nhu cầu, khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu để kịp thời đề ra những giải pháp, tham mưu các chính sách phù hợp để thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa.