Gánh nặng an cư đè nặng người dân

Giá nhà quá cao so với thu nhập trung bình khiến cho nhiều người khó có cơ hội sở hữu nhà ở

Thực trạng đáng báo động

Theo dữ liệu nghiên cứu của Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), mức thu nhập tối thiểu để mua một căn nhà có giá trung bình tại Hà Nội cao hơn từ 2,3 đến 10 lần so với thu nhập trung bình của hộ gia đình. Cụ thể, thu nhập bình quân tháng của người lao động tại Hà Nội trong quý III/2024 là 10,7 triệu đồng/tháng. Giả sử một hộ gia đình có 4 người với 2 người trong độ tuổi lao động, tổng thu nhập của họ sẽ là khoảng 21,4 triệu đồng/tháng.

Trong khi đó, giá căn hộ trung bình tại Hà Nội năm 2024 là 70 triệu đồng/m2, và các dự án mới mở bán đều có giá từ 60 triệu đồng/m2 trở lên. Để mua một căn hộ, người mua cần có thu nhập tối thiểu từ 45 triệu đến 210 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào vị trí căn nhà.

Sự chênh lệch quá lớn giữa thu nhập trung bình và giá nhà khiến cho việc mua nhà ở Hà Nội trở nên bất khả thi đối với phần lớn các hộ gia đình có thu nhập trung bình, thậm chí là khá. Tại các quận trung tâm như Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng và Tây Hồ, khoảng cách giữa mức lương tối thiểu để trả tiền thế chấp và thu nhập hộ gia đình trung bình lên tới 10 con số. Trong khi đó, các khu vực ngoại thành như Hà Đông, Bắc Từ Liêm và Long Biên có giá dễ tiếp cận hơn, nhưng cũng chỉ phù hợp với những người có thu nhập từ 40 - 60 triệu đồng/tháng.

Kết quả tính toán dựa trên giá nhà trung bình tại từng quận và giả định người mua có thể vay ngân hàng 70% giá trị căn nhà với lãi suất trung bình 8%/năm trong 20 năm cho thấy: Theo nguyên tắc tài chính, tổng số tiền trả góp hàng tháng không nên vượt quá 40% thu nhập. Do đó, thu nhập tối thiểu được khuyến nghị để mua một ngôi nhà có giá trung bình ở các quận Hà Đông, Long Biên, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm và Gia Lâm cao hơn khoảng 2 đến 3 lần so với thu nhập hộ gia đình trung bình của người lao động Hà Nội. Tại các quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Đống Đa và Tây Hồ, thu nhập tối thiểu cần có đều ở mức trên 1 tỷ đồng/năm, tương đương với mức chênh lệch trong khoảng 3,7 đến 8 lần. Tại các quận Cầu Giấy và Thanh Xuân, mức chênh lệch là 3 đến 3,5 lần.

Theo TS. Nguyễn Văn Đính - Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, đối với các hộ gia đình có thu nhập trung bình, việc mua nhà tại các quận như Hà Đông, Long Biên, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm và Gia Lâm có vẻ khả thi hơn. Tuy nhiên, họ cần chuẩn bị tinh thần cho gánh nặng tài chính, bởi khoản trả góp hàng tháng có thể vượt quá 40% thu nhập.

Lời khuyên từ chuyên gia

TS. Nguyễn Văn Đính cho rằng, việc mua nhà không chỉ là nhu cầu an cư mà còn là một hình thức đầu tư. Tuy nhiên, khả năng chi trả của người dân đang ngày càng khó khăn khi giá nhà liên tục tăng.

Một số người có thể lựa chọn tiết kiệm chi phí sinh hoạt, chấp nhận rủi ro để mua nhà sớm, hoặc vay ngân hàng và chịu áp lực tài chính. Những người khác có thể chọn phương án chờ đợi hoặc thuê nhà để linh hoạt hơn về tài chính.

Với mức lãi suất tốt như hiện nay, các hộ gia đình có thu nhập điển hình hoặc cá nhân có thu nhập tương đương, có sẵn ít nhất 30% giá trị căn hộ vẫn có thể vay mua nhà. Tuy nhiên, họ cần chấp nhận chuyển đến các khu vực có giá thấp hơn như các quận xa trung tâm hoặc các đô thị vệ tinh quanh Hà Nội.

VARS cho rằng, cùng với việc đầu tư phát triển giao thông, việc di chuyển giữa các khu vực sẽ ngày càng thuận lợi hơn, giúp người dân sẵn sàng hơn khi lựa chọn nhà ở tại các khu vực xa trung tâm.

Việc mua nhà tại Hà Nội đang trở thành một thách thức lớn đối với nhiều người. Giá nhà quá cao so với thu nhập trung bình khiến cho nhiều người phải từ bỏ ước mơ sở hữu nhà ở. Tuy nhiên, vẫn có những giải pháp cho những người có thu nhập khá, đó là chấp nhận chuyển đến các khu vực xa trung tâm hơn hoặc chờ đợi thị trường bất động sản có những điều chỉnh phù hợp hơn.

Theo PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, với lương cơ bản, công chức hay người lao động khó mua được nhà. Do quan niệm "an cư lạc nghiệp", nhiều người vẫn tìm mọi cách mua nhà, từ hỗ trợ gia đình, bạn bè đến vay mượn. Việc mua nhà được xem là rất quan trọng. Nếu chỉ dựa vào lương, việc này rất khó khăn.

Để việc mua nhà không còn là gánh nặng của nhiều người, theo ông Thịnh, Nhà nước cần xem xét thay đổi cơ chế và đẩy mạnh đầu tư vào nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Khi đó, nguồn cung nhà ở mới đủ đáp ứng cho thị trường, và người lao động mới có hy vọng mua được nhà.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần thay đổi cơ chế bằng cách ban hành chính sách tín dụng cho người có thu nhập chưa cao để họ có thể vay tiền mua nhà. Nếu chính sách cho vay của Nhà nước hiện nay chỉ áp dụng cho người có thu nhập bình quân 15 triệu trở xuống thì người lao động sẽ không bao giờ vay được tiền mua nhà.