Đề xuất Quỹ nhà ở quốc gia có 2 cấp

Quỹ nhà ở quốc gia sẽ có hai cấp là Quỹ nhà ở trung ương và Quỹ nhà ở địa phương

Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến các bộ, ngành trước khi trình Chính phủ ban hành nghị định quy định về Quỹ nhà ở quốc gia. Theo đó, Quỹ nhà ở quốc gia gồm Quỹ nhà ở trung ương do Bộ Xây dựng quản lý và Quỹ nhà ở địa phương do Sở Xây dựng địa phương quản lý.

Theo đó, Chính phủ sẽ lập Quỹ nhà ở trung ương giao cho Bộ Xây dựng quản lý và là đại diện chủ sở hữu. Giám đốc Quỹ nhà ở trung ương do Bộ Xây dựng bổ nhiệm.

UBND các tỉnh, thành phố sẽ lập Quỹ nhà ở địa phương và là đại diện chủ sở hữu, giao cơ quan chuyên môn cấp tỉnh quản lý. Giám đốc Quỹ nhà ở địa phương do chủ tịch UBND cấp tỉnh bổ nhiệm.

Quỹ nhà ở quốc gia sẽ là một quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động theo mô hình doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Quỹ có tư cách pháp nhân, được cấp ngân sách nhà nước để hoạt động, có con dấu và được mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước cũng như các ngân hàng thương mại hoạt động hợp pháp tại Việt Nam.

Mục tiêu chính của Quỹ là đầu tư xây dựng, quản lý vận hành nhà ở xã hội, bao gồm các dự án độc lập hoặc đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để cho thuê. Ngoài ra, Quỹ còn có nhiệm vụ tạo lập và tổ chức quản lý vận hành nhà ở xã hội thông qua việc tiếp nhận, chuyển đổi công năng nhà ở thuộc tài sản công, hoặc mua nhà ở xã hội từ các chủ đầu tư để cho thuê. Đặc biệt, Quỹ cũng có thể mua nhà ở thương mại để cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuộc cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập thuê.

Một trong những nguyên tắc hoạt động cốt lõi của Quỹ là không vì mục đích lợi nhuận, chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi vốn chủ sở hữu của quỹ, đồng thời phải hoạt động công khai, minh bạch và chịu sự kiểm tra, thanh tra, kiểm toán của cơ quan quản lý nhà nước.

Nguồn vốn hoạt động của Quỹ nhà ở trung ương được hình thành từ vốn chủ sở hữu, các nguồn hỗ trợ tự nguyện, đóng góp từ tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, cùng các nguồn huy động hợp pháp khác. Vốn điều lệ ban đầu do ngân sách trung ương cấp tối thiểu là 5.000 tỷ đồng và sẽ được nâng lên tối thiểu 10.000 tỷ đồng trong 3 năm tiếp theo. Ngoài ra, vốn còn có thể đến từ tiền bán nhà ở thuộc tài sản công do cơ quan trung ương quản lý và vốn bổ sung từ hoạt động của quỹ.

Đối với Quỹ nhà ở địa phương, nguồn vốn sẽ đến từ vốn chủ sở hữu do ngân sách địa phương cấp, tiền tương đương giá trị quỹ đất đã đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội, tiền bán nhà ở thuộc tài sản công do địa phương quản lý, và tiền đấu giá quyền sử dụng đất theo Nghị quyết số 201/2025/QH15.

Việc quản lý tài chính của Quỹ phải tuân thủ nguyên tắc đúng mục đích, hiệu quả, đảm bảo tính đúng đắn, trung thực và hợp pháp. Nguồn thu của Quỹ bao gồm tiền lãi từ tiền gửi, thu từ các hoạt động, thu từ thanh lý tài sản, bảo hiểm bồi thường, phạt vi phạm hợp đồng, và các khoản thu hợp pháp khác. Các khoản chi của Quỹ bao gồm chi hoạt động nghiệp vụ, chi hoạt động bộ máy, chi nộp thuế, và các khoản chi khác theo quy định.

Về hoạt động đầu tư, Quỹ có thể trực tiếp đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội độc lập hoặc đồng bộ, sửa chữa cải tạo nhà ở thuộc tài sản công, mua nhà ở xã hội từ các chủ đầu tư, hoặc mua nhà ở thương mại để cho thuê. Thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội sử dụng vốn của Quỹ sẽ thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư công.

Đối tượng được thuê nhà ở xã hội do Quỹ đầu tư xây dựng, tạo lập bao gồm các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội quy định tại pháp luật về nhà ở. Đối tượng được thuê nhà ở do Quỹ đầu tư xây dựng, tạo lập cũng bao gồm cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Giá thuê và trình tự thuê nhà ở sẽ được thực hiện như trường hợp xác định giá thuê nhà ở xã hội do Nhà nước đầu tư xây dựng bằng vốn đầu tư công.

Việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia là một nỗ lực lớn của Chính phủ nhằm giải quyết vấn đề nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội, góp phần đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững. Với nguồn vốn và cơ chế hoạt động rõ ràng, Quỹ được kỳ vọng sẽ tạo ra những chuyển biến tích cực trên thị trường bất động sản trong thời gian tới.

Quỹ thực hiện đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội độc lập đối với mỗi dự án có thời hạn không quá 05 năm; dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để cho thuê đối với mỗi dự án có thời hạn không quá 07 năm.

Quỹ thực hiện đầu tư, tạo lập nhà ở phải phù hợp với mục tiêu hoạt động của Quỹ và chỉ chịu trách nhiệm về khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của Quỹ trong phạm vi số vốn đã đầu tư.