Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Điện lực: Cần nhìn từ thực tế thủy điện Sông Tranh 2

Vẫn tự quyết khi tăng giá điện 5%

Chiều ngày 23/10 - ngày làm việc thứ 2 của Kỳ họp thứ 4, Quốc hội Khóa XIII, các đại biểu thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực. Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, dự thảo Luật Điện lực sửa đổi đã được đưa ra tại kỳ họp thứ 3 để nghe ý kiến lần đầu và kỳ họp này Ủy ban Thường Vụ Quốc hội giải trình, tiếp thu, chỉnh lý. Nhiều đại biểu đồng tình với tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhưng vẫn còn hai vấn đề được các đại biểu băn khoăn là quy hoạch phát triển điện lực và các loại phí phát triển điện lực.

Vấn đề an toàn cho các công trình thuỷ điện được các đại biểu quan tâm. (Ảnh: ST)

Về chính sách phát triển điện lực, theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng: có ý kiến đề nghị quy định ưu tiên nguồn lực cho phát triển điện ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo chưa nối lưới điện quốc gia. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu ý kiến này và bổ sung khoản 1a Điều 4.

Về chính sách giá điện, theo đại biểu Tôn Thị Ngọc Hạnh (Đăk Nông), khoản 1, Điều 29, có nói chính sách giá điện phải góp phần phát triển điện ở nông thôn, miền núi, hải đảo. Song mới chỉ quy định chung là giá điện cho người nghèo. Những quy định như vậy cần thống nhất lại. Theo bà Hạnh, Dự thảo Luật Điện lực lần này cần phải có quy định cho các vùng trên, thay vì chỉ cho hộ nghèo. Vì hiện nay có quy định hộ nghèo sử dụng dưới 50kwh thì được hưởng giá thấp nhưng có thể nói rất ít hộ nghèo dùng đến mức đó. Nếu quy định như vậy, sẽ không kích thích phát triển khoa học, công nghệ ở khu vực vùng sâu, vùng xa…

Về vấn đề các loại phí phát triển điện lực. So với Kỳ họp thứ 3 trước đây, trong Điều 31 của Dự thảo Luật có sự điều chỉnh khi Bộ Công Thương và Bộ Tài chính cùng xây dựng khung giá. Cụ thể: giá bán lẻ điện do đơn vị bán lẻ điện xây dựng căn cứ khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân, cơ chế điều chỉnh giá và cơ cấu biểu giá bán lẻ điện do Thủ tướng Chính phủ quy định phù hợp với cấp độ phát triển của thị trường điện lực.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân, cơ chế điều chỉnh giá và cơ cấu biểu giá bán lẻ trình Thủ tướng Chính phủ quyết định. Việc điều chỉnh giá bán lẻ điện phải được thực hiện công khai, minh bạch về sự biến đổi của các yếu tố cấu thành liên quan đến việc điều chỉnh giá. Nhà nước sử dụng các biện pháp để bình ổn giá bán điện phù hợp với quy định của pháp luật về giá.

Tuy nhiên, quy định về khung giá bán lẻ, giá bán điện tăng 5% chỉ cần xin phép Bộ Công Thương mà không cần xin phép Thủ tướng Chính phủ vẫn không được chỉnh sửa, bổ sung vào Dự thảo ở Kỳ họp này. Đại biểu Lê Thị Nguyệt (Vĩnh Phúc) cho rằng, như vậy sẽ rất khó khăn trong giám sát. Bởi, Dự thảo Luật mới đề cập đến quyền của bên bán điện chứ chưa đề cập đến quyền lợi của người tiêu dùng. Vì vậy, cần phải bổ sung những quy định việc đền bù cho dân thế nào khi sự cố do ngành điện gây ra. Vấn đề xử phạt cũng chưa nói rõ khi xảy ra tranh chấp giữa người mua, người bán điện.

Để luật sát với thực tế…

Đại biểu Lê Văn Lai (Quảng Nam) cho rằng, sự cố đập thủy điện Sông Tranh 2 có lý do là chưa phòng bị cho an toàn đập. Từ thực tế trên, ông Lai cho biết, mặc dù trong tiếp thu giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội có nói Luật Tài nguyên nước (khoản 3 Điều 53) đã quy định về vấn đề này. Nhưng trong Luật Tài nguyên nước chỉ đề cập một câu là an toàn công trình trong quản lý, vận hành thủy điện. Do vậy, theo ông Lai, lấy điều này sang thì Luật Điện lực chưa đủ, chưa xác thực. Khi gắn với sinh mệnh của người dân, phải gắn với trách nhiệm chủ đầu tư.

Đại biểu Lê Văn Lai lý giải: những quy định trong Luật Tài nguyên nước, là nước tự nhiên như ao hồ, sông suối, còn nước trong thủy điện là nước ngăn lại, chặn lại, liên quan tới an toàn đập. “Tôi thiết tha đề nghị Quốc hội bổ sung điều này vào Luật Điện lực. Tôi làm công tác mặt trận, nên nghe vấn đề này từ phía cử tri nhiều lắm. Không chỉ là vấn đề an toàn đập của Sông Tranh 2 đâu mà còn cả các đập thủy điện khác trên cả nước”, ông Lai khẩn thiết.

Cũng nhìn từ thực tế, đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai) cho biết, hiện nay có hàng nghìn các công trình thủy điện nhỏ, không xây dựng trong không gian cụ thể, thậm chí xây dựng ở tỉnh này, nhưng nguồn tích nước lại ở tỉnh khác do DN tư nhân đầu tư. Thủy điện nhỏ như vậy, DN có lãi thì làm, nếu lỗ thì đóng cửa thế nào. Các cơ quan soạn thảo nên dự báo trước vấn đề này. Đại biểu Đoàn Nguyễn Thùy Trang (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, nên cân nhắc nhà máy điện hạt nhân sau sự cố nhà máy Fukushima (Nhật Bản) vì có ý kiến cho rằng khắc phục hậu quả sự cố nhà máy điện hạt nhân còn khó khăn, tốn kém hơn chi phí xây dựng nhà máy này.

Kết luận sau phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, trên cơ sở các ý kiến trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiếp thu, chỉnh lý, rà soát lại cả về kỹ thuật văn bản trước khi đưa ra biểu quyết thông qua vào kỳ họp này.

Đức Nghiêm