Đổi mới để tăng hiệu quả bảo hiểm nông nghiệp

Điểm tựa pháp lý đang rõ dần

Theo ông Đỗ Minh Hoàng - Phó Tổng giám đốc CTCP Bảo hiểm Agribank, với những điểm bổ sung, đổi mới của các văn bản pháp lý về bảo hiểm nông nghiệp (như Nghị định 58/2018/NĐ-CP và Quyết định 13/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ) thì hiện nay chính sách hỗ trợ phát triển bảo hiểm nông nghiệp tại Việt Nam cơ bản đã bắt đầu có sự đa dạng hóa và chuyên nghiệp hơn.

Chẳng hạn, những năm trước đây đối tượng bảo hiểm chủ yếu vẫn là tài sản hình thành từ vốn vay hoặc tài sản đảm bảo cho các khoản vay, thì hiện nay với việc luật hóa của Nghị định 58/2018/NĐ-CP những quy định về đối tượng bảo hiểm đã khá chi tiết và cởi mở. Các khái niệm như “bảo hiểm chỉ số năng suất”, “bảo hiểm chỉ số thời tiết, chỉ số viễn thám” đã được luật hóa, tạo ra pháp lý cho phép các doanh nghiệp bảo hiểm đưa ra sản phẩm mới, bên cạnh những sản phẩm truyền thống là bảo hiểm khoản vay, bảo hiểm cho các rủi ro định danh, định lượng được.

Ảnh minh họa

Ông Lê Đức Thịnh - Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) cho rằng, chính sách hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp hiện nay đang được ngành nông nghiệp tập trung khá mạnh. Trong đó, ngân sách đầu tư công trung hạn của Bộ NN&PTNT đã được trích ra hàng năm để hỗ trợ các địa phương hình thành các liên kết vùng. “Khi các vùng nguyên liệu nông sản phát triển mạnh theo hướng chuyên nghiệp, việc quản trị rủi ro tập trung sẽ là nhu cầu quan trọng. Khi đó, các doanh nghiệp, hợp tác xã trong các vùng buộc phải tính đến bảo hiểm nông nghiệp như một chi phí đầu tư tất yếu”, ông Thịnh nói.

Về khía cạnh pháp lý, theo ông Thịnh, dù vẫn đang ở giai đoạn “ném đá dò đường”, nhưng hiện nay các văn bản pháp lý cao nhất như Nghị định 58/2018/NĐ-CP, Quyết định 13/2022/QĐ-TTg cơ bản đã bắt đầu cởi mở hơn trong việc quy định chặt chẽ cơ chế phối hợp, quy trình bảo hiểm và tái bảo hiểm đối với bảo hiểm nông nghiệp. Việc mở rộng ghi nhận, phân loại các rủi ro trong sản xuất nông nghiệp hiện nay đã bắt đầu tạo điều kiện để các doanh nghiệp bảo hiểm mở thêm sản phẩm mới. Trong khi đó, nhiều địa phương đã có động thái trích ngân sách hỗ trợ thêm cho quá trình tái cơ cấu nền kinh tế nông nghiệp và tập trung vào một số sản phẩm chủ đạo. Những điều này tạo điều kiện để hình thành chuỗi hợp tác trong lĩnh vực bảo hiểm nông nghiệp, bao gồm cả doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp sản xuất chế biến nông sản, cơ quan khuyến nông, bảo vệ thực vật, hợp tác xã và nông dân”, ông Thịnh nhận định.

Cần phát triển mạnh bảo hiểm thương mại

Mặc dù thừa nhận việc mở rộng địa bàn, mở rộng phạm vi, đối tượng cây trồng vật nuôi được hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp là cần thiết, nhưng ông Nguyễn Khắc Toàn - Chánh Văn phòng Trung ương Hội Nông dân Việt Nam cho rằng chính sách hỗ trợ từ ngân sách cần triển khai rộng khắp hơn. Trong đó, ngoài việc tập trung hỗ trợ cho hộ nghèo, hộ chính sách cần mở rộng phạm vi cho các hợp tác xã nông nghiệp và các hộ nông dân bình thường. Ngoài ra ngân sách cũng cần hỗ trợ để hình thành hệ thống hạ tầng và hệ thống dữ liệu liên quan đến các sự kiện, đối tượng được bảo hiểm. Từ dữ liệu này các doanh nghiệp bảo hiểm mới có cơ sở để mở rộng sản phẩm bảo hiểm nông nghiệp thương mại, thuyết phục các doanh nghiệp, trang trại, vùng nguyên liệu tham gia.

Từ góc độ kinh nghiệm quốc tế, TS. Phạm Thị Thanh Bình - Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam cho rằng, Việt Nam nên học tập mô hình của Thái Lan trong lĩnh vực bảo hiểm nông nghiệp. Theo đó, hiện nay Thái Lan đã hình thành quỹ bảo hiểm sản phẩm nông nghiệp. Nguồn vốn chính của quỹ này được tài trợ từ ngân sách của Chính phủ, đồng thời kêu gọi hợp tác từ các tập đoàn lớn và các đối tác phát triển nông nghiệp tại Thái Lan. “Trong bối cảnh các doanh nghiệp lớn trong nước đang đầu tư mạnh vào các lĩnh vực thủy sản, cây công nghiệp và lúa gạo, Việt Nam cũng có thể hình thành mô hình quỹ tương tự để mở rộng phát triển bảo hiểm nông nghiệp thương mại”, bà Bình gợi ý.

Đồng quan điểm, ông Lê Đức Thịnh cho rằng, để phát triển mạnh các loại hình bảo hiểm nông nghiệp nếu chỉ trông chờ vào hỗ trợ từ ngân sách thì sẽ rất hạn hẹp. Vì vậy, Bộ Tài chính, Bộ NN&PTNT và các bộ, ngành liên quan cần phối hợp, tạo ra các cơ chế để xã hội hóa đầu tư nền tảng hạ tầng và dữ liệu cho lĩnh vực này. “Chỉ khi nào pháp lý, hạ tầng, dữ liệu được hoàn thiện thì các doanh nghiệp bảo hiểm mới tham gia đông đảo và thị trường bảo hiểm nông nghiệp mới thực sự phát triển mạnh và bền vững”, ông Thịnh nhấn mạnh.