Để y tế dự phòng, y tế cơ sở là then chốt, nền tảng

Hầu hết các ý kiến cho rằng, Báo cáo kết quả giám sát đã tổng hợp khách quan, đưa ra các bài học kinh nghiệm, giải pháp, kiến nghị cụ thể, qua đó giúp đại biểu có thông tin toàn diện về công tác phòng, chống dịch Covid-19 và thực trạng y tế cơ sở, y tế dự phòng hiện nay.

Thành công song cũng có những sai phạm nghiêm trọng

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) nhấn mạnh, Việt Nam là một trong những quốc gia đã khống chế thành công nhất đại dịch COVID 19. Trong đó, chiến lược ngoại giao vaccine rất tốt, rất nhanh và rất thành công, đã có đủ, kịp thời và có ngay vaccine để tiêm phòng cho Nhân dân.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí

Đại biểu đồng tình với đánh giá của Đoàn giám sát nêu: Quốc hội trân trọng sự chung sức đồng lòng của Nhân dân và những cá nhân, tập thể đã đóng góp vào công cuộc phòng, chống COVID. Đây là thông điệp lớn lao và đầy ý nghĩa về tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, tình thương. Thấu hiểu điều này, đại biểu đề nghị các cơ quan chức năng thanh quyết toán kinh phí phòng, chống dịch cho các lực lượng, các địa phương, các đơn vị; làm tốt hơn nữa công tác biểu dương, khen thưởng cho các đơn vị, cá nhân tham gia phòng chống dịch.

Tuy nhiên, đã có những sai phạm nghiêm trọng trong hoạt động phòng, chống dịch COVID 19, thậm chí có những sai phạm xảy ra trong những lĩnh vực rất ít có sai phạm như nghiên cứu khoa học, nghiệm thu, chuyển giao công nghệ… "Có những cú lừa ngoạn mục, sắc như dao cắt của Công ty Việt Á trong tổ chức cơ sở sản xuất kit test. Thật đau đớn, thật đáng lên án và sự trả giá là quá đắt, quá lớn", đại biểu Nguyễn Anh Trí nói.

Đại biểu đồng tình với quan điểm, tham ô, tham nhũng trong hoạt động phòng, chống dịch cần xử lý thật nghiêm khắc nhưng cũng cần xem xét thật có lý, có tình thật công bằng với những ai sai xót nhưng không phải vụ lợi mà vì để kịp thời chống dịch nhằm lợi ích của cộng đồng theo đúng tinh thần chỉ đạo của Đảng, của Quốc hội.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Bình Định) cho rằng, trải qua 3 năm chống dịch, cần rút bài học kinh nghiệm từ những thành công và sai lầm trong quá khứ. Không thể không thấy sự cố gắng của mọi tầng lớp xã hội, chung tay chống dịch để có những việc tưởng như không thể mà đã hoàn thành trong thời gian rất ngắn và rất tốt như việc thành lập Quỹ vaccine, tiêm vaccine diện rộng, thành lập các bệnh viện điều trị người bệnh COVID-19; hàng nghìn bệnh nhân nặng và nguy kịch đã được chữa khỏi…

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu

“Chúng ta đã chững kiến thời điểm đó cả hệ thống đã vào cuộc với hơn 100% sức lực nhưng hết dịch với nhiều điều đáng tiếc xảy ra, những bài học kinh nghiệm vô cùng xương máu”, đại biểu nói và cho rằng vì vậy, cần khẩn trương chuẩn bị cả cơ sở vật chất, văn bản pháp luật, quy trình hướng dẫn cần thiết để ứng phó tốt hơn các dịch khác và cũng như khả năng COVID-19 có thể bùng phát trở lại.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cũng cho rằng, đến nay Việt Nam có thể yên tâm công bố hết dịch khi đã đủ điều kiện về tỷ lệ bệnh nặng, đạt tỷ lệ bao phủ vaccine rộng và tình hình dịch bệnh trên thế giới đã ổn định. Theo đó, dịch bệnh COVID-19 có thể được chuyển từ bệnh bênh truyền nhiễm nhóm A sang bệnh truyền nhiễm nhóm B tức là tương tự như các bệnh lý chuyên khoa khác. Khi đó, việc chi trả cũng cần thực hiện như những bệnh lý chuyên khoa khác.

Cần ban hành sớm quy định lương, phụ cấp đối với cán bộ y tế cơ sở

Về vấn đề y tế cơ sở, y tế dự phòng, Đại biểu Nguyễn Hữu Thông cho rằng, bên cạnh mặt tích cực, lĩnh vực này vẫn chưa được đầu tư thỏa đáng, chưa tương xứng với quan điểm “y tế dự phòng là then chốt, y tế cơ sở là nền tảng”, cơ chế tài chính chậm đổi mới, điều kiện về thuốc, trang thiết bị y tế ở các trạm y tế chưa đảm bảo để thực hiện nhiệm vụ được giao, nguồn lực ngân sách còn hạn hẹp, tỷ trọng chi cho tuyến y tế cơ sở còn thấp trong khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày càng cao.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông

Đại biểu kiến nghị cần nâng số lượng biên chế ở các trạm y tế cấp cơ sở để đảm bảo hoạt động hiệu quả phục vụ người dân, tăng cường đầu tư trang thiết bị ở tuyến cơ sở và chế độ phụ cấp, ưu đãi chế độ cho nhân viên y tế cơ sở.

Phân tích kỹ hơn về chế độ lương, phụ cấp cho nhân viên y tế cấp cơ sở, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) cho biết, chế độ tiền lương của nhân viên y tế hiện nay đang được áp dụng theo quy định từ năm 2004, tức là đã gần 20 năm; chế độ phụ cấp được quy định tại các văn bản khác cũng đều đã hơn 10 năm. Đây là những hạn chế của công tác xây dựng chính sách đối với nhân viên y tế tại tuyến cơ sở.

Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 05/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 56/2011/NĐ-CP quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với công chức, viên chức công tác tại các cơ sở y tế công lập nhưng thời gian áp dụng cũng chỉ đến hết năm 2023. Do đó, đại biểu Trần Thị Nhị Hà đề nghị, cần đưa nội dung ban hành quy định lương và phụ cấp này vào danh mục những công việc cần thực hiện ngay về chính sách đối với cán bộ tuyến y tế cơ sở.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà

Theo đại biểu Trần Thị Nhị Hà, mấu chốt để giải quyết triệt để bài toán của y tế cơ sở là cần một cơ chế tài chính theo hướng ngân sách nhà nước cấp đủ kinh phí nhằm bảo đảm duy trì hoạt động thường xuyên cho đơn vị. Phần chênh lệch giữa thu dịch vụ và chi phí trực tiếp thực hiện dịch vụ được phép giữ lại để sử dụng theo quy định nhằm nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh.