Đề xuất sửa đổi Thông tư 12/2022/TT-NHNN: Tăng cường cải cách thủ tục vay, trả nợ nước ngoài

Theo cơ quan soạn thảo, Thông tư số 12/2022/TT-NHNN ban hành từ năm 2022 đã tạo khuôn khổ pháp lý quan trọng cho quản lý vay, trả nợ nước ngoài, đồng thời có những đổi mới như phân cấp thẩm quyền xử lý khoản vay, bổ sung quy định về tài sản bảo đảm hay cải tiến chế độ báo cáo. Tuy nhiên, sau một thời gian triển khai, vẫn còn những điểm cần tiếp tục sửa đổi để đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính và giải quyết những tình huống phát sinh trong thực tiễn, như việc sử dụng tài khoản vay, trả nợ bằng đồng Việt Nam, hay cách thức trả nợ khoản vay dưới hình thức phát hành trái phiếu quốc tế.

Điểm thay đổi đáng chú ý trong Dự thảo là việc bãi bỏ thủ tục đăng ký và đăng ký thay đổi tài khoản truy cập Trang điện tử. Trước đây, doanh nghiệp phải khai báo thông tin khoản vay để được cấp tài khoản, nay sẽ sử dụng trực tiếp định danh số VNeID khi thực hiện giao dịch. Cùng với đó, Dự thảo bổ sung quy định cho phép nộp hồ sơ trực tuyến qua Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc Cổng dịch vụ công NHNN. Hồ sơ phải được số hóa, đảm bảo tính chính xác và toàn vẹn dữ liệu; người nộp có thể dùng chữ ký số để ký trực tiếp hoặc scan bản giấy có chữ ký. Đây là bước đi phù hợp với chủ trương đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến toàn trình theo Nghị quyết 66/NQ-CP của Chính phủ.

Đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến quản lý ngoại hối đối với hoạt động vay, trả nợ nước ngoài

Một điểm đáng chú ý khác tại Dự thảo là rút ngắn thời hạn xử lý hồ sơ. Theo quy định hiện hành, thời gian xác nhận đăng ký khoản vay thường kéo dài 12-15 ngày làm việc, nay được rút xuống còn 10 ngày. Quy định này sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ giải ngân và thanh toán nợ quốc tế, tạo thuận lợi cho cả doanh nghiệp lẫn tổ chức tín dụng cung cấp dịch vụ liên quan.

Về thành phần hồ sơ, cơ quan quản lý đề xuất bổ sung cơ chế linh hoạt khi cho phép bên đi vay lựa chọn nộp bản tóm tắt thỏa thuận vay thay vì toàn bộ hợp đồng. Bản tóm tắt phải thể hiện các điều khoản cơ bản như số tiền vay, thời hạn, lãi suất, phương thức chuyển tiền và dẫn chiếu tới điều khoản cụ thể trong hợp đồng gốc. Quy định này giúp giảm khối lượng tài liệu phải nộp, nhất là với các hợp đồng có dung lượng lớn, trong khi vẫn đảm bảo cơ quan quản lý có đủ thông tin cần thiết để thẩm định.

Bên cạnh cải cách thủ tục, Dự thảo cũng bổ sung nhiều quy định kỹ thuật liên quan đến hoạt động vay, trả nợ nước ngoài. Cụ thể, cho phép sử dụng tài khoản vay, trả nợ bằng đồng Việt Nam để rút vốn hoặc trả nợ trong những trường hợp pháp luật quy định, kể cả với các khoản vay không đủ điều kiện đăng ký hoặc đã bị chấm dứt hiệu lực văn bản xác nhận đăng ký. Ngoài ra, Dự thảo làm rõ cơ chế áp dụng tỷ giá khi lập báo cáo vay, trả nợ, sử dụng tỷ giá hạch toán do Bộ Tài chính công bố hoặc tỷ giá do ngân hàng niêm yết tại thời điểm thực hiện nghĩa vụ trả nợ.

Đáng chú ý, Dự thảo quy định rõ các trường hợp xóa nợ hoặc giảm nợ do bên bảo lãnh trả thay, xử lý tài sản bảo đảm hoặc bên cho vay đồng ý miễn nghĩa vụ nợ sẽ không bị coi là thay đổi kế hoạch trả nợ. Khi đó, doanh nghiệp chỉ cần cập nhật trên Trang điện tử thay vì phải làm thủ tục đăng ký thay đổi.

Cùng với đó, dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 12/2022/TT-NHNN cũng điều chỉnh trách nhiệm phối hợp của các đơn vị trong hệ thống NHNN, thay thế quy định trước đây về vai trò của cơ quan thanh tra, giám sát. Đây là bước phù hợp với cơ cấu tổ chức sau sắp xếp lại, bảo đảm sự thống nhất trong quản lý.

Theo NHNN, việc sửa đổi, bổ sung Thông tư số 12/2022/TT-NHNN vừa nhằm thực hiện chủ trương cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn quốc tế. Đồng thời, các quy định mới cũng bảo đảm công tác quản lý ngoại hối được chặt chẽ, minh bạch, hạn chế rủi ro phát sinh trong quá trình vay, trả nợ nước ngoài.