Để chứng khoán phái sinh trở thành kênh đầu tư tiềm năng

Thị trường này dù đã ra đời được hơn 5 năm nhưng đã chứng minh là một công cụ phòng ngừa rủi ro hiệu quả cho nhà đầu tư… Tuy nhiên tính đến nay, trung bình thị trường mới chỉ có khoảng 400-500 nghìn hợp đồng/phiên, trong khi đó ở các nước trong khu vực, con số này lên đến hàng triệu, hàng chục triệu hợp đồng.

Giải tỏa băn khoăn nên đầu tư gì trong năm 2023 của nhà đầu tư, ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Phân tích Công ty CP Chứng khoán VPS, cho biết trong năm nay, những vấn đề nội tại của nền kinh tế vẫn còn đang tiếp tục được giải quyết và lãi suất cũng chưa thực sự giảm rõ rệt. Bối cảnh đó cùng với những nút thắt về thanh khoản sẽ khiến thị trường chứng khoán năm 2023 khó có nhiều cơ hội cho nhà đầu tư.

“Tôi nghĩ rằng thị trường bất động sản hay thị trường trái phiếu doanh nghiệp đều có tình trạng cầu khá yếu. Chính vì vậy, bất động sản sẽ khó có thể là một kênh đầu tư hấp dẫn trong năm 2023. Trong khi đó, kênh trái phiếu có những nút thắt, đó là câu chuyện về thanh khoản, về niềm tin của các nhà đầu tư. Đối với thị trường vàng, chúng ta thấy trong năm 2022 vàng có những lúc đỉnh điểm ở mức 74-75 triệu đồng/lượng, nhưng sau một năm giá lại quay về quanh 70 triệu đồng/lượng. Trong khi đó, kênh gửi tiết kiệm với lãi suất huy động đang ở mức cao hơn giai đoạn trước nên cũng thu hút một bộ phận nhà đầu tư tham gia”, ông Khánh trao đổi trong Talk show Phố Tài chính trên VTV8.

Còn trên thị trường cổ phiếu, ông Khánh cho rằng năm 2023 được dự báo cơ hội không nhiều. Các cơ hội nếu có sẽ đến từ các cổ phiếu riêng lẻ, các cổ phiếu của các nhóm ngành nghề đặc thù như xây dựng, xây lắp, nhóm năng lượng, dầu khí, tiện ích... do được hưởng lợi từ việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công.

Bên cạnh kênh đầu tư cổ phiếu, ông Khánh cho rằng còn một kênh đầu tư khác ít nhà đầu tư quan tâm, trong khi đó nó lại là một xu hướng đang phổ biến trên thế giới, đó là kênh chứng khoán phái sinh.

Thị trường này ra đời tại Việt Nam năm 2017 và chúng ta đã có một số sản phẩm phái sinh như hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30, chứng quyền có đảm bảo, hợp đồng tương lai trên chỉ số trái phiếu chính phủ 5 năm. Trong đó, sản phẩm phù hợp hơn cả với các nhà đầu tư chính là các hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30.

“Đối với cổ phiếu, chúng ta không có bán khống, nhà đầu tư chưa có quyền chọn thì có nghĩa là chỉ đầu tư theo một chiều đi lên, còn nếu như thị trường xuống thì khó đầu tư theo cách truyền thống. Trong khi đó với kênh phái sinh, bên cạnh việc phòng vệ cho danh mục chứng khoán cơ sở, nhà đầu tư vẫn có thể đầu tư khi thị trường biến động cả hai chiều và giao dịch theo xu hướng, vừa tiện lợi, vừa dễ dàng, hiệu quả sinh lời có ngay trong ngày. Đối với các nhà đầu tư cá nhân, đây là một trong những ưu thế rất nổi bật của thị trường chứng khoán phái sinh đối với các kênh đầu tư khác”, ông Khánh nhìn nhận.

Giải thích lý do vì sao phái sinh chưa thực sự thu hút được nhiều nhà đầu tư, ông Lê Đức Khánh cho rằng với một số nhà đầu tư, khi nghe đến thị trường cổ phiếu thì thấy quen hơn vì họ ít nhiều cũng có kiến thức về thị trường đó. Còn với thị trường chứng khoán phái sinh, họ chưa quen, chưa hiểu nhiều dẫn đến sự lưỡng lự và lo ngại. Bên cạnh đó, với 3 sản phẩm mà thị trường Việt Nam mới được triển khai, chỉ có hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30 là thu hút hơn cả đối với các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, còn các sản phẩm khác dường như không thu hút được sự quan tâm. Trong khi đó, sản phẩm phái sinh là một kênh chính thống, được chuẩn hóa bởi cơ quan quản lý, được luật pháp quy định lại được nhà đầu tư ứng dụng, sử dụng và đang phát triển mạnh mẽ ở các nước trong khu vực.

Đề xuất những giải pháp để giúp thị trường chứng khoán phái sinh có thể thu hút nhiều nhà đầu tư hơn trong thời gian tới, ông Lê Đức Khánh cho rằng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các cơ quan liên quan cần sớm triển khai hệ thống nền tảng giao dịch mới KRX và hệ thống thanh toán bù trừ trung tâm… để có thể sớm triển khai hoàn thiện hơn các sản phẩm chứng khoán phái sinh, hợp đồng quyền chọn và các hoạt động nghiệp vụ bán khống trong tương lai. Lúc đó, thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam cũng sẽ có vị thế đúng ở trên bản đồ khu vực và sau đó hướng đến thị trường mới nổi và phát triển trên thế giới.

Ngoài ra, cũng cần phải hỗ trợ, đào tạo kiến thức cho các nhà đầu tư. Bởi chỉ khi nhà đầu tư hiểu, sau đó họ mới tiếp cận và sử dụng nó vào thời điểm thích hợp.