Duyên dáng trang phục truyền thống phụ nữ Khmer

Được bảo tồn qua nhiều thế hệ, trang phục truyền thống của phụ nữ Khmer mang nét duyên, nét độc đáo không thể lẫn lộn với bất kỳ một trang phục nào khác. Cho dù văn hóa trang phục có phong phú và đa dạng đến đâu đi nữa thì trang phục truyền thống của người phụ nữ Khmer vẫn luôn giữ được những nét đặc trưng riêng, đậm đà bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Cũng giống như nhiều dân tộc thiểu số khác, trang phục truyền thống của người phụ nữ Khmer khá cầu kỳ và rực rỡ.

Trang phục truyền thống phụ nữ Khmer

Vào dịp lễ hội, lên chùa lễ Phật, hòa mình vào đời sống cộng cư, vẻ đẹp của trang phục truyền thống của phụ nữ Khmer rực rỡ hơn. Phụ nữ Khmer xinh tươi khoác lên mình những bộ trang phục truyền thống bao đời cố hữu vẫn là “vật bất ly thân” quyến rũ trong chiếc áo tầm – vông dệt bằng tơ tằm được thêu nhiều loại kim tuyến màu trắng hoặc vàng chủ đạo tạo thành nhiều loại hoa văn khác nhau, vận với Sà – rông nhiều màu sắc và “Sbay” một loại khăn lụa xanh mềm mại, cuốn chéo từ vai trái xuống bên sườn phải, tạo nên bộ trang phục truyền thống phụ nữ Khmer Nam bộ tinh tế với những gam màu sinh động. Luôn thu hút mọi ánh nhìn bởi sự cầu kỳ, màu sắc rực rỡ, hoa văn trang trí tinh xảo được điểm xuyết, nhấn nhá bằng những hạt cườm, kim sa lấp lánh…

Người phụ nữ Khmer thường quan niệm rằng, dù cuộc sống có khó khăn, thiếu thốn cách mấy thì họ vẫn chuẩn bị cho bản thân và gia đình mình những bộ trang phục truyền thống đẹp nhất để mặc trong những dịp hội hè, lễ, tết và các sự kiện trọng đại. Đó là ý thức tự giác trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa của mỗi gia đình, dòng tộc trong phum sóc.

Chị Trần Thị Hương (Trưởng đoàn nghệ thuật Rô băm Bưng Chông, xã Tài Văn huyện Trần Đề – Sóc Trăng) thì luôn tự hào mỗi khi khoác lên mình bộ trang phục truyền thống. Chị bộc bạch: “Đặc biệt, khi người phụ nữ Khmer khoác lên mình trang phục truyền thống khi uyển chuyển cùng các điệu múa của dân tộc mình thì càng làm tăng thêm vẻ đẹp của trang phục và tôn thêm sự dịu dàng, duyên dáng nhưng vẫn giữ dung hòa giữa hiện đại và truyền thống”.

Trang phục truyền thống còn theo những nghệ sĩ, nghệ nhân lên sân khấu tạo nên những tuyệt tác, “đặc sản” văn hóa nghệ thuật khó lẫn trong vườn hoa nghệ thuật của khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Nghệ sĩ Hiệu Thị Liên (Đoàn Nghệ thuật tổng hợp Khmer Bạc Liêu) tâm sự: “Thật xúc động và tự hào khi được khoác lên mình bộ trang phục truyền thống dân tộc. Đây là “báu vật” giúp tôi và anh em nghệ sĩ, nghệ nhân trong đoàn cảm thấy tự tin hơn trong mỗi lần lưu diễn. Bởi lẽ, dù bạn có hát hay múa dẻo đến cỡ nào, nhưng không có sự hỗ trợ đắc lực của những bộ trang phục truyền thống thì những chương trình ấy sẽ thật nhàm chán và vô vị!”.

Và đến khi tay trong tay trong ngày vui trọng đại của cuộc đời, trang phục truyền thống lại tiếp tục gánh trọng trách chúc phúc cho lứa đôi bền duyên giai ngẫu. Theo Nghệ sĩ ưu tú Thạch Thị Thane của Đoàn nghệ thuật Khmer Ánh Bình Minh (Trà Vinh): Bộ trang phục truyền thống ngày cưới cô dâu Khmer thường có 3 phần: áo, váy, mão thật đẹp.

Cô dâu thường mặc áo dài tầm – vông màu đỏ thẫm, thêu kim tuyến và đính hạt cườm, hạt kim sa rực rỡ ở phía trước. Chiếc xăm pốt hôl (váy) màu tím sẫm hay hồng cánh sen, độc đáo hơn, trên đầu cô dâu còn đội chiếc mão “kha – ba – lòn – cốt” tháp nhọn nhiều tầng bằng kim loại như một vương miện nhỏ xinh xắn được làm từ hạt cườm và hàng trăm chiếc cánh cứng màu xanh biếc của loài bọ cánh cam (người Khmer gọi là con Chil – vít).

Nếu khăn “Sbay” trong bộ lễ phục màu xanh thì Sbay của cô dâu bằng vải dệt kim màu vàng và được đính hàng ngàn hạt kim sa nhỏ xíu sáng lấp lánh tạo nên nhiều mô – típ hoa văn quàng chéo qua người.

Ngày nay, trang phục truyền thống Khmer được cách tân, biến tấu theo nhiều kiểu mới lạ và đẹp mắt với nhiều màu sắc khác nhau theo hướng phù hợp với thời đại. Còn rất ít phụ nữ Khmer mặc trang phục truyền thống trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, có chăng là ở một số huyện giáp biên giới Campuchia, trong những gia đình tổ chức lễ cưới truyền thống hoặc những người lớn tuổi mặc trong những ngày Tết, lễ hội hay trên sân khấu cổ truyền.