Fed lại tăng lãi suất, bước tiếp theo là gì?

Để ngỏ khả năng dừng lại

Đúng như kỳ vọng và định giá của thị trường, kết thúc cuộc họp chính sách 2 ngày 25-26/7/2023, Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) của Fed đã quyết định tăng lãi suất 0,25%, đưa phạm vi lãi suất liên bang lên mức 5,25% -5,5%. Đây cũng là mức chi phí đi vay chuẩn cao nhất trong hơn 22 năm, kể từ đầu năm 2001. Trước đó tại cuộc họp chính sách tháng 6, các nhà hoạch định chính sách Fed đã chỉ ra khả năng sẽ có thêm hai đợt tăng lãi suất ở mức 0,25% nữa trong năm nay, với hầu hết các quan chức ước tính phạm vi lãi suất liên bang sẽ đạt mức cao nhất trong khoảng 5,63-5,87%.

Về phía các thị trường, dù quyết định chính sách tháng 7 của Fed hoàn toàn đúng với dự đoán nhưng họ đang có gắng tìm các manh mối để cho thấy, liệu đợt tăng lãi suất này có thể là lần cuối cùng trước khi các quan chức Fed tạm dừng để xem các đợt tăng trước đó tác động như thế nào đến các điều kiện kinh tế thực. Và vì thế, hiện thị trường định giá nghiêng hơn về khả năng và một cơ hội “tốt hơn cả” là Fed sẽ không có thêm bất kỳ động thái tăng lãi suất nào nữa trong năm nay.

Một lưu ý ở đây là Fed dưới thời ông Powell thường hành động đúng như những gì mà thị trường dự đoán Fed sẽ làm trong cuộc họp tiếp theo. Điều này không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên, bởi chính Chủ tịch Fed Jerome Powell đã nhiều lần nhắc lại rằng, ông “không thích” gây bất ngờ cho thị trường. Thị trường dự đoán khả năng cao Fed sẽ tăng lãi suất trong tháng 7 và cuối cùng quyết định đưa ra của Fed cũng đúng như vậy. Nhưng câu hỏi đặt ra là kỳ vọng của thị trường Fed sẽ không còn lần tăng lãi suất nào nữa trong năm nay có còn nhận được sự “không thích gây bất ngờ” của Fed nữa hay không?

Chắc chắn sẽ chưa có câu trả lời cuối cùng, nhưng dường như kỳ vọng ấy nhiều khả năng sẽ đúng ít nhất đến sau cuộc họp tiếp theo của Fed vào tháng 9, ngoại trừ trường hợp xảy ra những yếu tố mang tính tiêu cực và đột biến. Tại cuộc họp báo sau khi kết thúc cuộc họp chính sách tháng 7, ông Powell cho biết lạm phát đã giảm bớt phần nào kể từ giữa năm ngoái, nhưng việc đạt được mục tiêu 2% vẫn “còn một chặng đường dài phía trước”. Tuy nhiên, ông dường như cũng để ngỏ khả năng giữ lãi suất ổn định tại cuộc họp của Fed vào tháng 9, khi nói rằng: “Tôi muốn nói rằng, chắc chắn có khả năng chúng tôi sẽ tăng lãi suất tại cuộc họp tháng 9 nếu các dữ liệu cho thấy sự cần thiết. Nhưng tôi cũng muốn nói rằng, có thể chúng tôi sẽ chọn giữ nguyên lãi suất (tức dừng tăng lãi suất) và chúng tôi sẽ đưa ra những đánh giá cẩn thận, quyết định dựa trên dữ liệu và trên cơ sở “từng cuộc họp một”. Ông Powell cho biết, FOMC sẽ đánh giá “tổng hợp các dữ liệu sắp tới” cũng như hàm ý những tác động của dữ liệu đối với hoạt động kinh tế và lạm phát.

Các dữ liệu kinh tế và việc làm tích cực tạo dư địa cho Fed “toàn tâm” chống lạm phát

Tạo thêm dư địa cho chống lạm phát

“Đã đến lúc Fed cần cho nền kinh tế thời gian để hấp thụ tác động của các đợt tăng lãi suất vừa qua”, Joe Brusuelas, Kinh tế gia trưởng về thị trường Mỹ tại RSM, nhận định. Chuyên gia này cho rằng: “Với mức tăng lãi suất 0,25% mới nhất, chúng tôi nghĩ rằng sự cải thiện về tốc độ lạm phát, mức độ tạo việc làm thấp hơn và tăng trưởng kinh tế khiêm tốn đang tạo điều kiện để Fed có thể kết thúc chiến dịch tăng lãi suất của mình một cách hiệu quả”.

Tuy nhiên, tuyên bố sau cuộc họp của FOMC chỉ đưa ra một thông tin tham khảo “mơ hồ” về những gì sẽ dẫn dắt các động thái trong tương lai của FOMC. “Ủy ban sẽ tiếp tục đánh giá thông tin bổ sung và ý nghĩa của nó đối với chính sách tiền tệ”, tuyên bố của FOMC cho biết. Khẳng định này lặp lại cách tiếp cận “phụ thuộc vào dữ liệu” mà rất nhiều quan chức của Fed đã đưa ra trong các tuyên bố công khai gần đây.

Chỉ có một thay đổi đáng chú ý trong tuyên bố của FOMC là nâng cấp triển vọng tăng trưởng kinh tế lên mức “vừa phải” từ mức “khiêm tốn” (đưa ra tại cuộc họp tháng 6). Tuyên bố cũng một lần nữa mô tả lạm phát là “tăng cao”, trong khi tăng việc làm là “mạnh mẽ”.

Trong suốt lộ trình thắt chặt chính sách bắt đầu từ tháng 3/2022 đến nay, tổng cộng Fed đã tăng lãi suất 11 lần, chỉ duy nhất có lần tạm dừng vào cuộc họp tháng 6/2023. Nhìn lại lịch sử, Fed đã không có chu kỳ tăng lãi suất nào mạnh mẽ như vậy kể từ đầu những năm 1980 – thời kỳ Fed cũng phải vật vã “chiến đấu” với lạm phát cao bất thường và nền kinh tế tăng trưởng chậm lại.

Các tin tức gần đây về lạm phát đã tích cực hơn. Chỉ số giá tiêu dùng tính theo năm chỉ còn tăng 3% trong tháng 6, từ mức tăng lên tới 9,1% của một năm trước. Người tiêu dùng cũng đang trở nên lạc quan hơn về xu hướng giá cả, với cuộc khảo sát tâm lý mới nhất của Đại học Michigan chỉ ra triển vọng về tốc độ tăng giá cả sẽ ở mức 3,4% trong năm tới. Tuy nhiên, loại trừ thực phẩm và năng lượng, CPI lõi vẫn ở mức 4,8% (tháng 5 tăng 5,3%). Hơn nữa, công cụ theo dõi CPI của Fed Cleveland đang chỉ ra chiều hướng lạm phát tháng 7 có thể tăng trở lại, với dự đoán CPI chung là 3,4%; CPI cơ bản là 4,9%... Những số liệu đó cho thấy, mặc dù lạm phát đã thấp hơn nhiều so với mức tồi tệ nhất của chu kỳ hiện tại, nhưng vẫn đang vượt xa mục tiêu 2% đặt ra của Fed.

Trong khi đó, tăng trưởng kinh tế vẫn cho thấy khả năng phục hồi đáng ngạc nhiên bất chấp việc tăng lãi suất. Về tăng trưởng kinh tế Mỹ, theo dữ liệu của Fed Atlanta, dự kiến tăng trưởng GDP quý II ở mức 2,4% (trước đó quý I tăng 2%, trong khi Bộ Thương mại Mỹ ước tính chỉ tăng 1,3%). Việc làm cũng đã tăng lên đáng kể. Bảng lương phi nông nghiệp đã tăng thêm gần 1,7 triệu vào năm 2023 và tỷ lệ thất nghiệp trong tháng 6 ở mức tương đối ổn định là 3,6% – bằng với mức của một năm trước. “Tôi luôn nhất quán quan điểm rằng... chúng ta sẽ có thể đạt được lạm phát quay trở lại mục tiêu của mình mà không xảy ra tình trạng suy thoái thực sự nghiêm trọng dẫn đến tình trạng mất việc làm ở mức độ cao,” ông Powell nói tại cuộc họp báo vừa qua.

Cùng với quyết định tăng lãi suất, FOMC cho biết họ sẽ tiếp tục cắt giảm lượng trái phiếu nắm giữ trên bảng cân đối kế toán, vốn đã đạt đỉnh 9 nghìn tỷ USD trước khi Fed bắt đầu nỗ lực thắt chặt định lượng. Bảng cân đối kế toán hiện ở mức 8,32 nghìn tỷ USD do Fed đã cho phép giảm số tiền thu được từ trái phiếu đáo hạn lên tới 95 tỷ USD mỗi tháng.