Dòng tiền cá nhân diễn biến thế nào trong năm nay?

Thị trường chứng khoán năm 2021 bùng nổ với khối lượng nhà đầu tư cá nhân, góp phần đẩy tổng số lượng tài khoản chứng khoán lên 4,3 triệu tài khoản, tăng hơn 50% so với cuối năm 2020. Tuy nhiên sự tham gia của các nhà đầu tư cá nhân cũng có những mặt trái khi mà không ít nhà đầu tư cá nhân chỉ đầu tư theo tâm lý đám đông, hiệu ứng bầy đàn, mà không cần biết đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phát hành tốt hay xấu. Hệ quả là trong năm qua có những công ty tốt, nhưng giá cổ phiếu không tăng, song có những công ty tình trạng sản xuất kinh doanh bết bát mà giá cổ phiếu cứ tăng vù vù. Đó cũng chỉ là lý do khiến thị trường chứng khoán vẫn tăng trưởng mạnh trong năm qua, bất chấp những khó khăn của nền kinh tế; thậm chí có những thời điểm kinh tế suy giảm, nhưng chứng khoán vẫn tăng ầm ầm.

Ảnh minh họa

Liệu điều này có xảy ra trong năm 2022? Theo giới phân tích, năm qua nhiều địa phương thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội phòng chống Covid-19, trong khi chờ đợi xã hội mở cửa trở lại, cách tốt nhất là đầu tư vào chứng khoán nên họ chỉ quan tâm đến lợi nhuận từ chênh lệch giá cổ phiếu chứ không màng đến nền tảng kinh doanh doanh nghiệp.

Tuy nhiên, năm nay xu hướng sản xuất kinh doanh đã dần mở lại trong điều kiện thích ứng an toàn với dịch bệnh, những người có tiền nhàn rỗi sẽ trở lại với hoạt động sản xuất kinh doanh vốn có. Do đó sẽ có một dòng tiền rút ra khỏi thị trường chứng khoán.

Thực tế cũng cho thấy nhóm nhà đầu tư FO đã biểu lộ rất rõ trong tâm lý rã đám tháng đầu năm 2022, sau sự kiện cổ phiếu FLC và ROS đã lan sang các cổ phiếu khác có tỷ lệ đòn bẩy tài chính cao. Nhiều nhà đầu tư “kẹt hàng” không thể thoát khỏi thị trường đến nay vẫn còn “nghẹn đắng”.

Tuy nhiên đà tăng trưởng của thị trường chứng khoán năm 2022 được dự báo sẽ không dừng lại, song sẽ phát triển bền vững hơn với sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức trong nước am hiểu, kinh nghiệm. Đồng thời, khối ngoại lọc lõi trên thị trường đang quay trở lại và họ chọn những doanh nghiệp có tiềm năng đầu tư.

Nhiều chuyên gia cũng đánh giá, với những cải cách pháp lý và cải cách thị trường quan trọng trong năm 2021, đặc biệt các cơ quan quản lý nhà nước đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán 2019, trong đó có thể kể đến quy định cho phép nhà đầu tư ngoại đặt cọc ngoại tệ khi tham gia đấu thầu cổ phiếu của DNNN cổ phần hóa và DNNN thoái vốn trên Sở giao dịch chứng khoán, nhà đầu tư nước ngoài đang nắm giữ trái phiếu Chính phủ được mua ngoại tệ kỳ hạn và sản phẩm phái sinh lãi suất nhằm mục đích phòng ngừa rủi ro…, cộng thêm triển vọng tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế sẽ là hấp lực đối với dòng vốn ngoại.

Bên cạnh đó, cơ chế biểu phí mới, ưu đãi hơn được ban hành sẽ hỗ trợ thành viên thị trường về mặt chi phí sau đại dịch. Đáng chú ý, mức phí chuyển quyền sở hữu chứng khoán ngoài sàn qua Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam do nhà đầu tư nước ngoài tái cấu trúc tại nước sở tại (chia, tách, hợp nhất, sát nhập) được điều chỉnh giảm đáng kể và bằng đúng mức phí áp dụng trong trường hợp tái cấu trúc của doanh nghiệp Việt Nam, đảm bảo công bằng quyền lợi giữa nhà đầu tư trong nước và ngoài nước…

Năm 2022, kỳ vọng hệ thống công nghệ mới của KRX sẽ nở rộ các sản phẩm mới như chứng quyền có bảo đảm với tài sản cơ sở là các chỉ số, giao dịch trong ngày, bán chứng khoán chờ về, bán khống có bảo đảm, vay và cho vay chứng khoán… cũng kỳ vọng thu hút được nhiều hơn các khoản đầu tư nước ngoài mới vào thị trường. Từ đó, tạo tiền đề quan trọng cho việc nâng hạng thị trường, cơ quan quản lý đã hoàn thiện cơ sở pháp lý nhằm triển khai hoạt động thanh toán - bù trừ giao dịch theo cơ chế thay cho cơ chế bù trừ đa phương hiện tại, dự kiến triển khai ngay khi hệ thống giao dịch - thanh toán sau giao dịch mới đi vào hoạt động trong năm 2022.

Hệ thống mới cũng cho phép vận hành cơ chế thanh toán - bù trừ giao dịch đối tác bù trừ trung tâm mới, theo đó yêu cầu 100% ký quỹ tiền trước giao dịch sẽ không còn áp dụng. Thay vào đó, nhà đầu tư có thể chỉ phải ký quỹ tiền cho mỗi lệnh mua dự kiến thực hiện theo một tỷ lệ nhất định theo yêu cầu của thành viên bù trừ. Nhà đầu tư sẽ phải thanh toán số tiền còn lại vào ngày thanh toán giao dịch. Cơ chế này được kỳ vọng giúp sức mua của nhà đầu tư trên thị trường tăng lên, góp phần thu hút vốn cho thị trường.

Ông James Estaugh - Giám đốc Khối dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam nhận định, Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu của Tập đoàn HSBC dự báo chỉ số VN-Index sẽ tăng lên mức 1.850 điểm trong năm 2022.